Het patrimonium van een filmstudio is niet de studio's maar de vele films die het bezit. Het spreekt dan ook vanzelf dat die met de grootste zorg bewaard worden. Helaas, filmpellicule weerstaat de tand des tijds niet zo goed. Digitaliseren is de oplossing. Bovendien heeft dat als voordeel dat de film een soms broodnodige restauratiebeurt krijgt. Nu men in 4K (of zelfs hoger) kan werken kan alle detail van het origineel bewaard blijven.
Films restaureren is uiteraard specialistenwerk en daarom is onze volgende stop op de Sony Pictures lot in Culver City de kantoren van Colorworks. Colorworks doet niet alleen restauratie maar ook colorgrading en mastering van nieuwe films. We spraken er met Bob Bailey, Senior VP Sales en Grover Crisp, EVP AssetManagement , Film Restoraton& Digital Mastering. Vooral die laatste naam klinkt mogelijk bekend in de oren, Grover Crisp stond onder andere in voor de restauratie van werken zoals Bridge Over The River Kwai, Jason and the Argonauts, Taxi Driver, en Lawrence Of Arabia.
Colorworks, waar oude films nieuw leven ingeblazen wordt.
In een comfortabel Home Theater, dat achteraan vol staat met mixing consoles en computers krijgen we een demonstratie van de moeilijkheden die zo'n restauratie met zich mee brengt. De eerste stap is het bij elkaar zoeken van de filmnegatieven. Vooral voor oudere films is dat een uitdaging aangezien er heel veel archiefmateriaal is. De volgende stap is het scannen van de filmnegatieven. Dat gebeurt in 16 bit kleurdiepte, om alle mogelijke nuances van de film te zien. 16 bit kleurdiepte levert 65536 nuances, een reuze verschil met de uiteindelijke 8 bit kleur (256 nuances) die we op de uiteindelijke Blu-ray zullen zien. Op vlak van resolutie kan men niet alleen in 4K scannen, maar ook hoger, 8k en zelfs 11k! Een film zoals Lawrence of Arabia, opgenomen op 70 mm film is bijvoorbeeld in 8K gescand. Dergelijke films nemen enorm veel schijfruimte in. Een 4K film loopt al snel op naar 7-8 TB, een HD film naar 2-3 TB. Colorworks heeft in totaal zo'n 11 Petabyte data staan, en dat is zonder rekening te houden met backups of disaster recovery.
Enorme filmscanners doen het digitalisatiewerk. Maar dat is slechts de eerste stap.
Na het scannen begint het correctiewerk. Allereerst moet men de fouten van montage wegwerken. Daar waar het negatief geknipt is, is er onvermijdelijk een frame verdwenen. Om te vermijden dat je een korte witte flash ziet van een leeg frame maakt de computer op basis van motion compensation het ontbrekende frame. Krassen en vuil zorgen uiteraard voor ruis. Die kan soms met de computer weggewerkt worden maar moet meestal met de hand aangepakt worden. Fouten wegwerken betekent soms ook wat filmkorrel opgeven, elke keuze is een compromis.
De grootste uitdaging liggen echter in de beperkingen van de filmstock. Elk frame van de negatieven is door het ouder worden op verschillende manieren verkleurd, dat zorgt voor kleurflikkeringen. Nog erger is het wanneer negatieven van verschillende sets moeten gecombineerd worden. Omdat ze bijvoorbeeld op een set of op locatie in verschillende landen opgenomen zijn, verouderen ze ook volledig anders. In sommige gevallen bevat een shot tot drie verschillende sets negatieven. De kleuren moeten zorgvuldig gematched worden en opnieuw tot leven gebracht. We kregen stukken te zien uit Richard III waarop de originelen in sommige gevallen bleek geworden waren en andere warmrood. Deze YouTube film toont perfect alle uitdagingen (kijk zeker vanaf 4:00):
Rechts het oude ingescande beeld, links het gecorrigeerde beeld. Vervaagde kleuren komen opnieuw tot leven.
Elk frame wordt manueel bekeken. Correcties gebeuren grotendeels op het oog, op basis van zo veel mogelijk referenties. Maar ultiem zit ook hier natuurlijk een creatieve keuze in, ook al proberen ze dit zo getrouw mogelijk aan het origineel te doen. Elk compromis is weloverwogen. Shots worden in sommige gevallen tot vier keer opnieuw bekeken over een tijdsspanne van meerdere weken. Hoe belangrijk kleurweergave wel is bleek uit onze vraag welk werk men nooit aan een computer zou overlaten. Grover Crisp: 'Het werk van de colorist is het moeilijkste en het meeste kritische omwille van de impact die het heeft op de beleving. De ervaring van een goede colorist is onvervangbaar.'
De colorist doet zijn werk in een donkere ruimte, hier werkt hij aan een een frame uit The Patriot.
Filmrestauratie is ook werk van lange duur. Voor Lawrence of Arabia heeft men drie maanden door de negatieven gesorteerd. Scannen gebeurt aan ongeveer 12 seconden per frame en duurde in dit geval ongeveer zes maanden. Het volledige restauratiewerk nam drie jaar in beslag. Dit is natuurlijk een extreem voorbeeld want de film is zo lang dat hij bijna als twee films kan tellen. Sommige restauraties duren slechts zes maanden. En ook recenter materiaal wordt naar 4K gebracht, zo werkt men in Colorworks momenteel aan de tv-serie 'Breaking Bad'.
