In een nieuwsbericht dat eerder deze maand verscheen, beloofden we dat we in het nieuwe jaar nooit meer zullen zeggen dat vinyl een revival doormaakt. Want hoe lang kun je blijven schrijven dat het medium een comeback maakt, en dat er een hausse plaatsvindt in de verkoop van het zwarte goud? Wanneer mag je stellen dat de lp ‘gewoon terug’ is? De laatste verkoopcijfers liegen er namelijk opnieuw niet om. Toch heeft vinyl slechts een beperkte rol in het totaalplaatje, en dat zal zeer waarschijnlijk nooit meer veranderen.

Muziekjaar 2016

Uit het hierboven aangehaalde nieuwsitem weten we al dat er in het Verenigd Koninkrijk afgelopen kalenderjaar zo’n 3.2 miljoen platen verkocht zijn. Een piek die sinds 1991(!) niet meer gehaald is. Vinyl zit ook in de UK al bijna tien jaar aardig in de lift, maar de groei van 53 procent ten opzichte van 2015 is toch andere koek. Een deel van die stijging is overigens te verklaren aan de hand van het voor de muziek bizarre jaar 2016. De grote namen die ons afgelopen jaar ontvielen, waaronder David Bowie en Prince, waren stuk voor stuk in de vinyl charts terug te vinden – eerstgenoemde zelfs vijf maal, met jongste album Blackstar stevig op de eerste plaats. Hun muziek is echter ook op andere media verkrijgbaar.

Billion Dollar Niche

Het hoogtepunt van vinyl, in termen van verkoop althans, lag in de tweede helft van de jaren 70. Uit cijfers en voorspellingen van Deloitte blijkt dat we in 2017 mogelijk een symbolische grens gaan bereiken, die we aan deze kant van de eeuwwisseling nog niet gezien hebben. Verwachte verkopen worden voor het lopende kalenderjaar namelijk wereldwijd geschat op een miljard dollar, in wat bijna liefkozend een ‘billion dollar nostalgic niche’ genoemd wordt. Met andere woorden, een specifiek en relatief klein marktsegment – net als hifi in het algemeen, overigens – waar in 2017 toch dergelijke bedragen omgezet worden. Naar verwachting tekent de verkoop van platen voor 90 procent van die omzet, de resterende tien procent komt uit draaitafels, accessoires en andere hardware. De ‘niche’-factor zit ‘m in dezen vooral in de relatief hoge prijs van vinyl: een plaat kost simpelweg wat meer dan een cd of een streaming-album. Omzet zit dus vooral in de prijs, niet zozeer in volume.

Retro

Zoals met ‘comeback’ moeten we ook niet met de duiding ‘retro’ blijven strooien. Het hele concept van vinyl mag dan gevoelsmatig teruggrijpen naar andere tijden, met een verwachte verkoop van zo’n 40 miljoen nieuwe platen in 2017 past de lp ook prima in het huidige tijdsbeeld. Dat is ongeveer een zesde (15-18 procent) van de totale verkoop van fysieke muziekdragers, en zes procent van de gehele taart als je digitaal (lees: niet-fysiek) in de berekening meeneemt. Wat je sowieso moet doen natuurlijk, met een stijging van 500 procent sinds 2013 is streaming ruimschoots onderdeel van de gevestigde orde geworden.

De plaats van vinyl

Los van het feit dat we als muziekliefhebbers in het algemeen (en fans van analoge hifi in het bijzonder) blij mogen zijn met de trend van de laatste jaren, moeten we de statistieken van vinyl wel in het juiste perspectief blijven zien. Ten eerste is de groei in lijn met muziekomzetten in zijn algemeenheid. Ten tweede is de 15 tot 18 procent van de fysieke verkoop en ongeveer 6 procent van de totale muziekindustrie geen schokkend aandeel. Voldoende voor een (voorlopig) blijvende status, dat zeker – maar in het grote plaatje nog alleszins bescheiden. In de VS is de verkoop zelfs al wat aan het teruglopen.

Deloitte: “Hoewel de laatste jaren wijzen op een miraculeuze revival van een medium dat zo’n tien jaar geleden nagenoeg verdwenen leek, blijft vinyl nu en in de nabije toekomst een niche.” Naast de an sich imposante cijfers, zo stelt het onderzoek, zijn er [vooral] de miljarden consumenten die op een ándere manier van hun favoriete muziek genieten. Zij luisteren vooral via een mix van radio, televisie, digitale streaming, downloads en (in afnemende mate) cd’s. Contrasterend was vinyl in de hoogtijdagen van de jaren 70 hét medium bij uitstek, met een gemiddelde jaarlijkse verkoop van zo’n 500 miljoen platen in de VS alleen. De huidige karakteristiek van de lp als 'verzamelobject, als aandenken en als fysieke uitdrukking van individualiteit in een toenemend digitale wereld', maakt dat vinyl de status van niche-product niet meer zal ontgroeien.    

LEES OOK : alles wat je moet weten over HD Vinyl >>

Nieuwe hardware

Toekomstige groei en een stevigere claim op een aandeel in de muziekindustrie daargelaten, zijn we door de ontwikkelingen rond vinyl in ieder geval weer voorzien van een evenredige beweging in hardwareland. Zoveel bewees ook onze berichtgeving uit Las Vegas eerder deze maand. We zagen er zoals gebruikelijk de nodige merken die hun zoveelste innovaties op het gebied van draaitafels met de wereld deelden – zoals Pro-Ject, VPI en Technics. We werden er echter ook aangenaam verrast door een gevestigde hifi-naam die 2017 koos om zijn eerste stappen in vinyl te zetten: Mark Levinson wendde het eigen jubileum aan om de analoog-liefhebber te verwonderen met de Nr. 515 draaitafel. Wie volgt?