Zoals ik al schreef is de L-vormige woonkamer van Tony behalve luisterruimte ook overduidelijk leefruimte én speeldomein voor de kinderen. Op de hoek van de L-vorm van het luistergedeelte naar het eetgedeelte/keuken staat een box opgesteld en de plavuizen vloer ligt rijkelijk bezaaid met speelgoed en ander kinderlijk vertier. Ik vind dat wel grappig, mijn eigen woonkamer lijkt af en toe ook wel een "slagveld" maar dan vanwege de vele CD`s die over de vloer bezaaid liggen. De box wordt, als we later op de ochtend naar de set gaan luisteren, even aan de kant geschoven.

De set staat langs de lange wand opgesteld, die van het raam tot aan de keuken ca. 9 meter lang is. De luisterbanken staan in een hoekopstelling in het kortere, ongeveer 5 meter lange en 4 meter brede, gedeelte van de L-vorm. De speakers staan naar schatting ruim 2 meter, iets ingedraaid, uit elkaar op ongeveer 50 cm. van de achterwand, de luisterafstand is ca. 4,5 meter. De luisterafstand is dus ruim twee keer zo groot dan de onderlinge afstand tussen de speakers.

Het audiorack staat opgesteld tussen de speakers. De kamer is verder vrij sober aangekleed. Er ligt op ruime afstand van de speakers, bij de banken, een vloerkleed, aan de wanden hangt een enkel fotootje en een klok en voor de raampartij, die uitzicht biedt op de tuin, hangt alleen in de hoeken een gordijn. Ook (grote) planten tref ik op het eerste gezicht niet aan. Zo op het eerste gezicht zijn er dus niet veel akoestische aanpassingen gedaan, ook de opstelling van de speakers is vrij eenvoudig gehouden. Uit de luistersessie zal blijken of hier wellicht nog wat winst te behalen valt.

Luisteren

Het beschrijven van mijn luisterervaringen vind ik altijd het lastigste onderdeel van een "Audiopaul beluistert". Want hoe beschrijf je nou iets wat je waarneemt en voelt op een zodanige manier dat jullie als lezers er iets mee kunnen, dus op een begrijpelijke manier en met zo min mogelijk "vage" termen?

Neem nou het nummer "Brothers in arms" van Dire Straits waar ik het later over zal gaan hebben. Zo`n nummer roept om bepaalde redenen diepe emoties bij mij op en ik heb het nummer door de jaren heen op vele sets gehoord. Je hebt dus een bepaald verwachtingspatroon of referentiekader waarop je terugvalt als je het nummer opnieuw hoort. Bij het luisteren naar muziek vind ik het belangrijk dat het me op een bepaalde manier raakt, de performance moet een bepaalde "magie" en betrokkenheid hebben en emoties bij je losmaken. Als een set dat niet doet, ga je, althans ik, op zoek naar de mogelijke oorzaak van het gemis hiervan en probeer je dat onder woorden te brengen. En dan ben je eigenlijk toch weer een beetje technisch aan het luisteren. Helaas is dat echter bij een luistersessie niet te vermijden, behalve als de betrokkenheid al heel snel opgeroepen wordt. Dan leg je de pen aan de kant, je laat je overvallen door de muziek en al het andere doet er niet meer toe.

Tony heeft een voorkeur voor klassieke muziek van o.a. Bach, Mozart, Beethoven, Haydn, Vivaldi en Mahler. Pop, jazz en bluesmuziek draait hij tegenwoordig wat minder. In totaal heeft hij meer dan 1000 CD`s. In het verleden heeft hij veel CD`s gekocht, de laatste jaren betrekt hij zijn CD`s bij een bekende uitleen discotheek. Hier hebben ze bijna alles wat er op CD verschijnt. Zijn muziektips haalt hij uit muziek- en/of audiobladen en van het internet. Omdat ikzelf (nog) geen ervaren klassiekluisteraar ben had ik voor alle zekerheid wat CD`s uit eigen verzameling meegenomen. Tony had echter een brede selectie samengesteld zodat ik nauwelijks op eigen CD`s hoefde terug te vallen om een goed beeld van de muzikale prestaties van zijn set te krijgen. Een vriend van Tony, die vlak voor de luistersessie komt binnenwandelen en zich voorstelt als Alex, brengt ook nog wat LP`s én een Array phono voorversterker mee die in Tony`s set later in de luistersessie voor opmerkelijke resultaten gaat zorgen!

We beginnen met de LP "Brother in arms" van Dire Straits en draaien daarvan het nummer "Money for nothing". Tijdens het beluisteren van dat nummer zijn er een aantal zaken die me opvallen. De totale presentatie neigt naar het heldere, waarbij het podium strak afgebeeld wordt tussen de speakers en weinig in de breedte of diepte wordt opengetrokken. Hierbij staat Mark Knopfler`s stem strak gepositioneerd en op goede hoogte tussen de speakers geplaatst maar zijn stem klinkt wat vlak en heeft wat minder body, dan ik verwacht had. Met name het gemis aan diepte in deze opname, ook bij de stem is opmerkelijk. Hierdoor komt deze opname vooral in het overbekende intro met de stem, die normaliter uit de verte lijkt te komen en de ruimtelijkheid van het geheel veel minder spannend en indringend over dan zou moeten.
De laagweergave van deze speakers is mooi, lekker strak en ongekleurd zonder te dreunen of opdringerig te worden. Je zou iets meer druk verwachten van zo`n stevige en forse baskast, maar het komt in ieder geval erg fraai de kamer in.

Gelet op de vrij sobere aankleding van de luisterruimte, de raampartij en de plavuizen vloer valt de akoestiek me goed mee, er is nauwelijks sprake van galm of onrust in het geluid. Wellicht heeft al het speelgoed en de pluche beestjes in de woonkamer hierop een positieve invloed?

Tony zet van dezelfde LP het prachtige nummer "Brothers in arms" op en de tendens van mijn bevindingen zet zich hierbij duidelijk voort. Het roffelende onweer en bliksem in het intro mist aan diepte en impact en bijvoorbeeld de harde "metronoomtik" die na het intro overduidelijk in de rest van het nummer meeloopt, mist aan presentie en attack. Kleine details vallen veel minder op en als geheel klinkt de set wat afstandelijk en voel je je daardoor minder betrokken. Ook Mark Knopfler lijkt er nog steeds wat minder zin in te hebben.

Tony is al behoorlijk nieuwsgierig naar mijn eerste indrukken en hoewel ik mijn bevindingen altijd na de luistersessie doorneem, wijk ik daar nu vanaf en noem wat punten die mij opvielen. Op mijn vraag aan Tony of er wellicht sprake is van mismatch in de phonosector vertelt hij dat hij pas sinds enkele dagen de Aitos step-up trafo in zijn set gebruikt en ook niet precies op de hoogte is van de instellingen van de Sugden phono voorversterker.

We besluiten in eerste instantie om "Brothers in arms" ter vergelijking vanaf CD op de Naim CDX te gaan beluisteren. En hier vallen een aantal zaken in positieve zin op hun plaats. Het geheel klinkt ineens veel vloeiender, ruimtelijker en muzikaler met een overduidelijke winst in de diepte en een stem die ineens veel meer de ruimte krijgt en daardoor voller en natuurlijker klinkt. Microdetails worden veel duidelijker afgebeeld en de eerder genoemde "metronoomtik" krijgt ineens de attack en galm die ik eerder miste.
De stage kan naar mijn idee nog steeds wat groter, zeker met eerdere luisterervaringen met speakers uit de Nautilus-serie in het achterhoofd. Vermoedelijk heeft dit te maken met de vrij smalle opstelling van de speakers en de relatief grote luisterafstand.

Tony besluit de zaken bij de draaitafel drastisch aan te pakken en besluit de Aitos volledig uit de keten te halen en uitsluitend de Sugden Optima als phono voorversterking te laten fungeren. Dit geeft bij het opnieuw beluisteren van hetzelfde nummer van Dire Straits wat verbeteringen op eerder genoemde punten, maar de échte winst komt pas bij het plaatsen van de Array PH-1 phono voorversterker van audiovriend Alex.

Ineens is er muziek en staat er een stage, die zich zeker aan de performance van de Naim CDX kan meten. De Array krijgt nog wat extra opwarmtijd en ondertussen luister ik naar "Mr. Bojangles" van Robbie Williams` cd "Live summer 2003". Een erg fraaie opname, de stem van Robbie mag van mij rustig nog wat breder plaatsen, maar de begeleidende piano klinkt levensecht en de druk en strakheid van het laag is zeer goed. Het live-gevoel bij deze opname komt nèt iets tekort vanwege de beperking in de diepte van de stage, maar dat kan uiteraard aan de opname liggen.

Na enkele CD`s keren we terug naar het vinyl en de 180 gram zware LP met live-opnames van "The Eagles - Hell freezes over" wordt op de Fat Bob gelegd. Het nummer "New York minute" klinkt erg goed, met veel druk in het laag en een open en gedetailleerd stereobeeld. Ik bezit deze LP zelf ook en kom ook hier tot de conclusie dat het "live-gevoel" iets tekort komt door de wat beperkte stage.

Een studioalbum, uitgebracht door Naim, van Antonio Forcione en Sabina Sciubba doet het op deze set buitengewoon goed, zeer intiem en gedetailleerd gebracht met een prachtige ademende stem begeleid door een gitaar, waarbij het wrijven over de snaren zeer realistisch is te volgen. Ook een oude bluesopname uit 1967 van Jimmy McGriff op orgel brengt via deze set ook heel goed de sfeer over die je daarbij zoekt.
Inmiddels wordt het tijd om het bezoek af te sluiten en brengt Tony mij naar het station. Onderweg wordt uiteraard nog volop over zijn set en over muziek in het algemeen gesproken.