De belangstelling voor de High End Messe in München was groot dit jaar. Europa`s grootste beurs op het gebied van top-hifi en video trok dit jaar vele duizenden bezoekers die bij meer dan 200 exposanten de producten konden bewonderen van ruim 650 fabrikanten.
Wat de Hifi.nl redactie het meest opviel was dat alle bekende technologieën -of het nu is bij luidsprekers, versterkers of bronnen- springlevend lijken. Zo betekent de opmars van Class D-versterkers allerminst het einde van traditionele transistorenexemplaren, en al helemaal niet van de buizenversterker. Die mag zich juist in een steeds grotere geliefdheid verheugen. Ook opvallend is de terugkeer van de hoogwaardige, `pure` Cd-speler, die zijn best mag doen de opmars van vinyl te stuiten. En bij luidsprekers leken elektrostaten sterker dan ooit, en hebben we in de categorieën coaxiale weergevers en breedbanders (!) veelbelovende nieuwigheden gehoord. Ondertussen is de traditionele meerwegbox duidelijk nog lang niet dood, vooral niet dankzij de vermoeienissen van iemand als Peter Lyngdorf die met een vernieuwd room correction systeem traditionele speakers de ergste Schweinereien wil afleren.
Dat de buizentechniek nog veel ruimte laat voor innovaties was duidelijk te horen op de workshop van onze collega’s van het Duitse Stereoplay. Push/pull-technieken, slim en verantwoord ondersteund door tegenkoppeling, maken samen dat een combinatie met (relatief) laagrendements luidsprekers mogelijk. Op de workshop was duidelijk te horen dat de gebruikte techniek direct invloed heeft op de klank.
Vier verschillende buizenversterkers, de Ayon Sunrise, de Graaf GM 50, de T+A V10 en de Unison S8, speelden allemaal met dezelfde hoogwaardige bron, bekabeling en luidsprekers. Zo ontstond een mooie gelegenheid om het klankkarakter te duiden van elk van de apparaten. En passant maakte Stereoplay`s voorstelling korte metten de misvatting dat “buizenklank” uniform zou zijn.
Duidelijk te horen was het vloeiende karakter van Ayon op basis van de single-ended Class-A techniek. De Unison Resarch, die slechts lokale tegenkoppeling gebruikt, kwam wat betreft het klankkarakter het dichtst in de buurt van de Ayon, gevolgd door de Graaf en de T+A, die beide gebruikmaken van push/pull-technieken. Het gebruikte principe had direct invloed op hoe de menselijke stem werd weergegeven. Deze klonk heel vloeiend op de Ayon en in iets mindere mate op de Unison Research. Door hun gebruikte technieken zijn de Graaf en de T+A op hun beurt echter wél beter te combineren met luidsprekers met een lager rendement. Bijzonder leerzaam was het om in direct vergelijk de duidelijke klankverschillen tussen buizenversterkers waar te nemen.
Ook buiten Stereoplay`s luisterruimte viel er voor buizenliefhebbers genoeg te genieten in München. Een primeur bij Cayin was hun Ti-120 buizenversterker, een push/pull-ontwerp gebaseerd op KT-88 buizen, waarmee de versterker een vermogen ontwikkelt van maar liefst 2 x 70 watt aan 4 of 8 ohm. Bijzonder aan deze versterker is dat de tegenkoppeling door de gebruiker instelbaar is. Hij of zij kan daarmee ten koste van enige stabiliteit kiezen voor een verbetering van de geluidskwaliteit. Ook is de bias instelbaar waardoor een vervanging van de buizen niet persé gelijk in paren hoeft te gebeuren. Alle componenten zijn hardwired met elkaar verbonden, en tenslotte zijn er flinke uitgangstrafo’s toegepast om “instorten” van het geluidsbeeld te voorkomen als een dynamische weergave nodig is.
Cayin receiver
Wereldprimeur bij Luxman was hun nieuwe lijn buizenversterkers, te weten de CL-88 voorversterker en de MQ-88 eindversterker. Dit push/pull-ontwerp levert 2 x 40 Watt aan 8 ohm en maakt gebruik van KT88 X4 eindbuizen. Liefhebbers van vinyl zullen zich uitstekend geholpen weten met de nieuwe EQ-88 phono-voorversterker. Al met al een bijzondere kennismaking met deze fraaie buizenversterkers van Luxman.
buizen van Luxman
Ook andere grote nemen in buizenland waren vertegenwoordigd. Zowel KR als met name Unison Research toonden een ruim palet aan modellen.
