Een review van de SCM 19 luidsprekers van ATC stond al wat langer op het (to do-)lijstje. Een jaartje geleden hebben we namelijk de Electrocompaniet ECI 80D aan de tand gevoeld. We waren erg gecharmeerd van die versterker, maar ook de voor die review gebruikte luidsprekers hebben een blijvende indruk achtergelaten (inderdaad; de ATC SCM19). Een oordeel dat we ook bevestigd zagen in de review van Ruud Jonker van de ATC SCM 40A actieve speakers van dezelfde fabrikant. Hoe dan ook, een 'losse' review van de ATC SCM19 heeft veel te lang op zich laten wachten. Tijd om daar verandering in te brengen.
ATC is een merk dat al wat jaartjes meedraait. In 1974 ontstaan voor professionele audio, en kort erna al werden de baanbrekende SM75-150s softdome midrange drivers geproduceerd. ATC of Acoustic Transducer Company gaf er direct een visitekaartje mee af, want veel fabrikanten hebben geprobeerd de gebruikte techniek op te volgen. Toch duurde het nog een lange tijd voordat ze de audiofiel wisten te kietelen. In 1996 kwam ATC met de SCA2 pre amp en de SPA2 versterker, ontwikkeld vanuit de gedachte geen compromis te doen. Dankzij de techniek achter de Super Lineair Driver heeft ATC de harmonische vervorming stevig weten te reduceren. Puur geluid! Naar eigen zeggen veel nagemaakt, nooit geëvenaard.
“Boekenplank”-speaker
Mocht je deze foto's zien en denken dat hier een boekenplankspeaker staat, dan zal je 'bedrogen' uitkomen. Het formaat van de speaker is fors. De SMC19, een model met het predikaat 'Entry' (of 'instapper'), heeft meer weg van een halve vloerstaander dan van een monitor; bijna 44 cm hoog, 26.5 cm breed en 30 cm diep; geen kleine jongen. En dan ook nog het gewicht: bijna 18 kilo! Een speaker die je dus ook niet zomaar even verplaatst.
Zodra je de speaker optilt, weet je dat je inderdaad te maken hebt met een wolf in schaapskleren. Aan de buitenkant een brave en nette speaker, maar niets is minder waar. De drivers die verwerkt zitten in de ATC SMC19 zijn opmerkelijk. We zien namelijk twee units zitten. Een 25 mm Soft dome HF unit en een 150 mm Super linear Mid/LF unit met een 75 mm spoel(coil). Je komt al snel op het terrein van de wolf. Een wolf met 9 kilo aan geoptimaliseerde short-coil/long gap. De horizontale dispersie bedraagt 80 graden en is coherent over het hele bereik. Verticaal is dat 10 graden. Het frequentiebereik strekt zich van 55 Hz uit tot 22 KHz, maar daar houdt de gouden regen van specificaties niet op. De match tussen de drivers is rond de 0.5dB. Verkrijgbaar in satijn zwart, zwart as, satijn wit of kers. En kies je voor ATC, dan krijg je van de fabrikant 6 jaar garantie.
Super Lineair driver
Het zou erg vreemd zijn om niet diep in te zoomen op de eerdergenoemde Super Lineair Driver van ATC. Dat klinkt namelijk heel interessant, maar geloof ons: dat is het ook. We zijn volledig in de meegeleverde whitepaper gedoken, en voorzien met wat ondersteuning van importeur Helios graag in een kleine vertaalslag om het in begrijpelijke woorden neer te zetten.
De 150 mm driver, de SB75-150 bass-mid drive unit, heeft twee punten die we even willen bespreken. Als eerst is de dome direct verlijmd op de coil. Hiermee heeft ATC een “tussenkamer” uit het proces verwijderd. Dat moet een groot deel van de resonantie elimineren. Het zorgt bovendien voor snelheid en een heel rijk gebied op de middenfrequenties.
Dan de techniek van de Super Lineair Driver zelf. Daarvoor moeten we even terug naar de vorige eeuw, naar de missie van ATC op zoek naar innovatie en perfectie in hun geluid. Een zoektocht die tot de stoep van NASA leidde, waar ze op dat moment bezig waren met onderzoek naar magnetische velden en elektrische conductiviteit. Iets waar je in de ruimte liever geen last van wil krijgen... Toen de edele heren van ATC daar gezellig een kopje thee aan het drinken waren, informeerden ze naar dat “Top Secret” onderzoek. Hoe de Britten het voor elkaar hebben gekregen weten we niet, misschien met een persoonlijke groet van de paus of een verloren gewaande sextape van een prominente Amerikaan, maar ATC mocht aan de slag met materiaal waar niemand anders in de audio-industrie over kon beschikken. Materiaal dat anders omging met magnetische velden en de geleidbaarheid van elektrische signalen dan tot dan toe bekend of gebruikelijk was.
ATC maakte van dat materiaal een ring en plaatste deze tussen de magneet en de coil in. Als de driver geluid produceert, beweegt de coil naar voor en naar achter. Door het plaatsen van de ring kreeg ATC meer controle over het magnetische veld. Het effect hiervan is te horen en te zien in metingen. De harmonische vervorming is in het frequentiegebied van 100Hz tot 3KHz terug gebracht met 10 à 15 decibel. Vertaald is dat een verbetering van zo'n 20 procent, even kort door de bocht. Een serieuze ontwikkeling dus. Meer informatie is terug te vinden op de website van importeur Helios, of bij de fabrikant zelf.
De perfecte danspartner
We hebben het genoegen gehad om de ATC SMC19 op verschillende versterkers te beluisteren. De eerdergenoemde Electrocompaniet ECI 80D onder andere, maar ook de Benchmark Media AHB2.
We willen eigenlijk beginnen met een tango of een wals. Maar een belangrijke factor bij zo'n dans is de positie. Nu laat de ATC SMC19, met bijna 18 kilogram, zich misschien niet heel erg makkelijk verplaatsen. Maar om die goede sweetspot te krijgen, zullen we toch een beetje moeten dansen met de ATC. Dan maar een slowfox.
Een voordeel van de ATC SMC19 is dat de soundstage niet te breed en niet te smal is. Je hebt al vrij snel een goede luisterpositie te pakken. Voor de plaatsing gebruiken we stands. Deze zorgen ervoor dat de speaker een slordige 50 cm aan grondspeling heeft. Onze voorkeur gaat daarnaast uit naar iets bredere opstelling. Het geeft de ATC SMC19 net iets meer ruimte om een grote soundstage op te bouwen en zijn magie te laten horen.
Voor de luidsprekerkabels hebben we gekozen voor Supra Quadrax Bi-wire. Dat sluit goed aan op het karakter van ATC. Die streven namelijk naar een realistische weergave. Kies of match hierin bewust, want de visie en missie van ATC blijft bij voorkeur in ere. Een slechte match zou het geluidskarakter simpelweg om zeep kunnen helpen. Tijdens de luistersessies viel ons bovendien op dat de SMC19 gedijt bij een sterke aansturing. De Electrocompaniet ECI 80D is een mooi combinatie. Echter is met de Benchmark Media AHB2 meer controle en plaatsing van elementen te horen. De weergevers worden door de Benchmark meer gepusht om beter te zijn, om meer een vinger aan de pols te hebben en meer in controle te zijn over de muziek. Dat zorgde bij ons ook voor het omslagpunt. Met de Electrocompaniet ECI 80D krijgen we kippenvel. Maar met de sterkere aansturing van de Benchmark Media AHB2 kunnen we enkele tranen niet langer in bedwang houden. De emotie wint!
Muziek of Emotie?
Ga je voor muziek of ga je voor gevoel? We hebben de emotie die de ATC SCM19 weet over te brengen zonder meer ervaren (al hebben we de tranen netjes laten drogen voordat we die beleving hebben uitgeschreven). Het heeft meer weg van een ode, of lofzang, aan de muziek zelf. Michael Kiwanuka is bijvoorbeeld een artiest die veel emotie in zijn muziek heeft. Bij het album Love & Hate is het genieten van de soundstage die wordt neergezet. De details, met name in het middengebied, worden zo strak en verfijnd neergezet, dat is werkelijk iets wat je moet ervaren. De opbouw maakt dat het geluidsbeeld steeds groter begint te groeien. Als dan daar het moment aanbreekt en het geheel samenkomt, dan horen we geen muziek. We voelen emotie. Het doet iets met ons. Deze ervaring is iets wat we (her)kennen van luidsprekers die in een veel hogere klasse spelen. Dat we het hier ervaren met een luidsprekerset van nog geen 3000 euro, dat is werkelijk waar belachelijk!
We proberen iets dat wat minder emotioneel geladen is. AC/DC lijkt ons een goede keuze. “Thunderstruck” met de heerlijke gitaar intro. Ook hier horen we weer de verfijnde weergave en controle die de ATC SMC19 heeft. Zeker bij rockmuziek is er veel waar te nemen in het middengebied. Gitaar, zang en drums kunnen overweldigend zijn. Maar niet voor deze ATC. Door de grote soundstage en een excellente weergave van de frequenties in het middensegment, staat hier een waar optreden van de Australische hardrockers.
We besluiten dat de ATC SMC19 verder op de proef gesteld moet worden. Lavinia Meijer met het album “Passaggio”, om precies te zijn. Het nummer “Oltremare” kan namelijk heel lastig zijn om goed weer te geven. In het harpspel zit een versnelling die vrij complex is. Maar ook hier: niet voor deze. Alsof de speaker weet wat er afgespeeld wordt, zorgt het voor een elegante en emotionele achtbaan. Halverwege het nummer worden we opnieuw overspoeld door de emotie, niet langer door de muziek. Het pakt ons op, neemt ons mee en laat ons bewogen achter. We voelen tranen over de wangen. We geven ons gewonnen.
Eindoordeel
De ATC SMC19 is een gevaarlijke speaker. Spelend op ongekend hoog niveau, als een set die misschien wel het dubbele zou moeten kosten. En toch is het een betaalbare speaker. We vragen ons met zulke prestaties dan ook af wat er eigenlijk nog 'Entry' is aan deze speaker. De techniek achter de Super Lineair Driver zorgt voor een rijk midden gebied. De speaker nam ons mee in een ongekende emotionele achtbaan en heeft ons bewogen. Er is evenwel een heel groot nadeel aan deze speaker; eenmaal geluisterd ben je verkocht voor het leven.
Conclusie
De ATC SMC 19 beluister je niet, die ervaar je. Het is een speaker van ongekend niveau. Een parel waar te weinig over werd gesproken. Deze ATC is met zijn prijs bijna een koopje te noemen. Er is slechts één nadeel; eenmaal geluisterd naar de ATC SMC19, is er niks anders meer.
ATC SMC 19
€ 2.800 p/set | atcloudspeakers.co.uk
Beoordeling: 5 / 5
