Een paar maanden terug zijn we een Vintage rubriek gestart waarin we aandacht schenken aan oude(re) modellen zoals de LEAK Delta 30 versterker en de Philips CD100, of de geschiedenis van merken als QUAD en Braun.
We deden toen ook een oproep aan onze lezers voor suggesties in deze rubriek, omdat we onder meer het Braun artikel baseerde op het idee van een lezer. Eén van de nieuwe suggesties kwam vervolgens van Nico de Vries, die als Pioneer verzamelaar stelde dat hij wel moést reageren. Daarbij ging hij bovendien in op het voorstel om gezien zijn liefde voor deze specifieke speler het artikel zelf te verzorgen. Vandaag publiceren we zijn verhaal over de Dual 701 direct drive platenspeler.
Tekst en beeld: Nico de Vries
We schrijven circa 1973. Platendraaiers werden met een tussenwiel of met een snaar aangedreven in die tijd. Panasonic/Technics bedacht iets nieuws: een langzaam draaiende gelijkstroommotor die zo gelijkmatig kon lopen in combinatie met een uitgebalanceerd plateau dat de plateau-as en de motor-as dezelfde waren: direct drive. De specificaties voor rumble en jank waren spectaculair en dus was dat het nieuwe concept voor de topmodellen; direct drive was geboren.
Een Europees antwoord op dit Japanse offensief bleef gelukkig niet uit. Het in het zuid-Duitse Zwarte Woud gevestigde Dual Gebrüder Steidinger (merknaam Dual) kwam met één van de eerste in Europa ontworpen en gebouwde direct drives: de 701. Deze platendraaier vormt in de Dual-geschiedenis in veel opzichten een keerpunt. Het eerste keerpunt was het typenummer: Dual loopwerken hadden namelijk in die tijd eigenlijk altijd typenummers die met een 1 begonnen en vier cijfers hadden; 1218, 1219 en 1229 waren legendarische typenummers die ergens voor stonden.
Duals uit die tijd zijn eigenlijk altijd tussenwiel-gedreven volautomaten met de drie gangbare toerentallen (33 1/3, 45 en 78). Karakteristiek was verder dat je ze kon veranderen in een wisselaar door de plateau-as door de meegeleverde wissel-as te vervangen. Verder was opvallend dat de plaatdiameter voor de automaat onafhankelijk van het toerental kon worden gekozen. Verder hadden Duals naar de smaak van deze schrijver nogal lichte draaitafels, ook de duurdere.
Bij de 701, die de absolute Dual-top moest worden, ging er veel anders dan vroeger. De directe aandrijving was unicum nummer één en Dual bouwde de motor en de elektronica helemaal zelf. Die elektronica bevatte overigens maar één IC (een uA709 opamp) en was verder geheel discreet (uit losse onderdelen) opgebouwd. Er komen zelfs germanium-transistors in voor! Dit feit maakt overigens wel, dat je een elektrisch defecte 701 ook heden ten dage altijd weer aan de praat krijgt, mits de Hall-sensors nog heel zijn. Het pronkstukje van een motor kreeg zelfs een eigen typenummer: EDS-1000, en werd prominent in reclameuitingen getoond.
