HiFi Rose is een merk dat volgens eigen zeggen het voortouw wil nemen in de markt. Ambitieus, maar wel toepasselijk. Ook hun fonkelnieuwe RD160 DAC is een apparaat dat eigenwijs een nieuwe weg zoekt. En net als de andere toestellen van het Koreaanse merk verrast het met z'n design…
HiFi Rose RD160
De RD160 is niet zomaar nog eens een nieuw product van HiFi Rose. Neen, met dit apparaat creëert het Koreaanse bedrijf zowaar een derde poot of lijn binnen z’n assortiment. Na eerst de streamermarkt op z’n kop te zetten door grote aanraakschermen waarop Android draaide te gebruiken én daarna het versterkerkopers intrigeerde met unieke steampunk-designs, brengt het nu voor het eerst een ‘pure’ DAC op basis van AKM’s nieuwste chipset.
Een toestel dat dus perfect tussen zo’n RS130-streamer en een RA180-versterker schuift om dan een high-endsysteem te vormen. Bij andere merken krijg je dan een harmonieus – of moet dat zijn: saai? – systeem, in dit geval krijg je dan een toren van diversiteit. Maar toch past het bij elkaar.
Geen doorsnee display
Spraakmakend. Ja, zo mag je het design van de RD160 gerust noemen. Maar het is te gemakkelijk om het toestel dan maar snel in een categorie te duwen waarin uiterlijk voorrang neemt op geluid en functionaliteit. Sowieso een fout manier van denken, want waarom mag iets niet én goed klinken én er goed uitzien? HiFi Rose van zijn kant dat de gehanteerde designtaal altijd afgestemd is op de specifieke functie van een bepaald apparaat. Daarom ook dat hun versterkers een ontwerp gelardeerd met VU-meters en veel knoppen kregen, net om te benadrukken dat ze helemaal analoog opereren. Dat er dan ook gestreefd werd om iets mooi te creëren, dat is helemaal mooi meegenomen. En de grote touchscreens van streamers zoals de RS130 reflecteren dan weer dat de Android-software en apps die erop draaien altijd een eigen specifiekebediening vereisen. In plaats van vaste knoppen krijg je dus een scherm waarom virtuele toetsen en informatie verschijnen die bij een geselecteerde app of functie hoort. Net zoals hoe het is op je smartphone.
De RD160 zit, hoorden we van HiFi Rose-baas Sean Kim op de iEar’-show, netjes tussen het puur digitale van de streamer en het exclusief analoge van de versterker geprangd. Daarom bezit het toestel een design dat de conversie van digitaal naar analoog visualiseert. En dat mag je letterlijk nemen.
Op het voorpaneel krijg je een soort diagram of flowchart te zien waarop de DAC-functies naast elkaar verschijnen. Het begint bij een eerste kolom waarin je een ingang kiest, een tweede met filters en een derde met eventuele oversampling of conversie naar DSD. Het oogt technisch, maar het is wel een frisse manier om die keuzes voor te stellen. Verder zie je nog een kleine grafische representatie van het geluid en – als je de RD160 als voorversterker inzet – een lijndiagram waarop een punt het volumeniveau voorstelt.
Bijzonder allemaal, ook omdat dit alles verschijnt op een scherm (eigenlijk twee OLED-displays naast elkaar) achter een transparante plaat. Alles verschijnt met witte tekens en lijnen, wat een bijzonder effect geeft dat doet denken aan e-papier. Vind je het niets, dan kun je ook overschakelen op een tekstueel overzicht met gigantische tekens die leesbaar zijn vanuit de keuken. Bij het beluisteren van muziek, wordt de flowchart of de tekst na een tijdje vervangen door twee golfvormen die wat sloom de muziek weergeven. Heel minimalistisch, maar ook heel cool.
Kleine details tellen mee
Qua bouwkwaliteit scheert HiFi Rose met de RD160 de gebruikelijke hoge toppen. Het is een knap afgewerkt apparaat dat net iets meer luxe uitstraalt dan goedkopere DAC’s. Grote zaken, zoals de grote koelvinnen aan de zijkant en het uitgefreest logo bovenaan, zorgen voor een positieve eerste indruk.
Het zijn elementen die je ook bij de andere HiFi Rose-apparaten tegenkomt en zorgt dat ze ondanks hun uiteenlopende gelaten toch een geheel vormen als je een stapeltje HiFi Rose bouwt.
Een positief premiumgevoel zit ‘em ook in de kleine details, een kenmerk van een toegewijde designer. De kleine glimmende schuine kantjes bij de twaalf toetsen naast het ‘onzichtbare’ scherm bijvoorbeeld. Of de dimbare oplichtende witte ring rond de volumeknop, die je weliswaar nooit aanraakt als je de RD160 gebruikt met een vast uitgangsniveau. Over uitgangsniveaus gesproken: HiFi Rose biedt je hier een uitgebreide reeks uitgangsvoltages, waardoor je de DAC beter kunt matchen met een varia aan (voor)versterkers. De gebruiker op dit vlak meer opties dan gewoonlijk bieden is iets typisch voor het merk, de RA180-versterker is op dat vlak eveneens een uitschieter met z’n unieke H/F-crossover en instelbare phonotrap.
Bij de HiFi Rose-versterkers krijg je altijd een compacte remote die wel heel knap uit metaal is geconstrueerd maar weinig functies biedt. Dat is bij de RD160 anders, wat een heel goede zaak is. Het is uit metaal en past qua stijl bij andere HiFi Rose-kastjes (belangrijk als je een HiFi Rose-systeem bouwt), maar deze keer kun je vanuit de bank wel alles regelen. Filters selecteren (er zijn er zes), upsampling inschakelen (vijf modi) of inputs veranderen doe je heel snel. Net als de schermmodus veranderen of de weinig instellingen aanpassen. Zo moet het, want als je pakweg upsamplingopties zit te vergelijken, doe je dat best in je vertrouwde luisterplek.
Audio via optisch?
Behoorlijk druk, dat achterpaneel. De linkse en rechtse (single-ended en gebalanceerde) outputs staan ver uit elkaar, wat de interne opbouw met gescheiden output-stages weerspiegelt. Daartussen een ruim aanbod digitale inputs, incluis USB klass- B om hi-resmateriaal vanaf een streamer of pc door te sturen en een AES/EBU XLR.
De HDMI-poort die je ziet op foto’s is geen HDMI-ARC-poort voor een tv, maar wel een I2s-aansluiting die een heel goede connectie is om een hiresstroom door te sturen. Als je streamer er ééntje bezit die compatibel is.
I2s-connecties zijn niet zo goed gestandaardiseerd, maar we konden probleemloos een DMP-A8 van Eversolo op deze manier aansluiten. Vooralsnog een zeldzame verschijning op audiotoestellen maar hier wel present is een SFP-audio via glasvezelingang. Dit heeft niets met optische netwerkkabels te maken – wel een interessante upgrade voor je thuisnetwerk, trouwens – maar is een soort USB 3.0-verbinding. Echt heel uitzonderlijk om het op een streamer tegen te komen. Buiten de HiFi Rose RS130 kennen we er niet meteen een. Wel interessant!
Meer dan een AKM-chipset
Een fabrikant die een DAC-toestel bouwt heeft keuze genoeg als het gaat om de DA-convertor die de kern van de propositie vormt. Naast een aantal kant-en-klare maar ook diverse delta-sigma-chips van fabrikanten als AKM, ESS of TI, is er nog de optie zelf iets programmeren op een FPGA-chip of een R2R ladder-DAC te bouwen. HiFi Rose opteerde voor de RD160 voor de nieuwe high-end chipset van AKM, anders dan de ESS-DAC’s die het in het verleden toepaste. Kim vertelde ons dat ze die stap maakten omdat ze nauwer konden samenwerken met AKM én ze het geluid net iets ‘analoger’ vonden klinken.
Het bijzondere aan de gebruikte AKM-oplossing is dat er gewerkt wordt met twee chips om functies uit elkaar te trekken die normaliter in één chipverpakking zitten. Het digitale signaal afkomstig van een streamer, cd-speler of andere bron ontmoet zo eerst de AK4191 (waar eventuele upsampling, filtering en modulatie gebeurt) en daarna de AK4499EX (de eigenlijke convertor). Op papier levert deze combinatie spectaculaire resultaten, zowel qua lage s/n als het vermogen om up te samplen naar 1.536 kHz en 64-bit. Moeten we er wel meteen bijzeggen dat de RD160 die laatste functionaliteit niet biedt, het maximum waar je PCM-audio naar kunt brengen is 768 kHz/32-bit – wat sowieso ook al een heel hoog cijfer is. Zo’n AK4191 en AK4499EX is er in dit apparaat per kanaal voorzien, dus 2 x 2 chips in totaal.
De gebruikte chipset is natuurlijk maar een deel van het verhaal achter een DAC. De implementatie, dat bepaalt veel. Aangezien dit toch een duurder product is, is het positief te zien dat HiFi Rose aandacht heeft voor alle aspecten van het verhaal. En z’n ingrepen ook goed documenteert, dat kom je niet altijd tegen. Het begint bij drie lineaire voedingen die elk een belangrijk onderdeel van de conversie apart van stroom voorzien, waarbij vooral de scheiding tussen het digitale luik en het analoge output-gedeelte belangrijk is. Dat noemt het bedrijf Rose de CIM (Completely Isolated Module) architectuur. Dit houdt eveneens in dat de eindtrap gebalanceerd wordt opgebouwd en dat een op maat gemaakt ruisonderdrukkingsfilter wordt toegepast dat een vlakke respons over de frequentieband belooft. Kijkend naar de binnenkant van de RD160 zit de fysieke scheiding tussen die onderdelen in elk geval goed in elkaar. Dat zou interferentie moeten minimaliseren.
Bij een DAC is precisie het sleutelwoord, wat volgt uit het gebruik van een stabiele klok die weinig jitter uitlokt. Er is bij de RD160 de mogelijkheid om een externe aan te sluiten (wat je ook bij de RS130-streamer kan) maar de interne OCXO-klok is ontworpen om niet te worden beïnvloed door de temperatuur (in tegenstelling tot kristalgebaseerde generatoren, stelt de fabrikant). We vragen ons ook af of al die inputs voor een externe klok op de RD160 en RS130 betekent of HiFi Rose ooit z’n eigen klokgenerator gaat uitbrengen?
Duiken in het verleden
Voor deze test werd de RD160 aangesloten op een NAD M23. Een echte eindtrap met indrukwekkende klasse D Purifi-versterking, dus mét gebruik van de ingebouwde volumeregeling in de HiFi Rose-convertor.
Bronnen? De Eversolo DMP-A8 als pure digitale streamer via I2s, een Pro-Ject CD Box RS2 T via AES/EBU en een Volumio Rivo (met Ferrum Hypsos-voeding, want dat is wel nodig) via USB. De aangesloten speakers waren de Focal Sopra N°2’s (maar we hebben ook gespeeld met de nieuwe Clarity 6.2’s van Radiant Acoustics, waarvan je binnenkort hier trouwens een review leest).
Bij het opruimen van een oude Synology NAS kwamen een aantal oude cd-rips boven water, wat weer wat fijne muziek naar boven haalde dat van de radar was gevallen. Altijd leuk om iets te herontdekken, met name als het gaat om een warm dekentje als het werk van Silver Jews, afgespeeld vanaf de DMP-A8 en via Roon. De nasale, soms dwarse stem van wijlen David Berman, maar vooral z’n ijzersterke teksten maken een album als ‘Bright Flight’ aangenaam om opnieuw te beluisteren. Het is vrij eenvoudige gitaarrock, dus echt een stresstest voor een DAC is dit album nu ook niet bepaald. Maar ook in eenvoudig werk zit soms een uitdaging, zoals de noten van die traag gespeelde elektrische gitaar natuurlijk laten uitdoven.
Dat lukt de RD160 prima, incluis de harmonische tonen bij de slide guitar en de analoge synth bij ‘Room Games and Diamond Rain’ heel fijn neer te zetten. De gehele presentatie is luchtig genoeg, waardoor deze eenvoudig opgenomen nummers toch een omhullend karakter krijgen en je meeslepen. Of hoe een beter audiosysteem niet per se audiofiel bronmateriaal moet krijgen om goed te klinken.
Nog zo’n eentje uit de oude NAS-doos is ‘800’ van Mercan Dede, zweverige trancemuziek uit Turkije met soefi-invloeden – ooit ontdekt op een ellelange transatlantische vlucht met een heel idiosyncratisch muziekaanbod op het in-flightsysteem. De 800-titeltrack mengt veel invloeden, van traditionele instrumenten over blazers uit de Balkan tot Turkse rap, veel detail dat de RD160 heel natuurlijk en mooi afgerond uit de opname tilt.
Veel textuur ook bij de zachte blaasinstrumenten die vaak opduiken op dit album, bijvoorbeeld tegen het einde van ‘Yoi Geçen Hani’. Toch is de RD160 ook geen over-analytisch instrument; de cohesie van het geheel wordt bewaard zodat je echt naar muziek blijft luisteren. Er zijn zeker DAC’s die je meer ‘in’ de opname laten kijken en kleine details doet ontdekken, maar vaak gaat dat ten koste van de betrokkenheid. Deze DAC kiest voor een evenwichtige aanpak, een meer emotionele connectie.
Upsampling tot de max
De karakter van Su-a Lee’s cello komt heel mooi naar voren als we de ‘Baroque Suite’ van de Koreaanse-woont-in-Schotland afspelen via de Rivo. De RD160 schetste een knap beeld van de hele compositie van Donald Shaw i, met daarbij een mooie portie extra details (het getik op de cello, de accordeon in de achtergrond) die veel sfeer toevoegden. Er was een tikje aangename kleuring aanwezig, wat die cello net iets warmer deed klinken en het geluidsbeeld meer focus dan uitgesmeerde breedheid gaf.
Wel heel pakkend, wat ook gold voor het ‘Oblivion’-tangostuk dat volgde op hetzelfde ‘Dialogues’-album. Een Astor Piazzola-werk – uiteraard – met een vloeiende melodeon bespeeld door de Nederlander Carel Kraayenhof, heel knap weergeven via de HiFi Rose, M23 en Focals. Met dit album was het ook interessant om te spelen met de upsamplingopties en filters op de HiFi Rose-DAC. De keuze qua filter is altijd nogal persoonlijk, het draait namelijk ook om hoe die subtiele verschillen interageren met jouw speakers. Maar als het gaat om upsampling, dan biedt de RD160 veel mogelijkheden die duidelijk anders klinken. De maximale upsample-optie voor PCM-audio klonk wat ons betreft het beste toen we naar meer audiofielere opnames luisterden.
En DSD-upsampling? Ja, dat is een functie die AKM altijd graag aanbiedt, en het is ook op deze HiFi Rose aanwezig. Als je het kiest ervaar je de gebruikelijke volumedaling, iets waarmee je rekening moet houden tijdens het heen-en-weer vergelijken met PCM-modi. Toch blijven we de PCM-upsampling verkiezen, al waren er ook momenten dat de DSD-modus met sommige muziekstukken net iets delicater en vloeiender overkwam. Experimenteren is dus de boodschap, wat heel intuïtief kan via de RD160-remote en -display.
Voor een laatste luistersessie schakelen we over op een fysieke muziek-cd die in de Pro-Ject cd-transport staat te draaien. Een DAC zoals deze kun je immers ook voor andere digitale bronnen dan streaming bovenhalen. Een positieve ervaring, want er zit veel drama en diepte in de manier hoe RD160 Brittens ‘Sinfonia da Requiem’ gebracht door het LSO onder leiding van Simon Rattle weergeeft. De RD160 haalt alles uit deze schijf en zet deze dynamische Britten-werken machtig en overheersend neer. Opnieuw met een snufje kleuring en eerder een oog voor het totaalbeeld, wel met precisie en een aangenaam evenwicht dat heel fijn in de oren ligt. Die mix past toevallig wel goed bij de Focals in de testruimte, maar zou ook bij andere speakers mooi moeten combineren.
Conclusie
De RD160 is een DAC die een uitgekiend technisch ontwerp huwt aan een uitgesproken industrieel design. Dat levert mooie geluidsprestaties op, die je als luisteraar makkelijk kunt uitdiepen omdat het spelen met filters en upsampling op dit toestel zo attractief is gemaakt.
HiFi Rose voegt veel eigen elementen toe om de sowieso uitstekende AKM-DAC’s naar een hoger niveau te tillen. Daarbij worden keuzes gemaakt, onder meer om te focussen op een aangename, lichtjes gekleurde weergave die heel aangenaam in de oren ligt. Schouderklopje ook voor de geweldige remote die je vanuit de luie zetel laat experimenteren met de vele mogelijkheden van deze DAC.
HiFi Rose RD160 DAC
5.299 euro | www.livetaudio.nl
Beoordeling 5 op 5
