Leuk was ook om voor het eerst naar materiaal op Blu-ray Disc en HD DVD te kijken. Dit kon onder andere bij Pioneer en Electrocompaniet (waar HD DVD-apparatuur van Toshiba te bewonderen viel). De beeldkwaliteit was adembenemend. Hoogoplossende audioformaten leken daarentegen op sterven na dood. De HiFi.nl redacteuren zijn maar enkele Sacd-spelende nieuwelingen tegengekomen – Teacs topmerk Esoteric had er een. En Luxman toonde een nieuwe multispeler die ook DVD-A doet. Maar het voorgevoel, vorig jaar uitgesproken door een HiFi.nl`er als zou vinyl hét audiofiele medium van de toekomst zijn, lijkt steeds meer bewaarheid te worden.
De langspeelplaat is één systeem uit de jaren `50, de Quad ESL is een ander. Dat er een nieuwe generatie ten tonele is verschenen was voor de meeste bezoekers geen nieuws, maar een uitgebreide luistersessie had nog niet iedereen ermee gehad. Op de High End kon een geïnteresseerd publiek luisteren naar een voordracht over de vernieuwingen in de ESL 2x05, die werd gevolgd door een langdurige luistersessie. Hierbij speelde de ESL 2905, de variant met twee extra panelen voor het laag, aan 909 monoblokken en een CD-P Cd-speler/voorversterker. Bij deze bezoekers belandden woorden als geloofwaardig, echt, levendig en plastisch in het notitieblok. Een uiterst geslaagde voorstelling!
Final Model 90i, 400i met bijpassende subwoofer
Nog recenter dan de Quad, en met een aanzienlijk groter nieuw productgamma, kwamen de Veghelnaren van Final naar München. Zij toonden de nieuwe modellen 90i, 150i, 400i, 1000i en 1400. In feite komt het neer op een complete vernieuwing van de productlijn, want de enige luidspreker die er al was en in het programma blijft, is de 600i. Prijzen lopen van een net driecijferig bedrag tot 9.000 euro per stel, en de modellen zijn in alle RAL-kleuren leverbaar.
Bij Martin Logan waren eveneens nieuwe of recente elektrostaten te zien en te horen: onder andere de Summit en de Vantage. De demo`s waren indrukwekkend.
Andere alternatieve technologie zagen en hoorden we bij de Japanners van Fujitsu Ten. Onder de vlag Eclipse bouwt het megaconcern luidsprekers die men `time domain` noemt: de toepassing van een eivormige behuizing met daarin een enkele breedbandweergever zou in het tijdsdomein zeer nauwkeurige resultaten opleveren. Inventieve trucs helpen deze tamelijk kleine speakers een volwaardig laag en hoog te ontwikkelen.
Eclipse van Fujitsu Ten
In de Eclipse luisterruimte vertoonde de TD712z (7000 euro per paar) zijn kunsten, aangedreven door een Teac Esoteric bron, een professionele voorversterker en een klassieke eindversterker (beide van onduidelijke makelij). Deze bezoekers waren verbluft over de snelheid, de grootte van de afbeelding en de natuurlijkheid van de weergave. Een beslissende sprong voorwaarts boekten de Eclipsen na de inschakeling van Eclipse` nieuwe TD 725sw subwoofer: het geluidsbeeld kreeg plots ook enorme autoriteit mee, en zowel geloofwaardigheid als detaillering stegen nogmaals. Van filtering door de subwoofer zag de Duitse importeur af: dat zou de perfecte timing mogelijk corrumperen. Liever liet hij de laagweergever simpelweg meespelen tot 60 Hz, wat wel hoge eisen stelt aan de snelheid en de timing van het laag. De subwoofer zou juist met het oog daarop ontwikkeld zijn. Petje af. Een Nederlandse importeur is er op het moment niet voor Eclipse, maar daar schijnt in de nabije toekomst verandering in te gaan komen.
Te horen, en letterlijk alleen te horen, want er hingen gordijnen omheen, was een testmodel van KEF, het Project Austin. “Deze luidsprekers hebben een uitstekend gevoel voor schaal en intimiteit. Ik kon het velours van de gordijnen en de bekleding in een concertzaal horen ademen. Het typisch donkere van een mooie concertzaal werd heel mooi weergegeven”, aldus een geestdriftige Bert Dekker. Volgens de KEF-vertegenwoordiger betrof het een model met een nieuwe generatie coaxiaalweergever, ondersteund door maar liefst 250 ACE-units. Hij wilde de luidspreker niet laten zien omdat het ongepolijste uiterlijk duidelijk onder het niveau ligt van wat KEF de eindverbruiker wil aanbieden. “We maken zo elke vijf jaar een technologiedrager als deze, waarmee we vooral onszelf willen laten zien waartoe we in staat zijn”, zo zei hij. “En hier in München wilden we dat ook eens met het grotere publiek delen. Maar het uiterlijk van dit Project Austin leidt alleen maar af, dus tonen we dat niet.”
De KEF Austin`s zijn dus NIET te zien.
Een andere nieuwe coaxiale weergever, en in dit geval weldegelijk een product voor algemene verkoop, was de Cabasse La Sphère. Het betreft een forse witte bol met daarin een vierweg (!) coaxiaal systeem, dat naar opgave van Cabasse lineair speelt van 30 tot 22.000 Hz. Een grote technische prestatie.
Tannoy toonde een aantal nieuwelingen waaronder de Highline 300 en 500 serie. De 500 is gebaseerd op dual-concentric eenheden, terwijl de 300 het moet doen met discrete breedband drivers. Voor beide zijn statieven beschikbaar, en bijpassende subwoofers met respectievelijk een 25 cm woofer en een 300 watt versterker of 30 cm/500 watt. Verder waren de recente Glenair en Autograph Mini te zien en te horen.
Tannoy Glenair en Autograph Mini
Bij Burmester waren nieuwe luidsprekers in de B-lijn te bewonderen: de B20, B25 en de B30. Met hun prijzen van vier, zes en achtduizend euro per paar (in Duitsland) vullen ze het gat tussen de bekende 995 (inmiddels in Mk III-versie) en de B50. De luisterindruk van de grootste van het stel, de B30, gaf een indruk van een extreem hoog oplossend vermogen en dynamiek.
Dali, dat de Ikon-lijn zojuist gecompleteerd heeft met onwall- en inwall-luisprekers en een subwoofer, deelde zijn stand ditmaal met Lyngdorf Audio. Daar werd een nieuw room correction-systeem tentoongesteld. In plaats van op een beperkt aantal plekken in de buurt van de luisterplek de frequentiekarakteristiek op te meten, staat het nieuwe systeem de toevoeging toe van vele tientallen metingen op willekeurige plekken in de kamer. Het systeem is daardoor niet alleen in staat om de kamer perfect te leren kennen, maar het rekent ook uit wat de frequentiekarakteristiek van de voorhanden speakers zou zijn als ze in een volmaakte kamer stonden. Lyngdorfs nieuwe systeem laat die karakteristiek intact (indien gewenst; men kan nog steeds voor `lineair` kiezen). Een test van dit indrukwekkende systeem volgt binnenkort op HiFi.nl.
Dali Ikon onwall luidsprekers
Lyngdorf Audio CD-1 en TDA 2200
