Natuurlijk wilde ik weten hoe de Xindak klinkt zonder dat we er iets aan hebben gedaan. Tot mijn beschikking had ik een V.Y.G.E.R. draaitafel, met een SME 312 arm en een Goldring Eroica element. De Xindak sluit ik met een Siltech MXT New York interlink aan op een PrimaLuna PL2, terwijl ik tussen de step-up trafo’s en de LP1.0 een Crystal Cable Piccolo gebruik. Luidsprekers zijn Ruark Sabre III monitors, gesteund door een Dynaudio 250 subwoofer. Ter vergelijk heb ik een Esoteric Audio Research (EAR) 834P DeLuxe phonoversterker staan, uitgerust met NOS Telefunken buisjes. De EAR sloot ik aan met een Supra LoRad netsnoer, de Xindak met een Läpp. Dat bleek achteraf niet handig te zijn, de LoRad heeft een zeer positieve invloed op de Xindak en haalt zowel scherpte als slissen weg. Maar goed, dat hoort tot het upgrade-verhaal. De EAR heeft een volumeregelaar, zodat de EAR en de Xindak exact op een gelijk volume gezet kunnen worden; de meest eerlijke vergelijking. Daarbij ga ik uit van een zuivere toon van 1 kHz.
Als ik een LP van Ulla Meinecke draai, is de Xindak qua dynamiek de meerdere van de EAR. Veel details zijn opvallend aanwezig, meer zelfs dan met de EAR opvallen. Echter, uit de EAR is het geluid ronder en natuurlijker. Knippen van vingers is op de Xindak eigenlijk niet als zodanig herkenbaar. Het lijkt meer op percussie. Toch geef ik de voorkeur aan de Xindak op dit eerste gehoor. Vervolgens een LP van Holly Cole. Duidelijk, de EAR is heer en meester met Holly. Fraaiere stem, ronder, aantrekkelijker, meer diepte, meer nuance. Raar dat de details, waar de Xindak net mee kon winnen, zich ineens niet meer naar de voorgrond dringen. Was een blinde test met Ulla wellicht lastig geweest, met Cole zou ik de EAR en de Xindak blindelings uit elkaar kunnen houden. Ik geef de Xindak hier zelfs de kwalificatie “slissend en neigend tot scherpte” mee (met dank aan het Läpp netsnoer, ontdekte ik later). Vat u dat niet verkeerd op, het gaat steeds om nuances die naast elkaar breed worden uitgemeten, maar in de praktijk meevallen.
Ook Jheena Lodwick heeft meer body en een natuurlijker klank met de EAR. Microdetails lijkt de Xindak beter te doen. Vanwege zijn oplossend vermogen, omdat hij iets scherper is en omdat het laag terughoudender is. Met de EAR hoor je veel beter wat Jheena doet met de microfoon. Op de Xindak zingt ze, op de EAR is het een performance. Het laag van de EAR is echt beter. De EAR luistert tot nu toe prettiger, is meer romantisch. Liever, meer naar de luisteraar toe, koesterend. De Xindak is rauwer. Datzelfde herken ik met het Ray Brown Trio. De Xindak is minder verfijnd. Lijkt wel sneller er puntiger. Iets ruwer in de weergave. De lage tonen weergave blijft minder dan van de EAR. Detailweergave is zonder meer vergelijkbaar. Piano mist de rijkdom van de kast met de Xindak, maar wint in de hoge registers. Heeft wat meer dynamiek. Plakt bovendien meer aan de speakers. Dat maakt plaatsbepaling eenvoudiger dan met de EAR. Met de EAR is het geluid meer diffuus. Leuk, die plussen en minnen van beiden. Pluspunt van de Xindak is: het oplossend vermogen, de openheid, de snelheid en dynamiek. Minpunt is de neiging tot scherpte, het zwakkere laag. De EAR is ronder, aardiger, maar heeft duidelijk als minpunten: rommelige indruk, druk op de oren, kleiner oplossend vermogen. Midden-laag is in de plus met EAR, die het geluid voller maakt. Persoonlijk denk ik, dat de Xindak dichter bij een live performance komt dan een EAR. Met Fleetwood Mac is een EAR te beschaafd en gepolijst. Al kun je daar langer naar luisteren dan naar een Xindak.
Een paar opmerkingen. Ik heb de phono trappen ook beide geprobeerd met de Xindak step-up trafo, door de EAR op de MM stand zetten en de Xindak trafo gebruiken. Dat geeft een iets ander beeld. De rondheid van de EAR komt duidelijk voor een groot deel uit de trafo. De interne trafo’s zijn zeker fraaier dan die van de Xindak. De Xindak- en de EAR-schakeling kruipen daarmee dichter naar elkaar. In grote lijnen blijft overeind, dat de EAR liever en romantischer is, de Xindak dynamischer, sneller, puntiger. Kritischer voor de opname. Misschien dat ik voor een MM element de Xindak zelfs boven de EAR stel. Maar omdat ik niet beschik over een MM element is dat een aanname en is er geen bewijs of zekerheid. Wat het vergelijken allemaal niet eenvoudiger maakt, is dat de EAR met MC-elementen afsluit op 500 Ohm en via de Xindak step-up trafo slechts tegen 125 Ohm. Het ruis- en bromniveau van EAR en Xindak zijn zo op het gehoor gelijk. Dat is voorwaar een pluim voor de veel goedkopere Xindak waard. Wie met MM speelt of high output MC zie ik niet voor minder geld slagen met een volledige buizenschakeling, voeding in een semi-separate kast, etc. Met 42 dB versterking komt zelfs mijn low output Goldring nog een heel eind, aangesloten op een PrimaLuna PL2.
Het allerlaatste: in de EAR zitten Telefunken NOS buisjes die op het gehoor zijn uitgezocht en veel beter presteren dan de originele EAR buizen. Zelfs een stuk beter dan JJ ECC803S buizen, die geselecteerd voor de EAR zijn gekocht. In de Xindak zitten nog steeds de merkloze ECC83 buizen uit China en ECC82 van Electro Harmonix. Beide geen NOS maar gloednieuw. Daar valt dus winst te behalen. In deze eerste opzet ging het mij om een vergelijk tussen wat ik uit de EAR haal en wat zo uit de Xindak-doos komt (na ca 100 uur aanstaan). Ik verwacht, dat de Xindak beter kan spelen met een leukere buis. Dat komt straks aan bod, als de Xindak uit elkaar gaat en op de werkbank van DHTRob komt te staan.
