Met de Concept 300 bewijst Q Acoustics niet enkel een ontluikende grootmacht op vlak van betaalbare hifi en surround te zijn. Het kan ook probleemloos meespelen in een hogere klasse – en dat zelfs met een onderscheidende luidspreker die de oren én de ogen prikkelt en daarom een Aanrader Award heeft gekregen.
Q Acoustics Concept 300
In een industrie gevuld met decennia-oude bedrijven mag je een merk dat amper twaalf jaar bestaat nog een jonge uitdager noemen, vinden wij. Het is een etiket dat goed past bij Q Acoustics, een deel van de Britse Armourhome-groep. Die ken je misschien ook vanwege de kabelboer QED. In een dozijn jaar is Q Acoustics moeitelook uitgegroeid tot een grote naam als het gaat om ‘affordable’ audio, luidsprekers die zeer aardig spelen en niet bepaald uitgerust zijn met afschrikkende prijskaartjes. De 3050i is daar een prachtig voorbeeld van.
Maar het is eigen aan de hifi-wereld dat je pas echt serieus wordt genomen als je ook iets betekent in het hogere segment. Die ambitie koestert Q Acoustics al even, wat leidde tot de lancering van de Concept 500-vloerstaander in 2017. Een machtige luidspreker die wat meer tijd nodig had om de winkels te bereiken, maar absoluut de moeite waard om te beluisteren.
In deze review bekijken we in primeur de jongere broer van de Concept 500. De Concept 300 is een compactere luidspreker, maar dat wil zeker niet zeggen klein. Neen, dat zeker niet. Het is een speaker die geboren is om op een stand te staan. En niet zomaar eender welke stand, maar wel de onzettend knappe die Q Acoustics uit zijn mouw schudde.
Samen te koop
We gaven het al aan in ons introductieartikel over de Concept 300, naar aanleiding van de perslancering in London eind januari: de stands bij de Concept 300 zijn iets heel bijzonder. Het is iets heel gek om het bij de aanvang van een speakertest over een stand te hebben, maar daar is een goede reden voor.
Het is niet ongewoon dat een fabrikant bij een nieuwe speaker meteen ook een gepaste stand uitbrengt. Bij betere speakers hoort vaak een passende standaard. Ongewoner is dat een stand, zoals hier, echt deel van het totaaldesign is. De Concept 300-stand is helemaal deel van het visuele ontwerp van de speaker én speelt ook een belangrijke rol op akoestisch vlak. En dat is toch wel bijzonder.
Het gevolg is dat Q Acoustics (vooralsnog) de Concept 300 niet zonder stand zal verkopen. Ze horen bij elkaar en worden wellicht als één geheel geleverd door de dealer. Dat nuanceert de prijsstelling van de Concept 300 wel wat. De kostprijs van 3.750 euro is per paar én inclusief de stands. Als je weet dat bijvoorbeeld de stands bij de Kanta N°1 (5.000 euro/paar) apart nog 999 euro/paar kosten, dan werpt dat toch een ander licht op het prijskaartje van deze luidsprekers.
Maar wat is er nu zo bijzonder aan deze stands van de Concept 300? Werp een blik op de foto’s van de Q Acoustics-speaker en het is meteen duidelijk dat er iets aan de hand is. De stands zien er niet uit als een klassieke standaard, integendeel, maar bestaan uit drie dunne metalen staven en vier strakgespannen kabels die op luisterafstand nauwelijks opvallen. De ontwerpers bij Q Acoustics grepen naar het tensegrity-concept uit de architectuur, wat een bouwwijze is om structuren te creëren die recht blijven dankzij elementen onder (fysieke, niet elektrische) spanning. Denk aan kabelstructuren of bruggen. Voor zij die graag deelnemen aan pubquizzen: de naam tensegrity is een samentrekking van tension (spanning) en structural integrity (zelfdragende structurele integriteit). Het resultaat is iets dat licht oogt maar toch heel stabiel staat – veel stabieler dan je zou geloven als je het eerst onder ogen krijgt. Wie nachtmerries krijgt bij het idee van dit statiefding zelf in te elkaar steken en op te spannen: het wordt in de fabriek geassembleerd en als één geheel in een (grote) doos verscheept.
Vibraties zijn de vijand
De stand culmineert bovenaan in een metalen schijf die aan de Concept 300 wordt bevestigd. Dat gebeurt via vier schroeven die passen in een bodemplaat, die op zijn beurt zwevend is gemonteerd in de behuizing. Je kunt het langs de buitenkant niet goed zien, maar de bodemplaat is op vier punten geveerd verbonden met de luidsprekerbehuizing. Hierdoor worden de luchtbewegingen binnen de kast en kastvibraties niet op het statief overgedragen.
Daarmee raken we aan de kern van het Concept 300-ontwerp. Net zoals bij de Concept 500 is gestreefd naar het elimineren van kastvibraties, want een speakerbehuizing die meebeweegt met de drivers vertroebelt de klank. Q Acoustics heeft bij de Concept 300 daarom verschillende zaken gedaan om resonanties te voorkomen, waaronder de geveerde Isodamp-bodemplaat die verbonden is met de tensegrity-stand. Ook de stand mag niet meetrillen, vindt Q Acoustics. De fabrikant ging daarbij heel ver. Als je goed kijkt naar de stand, zie je bij elke aluminium poot bijvoorbeeld een paar keer een zwart ringetje. Het is een kunststoffen ding dat de poot onderbreekt, waardoor een bepaalde resonantie wordt voorkomen. De keuze voor een tensegrity-design ondermijnt op die manier ook het klassieke idee dat een solide stand die via spikes op de grond staat de beste keuze is.
Maar dat is niet de enige manier hoe een troebele klank vermeden worden. Q Acoustics greep daarnaast naar het geheime wapen dat het toepast in zijn goedkopere speakers, zoals de 3050i: gelcore. Het is een soort semi-vloeibare laag die tussen MDF-lagen wordt geperst en daar blijft om vibraties te dempen. Een lijm die nooit droogt, noemt Q Acoustics het. Bij goedkopere modellen wordt er zo één laag tussen twee MDF-platen voorzien, bij de Concept 300 zijn er drie lagen MDF en twee lagen gelcore. We hebben een doorgezaagde behuizing kunnen bekijken en we kunnen je verzekeren dat de Concept 300 een dikkere wand heeft dan menige andere luidspreker. Het is intern ook net genoeg verstevigd, op basis van onderzoek met een hittecamera. Het zal daarom niet verbazen dat dit geen lichte speaker is (14,5 kg); gelukkig is de 3,9-kg wegende stand wel vederlicht. En de keuze voor MDF, in plaats van een natuurlijke houtsoort? Op zich is dat zelfs in dit prijssegment niet zo ongewoon. Q Acoustics houdt ook vast aan dit materiaal omdat het vindt dat MDF beter dempende eigenschappen heeft dan natuurhout.
De obsessie met vibratiebestrijding strekt zich zelfs tot aan het paneel met de grote luidsprekeraansluitingen achteraan. Volgens Q Acoustics is dit onderdeel bij vele luidsprekers de oorzaak van verrassend veel trillingen, de reden om het paneel bij de Concept 300 afzonderlijk te dempen. De speaker is overigens klaar voor bi-wiring/bi-amping, voor de liefhebbers. Een ongewone feature die we nog kennen van de Concept 500 zijn de drie gaatjes boven de terminals. Hierin past een brugje waardoor je de hoge frequenties kunt versterken of afzwakken met een halve decibel. Dat is niet veel, maar wel merkbaar. Het laat toe om heel rudimentair de klank te tweaken in functie van de kamer. Heb je bijvoorbeeld een tegelvloer en veel ramen, dan kan min 0,5 dB een goed idee zijn om de weergave wat minder fel te maken. Uitproberen is de boodschap, het wisselen duurt toch maar een seconde of twee.
Drie kleurversies
De Concept 300 zelf is met zijn afgeronde hoeken en moderne styling een rasechte Q Acoustics-luidspreker. Lekker huiskamervriendelijk. Het is echt geen kleine speaker – de diepte in het bijzonder is zeer groot – maar door die welvingen oogt het nog wel luchtig in een interieur. Opnieuw, de stand vult dat lichte gevoel perfect aan. Er is wel iets heel paradoxaal aan de Concept 300. Door de tensegrity-stand die eindigt in drie poten die breed staan, is de voetafdruk van de speaker behoorlijk groot. Groter dan de ronde voet van de Concept 500-vloerstaander zelfs, wat ergens heel gek is. Normaal kies je voor een staanderspeaker omdat je een vloerstaander te fors vindt. Maar eerlijk gezegd: naar ons gevoel oogt de Concept 500 slanker.
Net zoals bij de Concept 500 is de Concept 300 piekfijn afgewerkt. De duotone-afwerkingen die we al kenden van de vloerstaander blijven blikvangers. Circa ¾ van de speaker is in een laklaag afgewerkt, met een achterste ¼ in een houtfineer. Dit alles krijgt een laag vernis, waardoor de overgang tussen de twee lagen helemaal naadloos is. De lak is nogal vingerafdrukgevoelig, maar als je dan toch een hand over de speaker beweegt voelt je geen enkel randje.
De speaker is verkrijgbaar in drie kleurversies: wit met een strook eikenhout, zwart met rosewood en zilver met ebbehout. De eerste twee kenden we al van de Concept 500, het laatste is een nieuwe afwerking die geïnspireerd is op metaallakken uit de auto-industrie. 'Zilver' doet de lank trouwens eigenlijk geen recht aan, want de kleur reflecteert sterk (bij veel licht spiegelt het bijna, waardoor het de kleur van de omgeving aanneemt). De Concept 500 kun je ook krijgen in volledig wit of zwart (zonder houtstrook), maar die opties zijn er voorlopig niet bij de Concept 300.
Eigen drivers
In twaalf jaar van niets naar nu al een tweede high-end speaker. Het lijkt misschien allemaal haalbaar, maar is toch wel behoorlijk straf. In een white paper geeft Q Acoustics toe dat het enkel mogelijk was omdat het bedrijf ging aankloppen bij bekende Europese audioconsultants. De naam Karl-Heinz Fink viel op dat vlak regelmatig bij de introductie van de Concept 500, maar wij verstaan dat de Duitse ingenieur bij de Concept 300 niet langer werd betrokken. Of toch ergens wel, aangezien de constructie van de nieuwe speaker sterk leunt op inzichten van bij de Concept 500. Ook de drivers komen van de Concept 500, maar zijn aangepast.
De 2-wegs Concept 300 bevat bijvoorbeeld een 165 mm midrange-woofer met een grotere magneet dan bij de Concept 500. Dit om de driver meer controle te geven, een kwaliteit dat het inderdaad met hopen bezit, en efficiënter te maken. De dome-tweeter is geoptimaliseerd voor een brede uitstraling, onder meer door het verzonken te monteren. Hierdoor wordt de uitstraling van het hoog breder de kamer ingestuurd. De meetdata die Q Acoustics zelf presenteert toont een val van 6 dB bij 15 kHz als je luistert onder een hoek van 45 graden – niet slecht, en die hoek is veel groter dan in realistische luisteromstandigheden.
Testing
Bij het testen hebben we de Concept 300 eerst aangesloten op een Devialet Expert 220 Pro en daarna op de combinatie NAD C 658 (als streamer/DAC, zonder Dirac-correcties) en Hegel Röst (gebalanceerd verbinding). De Röst werd ook heel even vervangen door een Onkyo M5000R, een eindtrap die er machtiger uitziet dan het werkelijk is - maar ondanks zijn leeftijd wel nog aardig speelt.
Als bron zetten we altijd Roon in (zowel de C 658 als de Devialet-versterker zijn Roon Ready) met zowel eigen bestanden als streams van Qobuz/Tidal. Met gevoeligheid van 90 dB/W/m en een nominale impedantie van 6 Ohm (met een minimum van 3,7 Ohm) is de Concept 300 op papier geen extreem uitdagende speaker om aan te sturen. De 2 x 75 Watt sterke Röst bijvoorbeeld, kan het probleemloos aan. Overigens klonk de C300 bij alle drie versterkers even goed. De goede demping van de Hegel doet het misschien een tikje kil klinken, maar dat is persoonlijke smaak.
De speakers stonden bij ons op ongeveer 1,8 meter van elkaar en op 2,5 meter luisterafstand, na wat experimenteren voor ongeveer de helft ingedraaid. Maar de speaker kan ook recht staan, wat gegeven de vorm van de stand in een woonkamer wellicht aangewezen is. De rand rond de verzonken tweeter geeft de Concept 300 hoorbaar een bredere uitstraling, wat het indraaien niet echt een vereiste maakt. Off-axis presteert het inderdaad zeer goed. De claims van Q Acoustics kunnen hard gemaakt worden. Vanwege de reflex-opening achteraan is een beetje afstand naar de muur een goed idee. Maar dat heb je sowieso, want dankzij de brede driepoot-stand kun je de Concept 300 ook niet vlak aan de muur plaatsen. Er zit een poot in de weg.
Doorheen het luisteren van heel wat test-tracks daagde het snel dat de Concept 300 qua timing zeer goed zit. Wat levert dat op? Om te beginnen dat de Q Acoustic-speaker alles heel eerlijk voorstelt. Er is betrekkelijk weinig kleuring. Het is rustig, relax, maar zeker niet sloom, waardoor je heel veel detail hoort in een track als de Brad Mehldau-cover van Radioheads ‘Exit Music (for a film’). Misschien niet alle detail, dat wel; bij een analytischere speaker zoals onze vaste Sopra N°2’s is de hi-hat in dit nummer veel meer aanwezig. Ook de Kanta N°1 was iets weelderiger op dit vlak. We hadden ook de Totem Signature One op bezoek, een prima speaker die qua prijs dicht in de buurt van de Concept 300 zit. Qua uiterlijk en afmetingen is het wel helemaal iets anders, maar klankmatig zaten de Q Acoustics en Totem niet zo ver uit elkanders buurt. Het grote kastvolume van de Concept 300 laat wel de akoestische bas op ‘Tuyo’ van Rodrigo Amarante (je kent het van ‘Narcos’) voller en natuurlijker klinken.
De missie om alle troebelheid uit de klank te halen lijkt helemaal geslaagd. Combineer die zuiverheid met een heel fraaie holografische weergave en grootse werken als Gorecki’s derde symfonie, op.36 klinken bijzonder meeslepend. De Concept 300 huwt ook strakke onderlaag met een relatief weelderig midden en hoog dat wel best wel audiofiel overkomt. Ook dat is een fijne combinatie dat betere elektronische muziek heel knap weergeeft. Bij de Daniel Haaksman-remix van Rayuela van Gotan Project bijvoorbeeld, nemen de perfect neergezette je mee op sleeptouw, terwijl de blazers en het kinderkoor wel heel natuurlijk en los van percussie worden neergezet. Jagen we ‘Revolution 909’ van Daft Punk en ‘The end of You Too’ van Metronomy er door, dan toont de Concept 300 een meester in het neerzetten van een grote muur van geluid, veel groter dan de speakers zelf.
In andere reviews hebben we al vaker verwezen naar de vingervlugge oud van Mohamed Abozekry op het jazzalbum-met-noordafrikaanse invloeden ‘Ring Road’. Vooral het ultrasnelle geplingel rond minuut 7 van de track ‘Transit’ is een pittige test voor speakers. Elke vorm van wolligheid of een te harde roll-off in het hoog ondermijnt deze solo, maar dat is hier niet het geval. Een mooie prestatie.
Conclusie
Wat ook de andere kwaliteiten van de Concept 300 mogen zijn, het design is controversieel. Daar bestaat volgens ons geen twijfel over. Los van het smaakaspect heeft de Concept 300 voor een relatief compacte speaker een grote voetafdruk die in sommige woonkamers uitdagend kan zijn om te plaatsen. Maar of je de Q Acoustic-luidspreker nu mooi vindt of niet, de Concept 300 is met zijn opmerkelijke tensegrity-stand wel een geval van heel doordacht design. Het is niet enkel een speaker die een designstatement wil neerleggen, het is vooral op technisch vlak werkelijk een zeer goede luidspreker.
Q Acoustics Concept 300
3.750 euro/paar (inclusief stands) | www.qacoustics.co.uk
Beoordeling 4,5 op 5
