REVIEWLua

De laatste stap

René van Es | 31 oktober 2007 | Fotografie René van Es | Lua

De laatste stap is het modificeren van de buizenschakeling. Guido extraheert de schakeling, tekent hem helemaal uit en laat zien dat de aanwezige ECC83 buizen werken als Shunt Regulated Push Pull (SRPP) opzet, gevolgd door een kathode volger met ECC81 waarvan de beide buishelften parallel staan. Zie het “Original Lua tube circuit”. Zowel aan de ingang van dit deel van de speler als aan de uitgang vinden we koppelcondensatoren. De twee aan de ingang beschouwt Guido als overbodige luxe en worden overbrugd. Dat scheelt gehoormatig weer een stukje. Vooral in het laten horen van extra details en het meer naar voren halen van de akoestiek van de opname ruimte. We kunnen nog iets verder gaan. De ECC83 moet namelijk prima in staat zijn rechtstreeks de uitgang te vormen via een enkele koppelcondensator en dan kunnen we de beide ECC81 buizen werkloos maken.

Lua Cantilena SEL  - buizenschakeling

De ingang koppelcondensator is die we net overbrugd hebben en werkt prima aan de ECC83 pin 3 als uitgangscondensator, mits we aan de uitgang naar aarde een 100 K weerstand solderen om de lading af te laten vloeien. Gevolgd is het “Tentlabs Lua tube circuit”. Omdat de Lua een dubbel stel uitgangen heeft kunnen we de ene uitgang verbinden met de ECC81 en de andere met de kortere weg via de ECC83. Aan mij de keuze welke uitgang ik fraaier vind. Ter plaatse kom ik daar niet helemaal uit. Iets om thuis nog eens te beluisteren. Het is onderhand wel tijd om de Lua in deze staat wederom te beoordelen naast de Tentlabs speler die al uren werkeloos staat toe te kijken. Ik word van het resultaat erg blij, was het in de ochtend nog zo dat het verschil heel erg groot was, nu zijn de spelers dicht naar elkaar gekropen. Op sommige punten vind ik de Lua nu zelfs beter dan de Tentlabs geworden. Ze zijn naar mijn idee haast elkaars evenknie. Het niet kennen van de installatie, de akoestiek en de muziek versluiert ongetwijfeld de verschillen. Mijn Lua kent nu veel meer ruimte, meer dynamiek, is sneller en puntiger, geeft volop details weer, het digitale “s-je” is weg, de haast is uit het geluid.

Later, toen ik hoog en droog thuis aan het spelen was heeft Guido Tent heeft nog het “Tentlabs afterthought tube circuit” schema bedacht voor de buizenuitgang. Idee achter deze schakeling is het verminderen van de invloed van de koppelcondensator op het geluid. De schakeling is niet beluisterd, bestaat tot nu toe alleen op papier. De verwachting is wel dat de laatste variant iets beter presteert en weer een stukje kleuring zal weghalen.

Wie de buizenschakeling zoveel mogelijk in tact wil houden en toch enige verbetering zoekt kan het “Slightly improved Lua tube circuit” proberen. De feedback die normaal rond de eerste buis aangrijpt wordt aangebracht over de hele uitgang inclusief de ECC81 kathodevolger. Daarmee is de fout van de kathodevolger verkleind omdat ze nu binnen de lus zit. Het blijft wel hoorbaar en is daarom niet optimaal.


Optelling

Samenvattend zou je ruwweg kunnen stellen dat de klok zorgt voor rust, evenwicht, onthaasting en detail. De opamp vooral voor meer detail. De nieuwe diodes voor snelheid en attack, het opschonen van de buizenschakeling voor een betere ruimtelijke weergave en vermindering van kleuring. Mij vielen in Eindhoven vooral de klok en de hoogspanning diodes als grootste stappen op. Kijkend naar de kosten voor de modificatie maken we de volgende optelsom:

XO 2 klok 109 euro
XO Supply 89 euro
Opamp + voetje 5 euro
Laagspanning diodes 2 euro de 4
Hoogspanning diodes 4 euro de 4
Draad, soldeer, litze en weerstanden 5 euro (stelpost)
Arbeidsloon 6 uur á 77 euro per uur
  -------------------------------
Totaal ca 675 euro

EDITORS' CHOICE