We waren benieuwd naar de HDA-stereoreeks van Arcam. Het is de eerste grote lancering van het Britse merk sinds het werd gekocht door Samsung en bij de Harman-groep werd gevoegd. Maar hun magic touch zijn ze niet kwijtgeraakt.
Arcam HDA
De nieuwe HDA-lijn van Arcam omvat op dit moment drie toestellen: de SA10 en S20 – beide zijn versterkers – en de CDS50. Dat laatste toestel is één van die ‘ik-kan-alles’-bronnen die je steeds vaker ziet opduiken, bedoeld voor mensen die streaming omarmd hebben maar toch ook nog naar cd’s luisteren. De CDS50 verenigt beide functies in één behuizing, waardoor je met deze speler en een SA10 of S20 een mooie set kunt samenstellen die in theorie bijna alles kan. Gewoon nog een draaitafel toevoegen, als je dat wenst, en luidsprekers. Uiteraard kan de CDS50 ook met een versterker van een ander merk gebruikt worden. Voor wie het zich afvraagt: HDA staat voor High Definition Audio.
Dat Arcam sinds 2017 eigendom is van Samsung, valt aan deze toestellen niet te merken. Of het moet aan het uiterlijk zijn. Die is niet opeens flitsend geworden, want dat is Arcam zijn stijl nooit geweest. Soberheid eerst. Maar ze lijken toch iets strakker en moderner afgewerkt dan voorheen. De bouwkwaliteit is helemaal in orde, en ook dat is wat je van Arcam verwacht. In dit prijssegment mag je ook het nodige eisen, want de CDS50 en de SA10 kosten elk 850 euro, terwijl de veel krachtigere SA20 een prijskaartje draagt van 1.200 euro. Je spreekt hier dus over apparaten uit de middenklasse die toch wat meer moeten bieden dan pure budgettoestellen van 400-500 euro.
Schijfjes en streaming
De CDS50 is een nieuwerwets toestel dat even goed audioschijven draait als muziek via streaming afspeelt. Als schijfjesspeler lust deze Arcam eveneens SACD’s, naast traditionele muziek-cd’s en beschrijfbare formaten. DVD-Audio of Blu-ray met audiocontent zijn niet welkom, maar dat verrast niet. Spelers die dat kunnen, komen toch eerder uit de thuisbioscoophoek. Denk aan toestellen van Oppo of Panasonic, bijvoorbeeld.
Wie meer van streaming houdt, kan met de CDS50 eveneens een varia van streamingbronnen afspelen. Dat kunnen bestanden op een NAS zijn (via een DLNA-serverfunctie) of vanaf een schijf die je aansluit op de USB-poort achteraan. Omdat de CDS50 een optische ingang bezit (naast een coaxiale) kun je deze USB-poort mogelijk gebruiken om een Chromecast Audio van stroom te voorzien. Helaas hebben we dat in de praktijk niet kunnen testen omdat onze Chromecast-adapter defect bleek. Mocht het werken, dan is dit een interessante optie, want een Chromecast verruimt de streamingopties toch wat. Standaard missen we namelijk wel wat opties op de CDS50, met name Spotify Connect. Via een Chromecast zou dat snel gefikst zijn – en dat voor 35 euro.
Het streaminggedeelte van de CDS50 bedien je via een nogal functionele app genaamd music life (inderdaad, minus hoofdletters). Het is een app die we al ontmoet hebben tijdens het testen van de Arcam Solo-toestellen een jaartje geleden, en in die tijd lijkt er weinig aan veranderd te zijn. De app lijkt in eerste instantie ontworpen om via DLNA muziek af te spelen – eigen bestanden over het netwerk, dus. Maar tussen de lijst van DLNA-bronnen zit ook de optie ‘airable’. Deze brengt je naar een lijst van ondersteunde streamingdiensten; in de Benelux zijn vooral de opties Tidal, Deezer en Qobuz interessant. Ook intrigerend is de ondersteuning voor het Duitse HIGHRESAUDIO, een nieuwe audiofiele dienst die de nadruk legt op geluidskwaliteit. Er zijn niet veel audiotoestellen op de markt die deze dienst aankunnen, dus voor de fans is de Arcam CDS50 zeker een te overwegen keuze.
En wat als je geen iPad of iPhone in huis hebt? Dan kun je aan de slag met een DLNA-app van derden. Wij raden altijd BubbleUPnP aan, vanwege de goede ondersteuning van muziekformaten en omdat je vanuit deze app muziek kunt streamen van Qobuz, Tidal, Google Music en een reeks cloudopslagdiensten (waaronder Dropbox en Google Drive). Het biedt dus eigenlijk meer mogelijkheden dan de Arcam-app voor iOS, al is de BubbleUPnP-interface ook niet bepaald zaligmakend. Je kunt USB-opslag achteraan met de CDS50 verbinden, maar echt handig is het niet om op deze manier muziek af te spelen. Je ziet de bestanden op de USB-stick niet in de music life-app verschijnen bijvoorbeeld, dus je moet alles met de remote doen.
De Arcam-speler raakte met een voldoende door onze formatentest, die we uitvoeren vanaf een Synology NAS met minimserver. Dat de CDS50 geen AIFF lust is niet zo’n ramp, maar ALAC (Apple Lossless) mag niet ontbreken, vinden we. Nochtans zegt de handleiding dat beide formaten probleemloos zouden moeten afspelen, ook in hi-reskwaliteit. DSD wordt dan weer niet officieel vermeld, maar speelde bij ons wel probleemloos af. We hebben Arcam voor meer uitleg gevraagd.
De CDS50 past perfect bij de SA10 of SA20, maar Arcam heeft toch zo te zien bredere ambities voor de speler. Achteraan het toestel vind je namelijk twee gebalanceerde XLR-uitgangen, maar de HDA-versterkers hebben enkel cinch-ingangen. De CDS50 is dus ook bedoeld voor mensen met een betere versterker die wel over XLR-ingangen beschikt. De Arcam C49 bijvoorbeeld, maar ook versterkers van andere merken.
Klasse G
De titaniumgrijze SA20 etaleert een design dat wat doet denken aan de Solo-lijn, onder meer dankzij die rij toetsen op het voorpaneel die links en rechts eindigt met afgeronde knoppen en het wat ouderwets aanvoelend LCD-display. Het is echt typisch Arcam, die zeer strakke en sobere uitstraling. Tijdloos, zouden sommigen zeggen, iets dat Arcam extra wil benadrukken via zijn marketingkreet voor de HDA-reeks, die luidt: “Jaren van muziekgenot”. Leuk dat duurzaamheid ook eens als verklaring bij hifi wordt gebruikt. Haal dat argument maar eens boven als een familielid zich op een feest luidop afvraagt, terwijl hij zit te zwaaien met een nieuwe iPhone van 1.000 euro, waarom je zoveel geld in audio zou steken.
De SA20 (en zijn kleinere broer met nagenoeg dezelfde mogelijkheden, de SA10) is een klassiek concept, in de zin dat het puur gericht is op versterking en zelf niets bevat van streamingopties. Ja, er is wel een USB-ingang en een netwerkaansluiting, maar die dienen puur voor updates en bediening. Het afspelen van media vanaf USB-opslag of over het netwerk doet de SA20 niet.
Daarmee onderscheidt de Arcam zich van meer futuristische versterkeropvattingen die gaan voor een pak geïntegreerde opties, zoals bijvoorbeeld een NAD C386 of Auralic Polaris. De SA20 komt wel met een relatief veel ingangen: vier analoge cinch-paren (waarvan één voor een MM-platenspeler, met een degelijke phono-preamp), twee coaxiale ingangen en een optische ingang. Aangezien de SA20 eveneens beschikt over een USB-poort met 5 volt, zou je hier een Chromecast Audio op kunnen aansluiten. Zo geef je hem meteen toch wat streamingopties cadeau. Misschien wel voldoende opties zelfs dat je geen aparte streamer zoals de CDS50 nodig hebt… Helaas moeten we opnieuw toegeven dat we dit voor technische redenen niet hebben kunnen testen. We horen graag van lezers die het al geprobeerd hebben.
De SA20 komt ten slotte met een pre-out die je kunt met een processing mode met een vast uitgangsvolume, waardoor je hem makkelijker in een thuisbioscoop kunt integreren.
Het niet zo grote geheim van Arcam is natuurlijk de klasse G-technologie die ze al verscheidene jaren toepassen. Klasse G is niet echt een nieuwe versterkerklasse, maar eerder een technische oplossing om de voordelen van klasse A (het gebrek aan crossover-vervorming en lineariteit) te combineren met klasse AB (met een lager verbruik, waardoor hogere vermogens haalbaar worden). Klasse G-versterkers werken bij lagere volumes gewoon in klasse A, maar schakelen over op klasse AB (apart gevoed) voor als het moeilijker wordt. We hebben een tijdje geleden Andy Moore van Arcam voor de camera geplaatst voor een gesprek over deze technologie, kijk er even naar als je meer wil weten over klasse G. We hebben bij Arcam nagevraagd wanneer juist een versterker als de SA20 overschakelt van klasse A naar AB, maar hebben daar (nog) geen antwoord op. Niet dat het zoveel uitmaakt, maar we vragen ons af of een hifi-liefhebber die altijd een lage volume aanhoudt wel ooit klasse A zou verlaten.
Als we binnen in de SA20 kijken, zien we een heel mooi afgewerkt machine. Wat we ook hopen en verwachten op dit prijspunt. Gelukkig is het heel netjes allemaal, met grote koelvinnen voor het eindtrapgedeelte en een forse voeding die ook zijn afstand behoudt ten opzichte het digitale luik.
Klanktuning met filters
Ondanks de afwezigheid van streamingopties kun je de SA10 en SA20 wel via een app bedienen. Net zoals music life is deze Arcam Control-app enkel voor iOS beschikbaar. Voor Android-gebruikers heeft een andere ontwikkelaar wel een betalende app ontwikkeld die Arcam-toestellen kan bedienen (Arcam Media Control), maar we kregen hem niet aan de praat met de SA20 of CDS50. Wellicht is er een update nodig voor de HDA-reeks. Sowieso is Arcam geen liefhebber van deze officieuze app, wegens instabiel. Mogelijk dat de Britten voor de Android-gebruiker een oplossing brengen. We houden je hier van op de hoogte.
Arcam Control is een app die even sober is als het design van de Arcam-toestellen, maar die wél een goede bediening van de versterker en netwerk/cd-speler mogelijk maakt. Je vindt er zelfs meer opties dan op de meegeleverde remote – die overigens van prima kwaliteit is. De afstandsbediening is heel goed ingericht, zodat je met één kastje vlot zowel de CDS50 als SA20/SA10 bedient.
Fascinerend bij de Arcam-versterker is dat je in de Control-app kunt kiezen uit digitale filters waarmee je de klank kunt finetunen. Bij de SA10 zijn er slechts drie opties voorzien, maar de SA20 komt met zeven van deze filters. De SA10 en SA20 zijn natuurlijk geen digitale versterkers en analoge ingangen worden niet gedigitaliseerd, dus deze filters werken enkel bij bronnen die digitaal zijn aangesloten. Het was wel een interessante oefening om de CDS50 zowel analoog als digitaal aan te sluiten en dan te schakelen tussen de twee ingangen, én dan ook de filters uit proberen wanneer we via de optische kabel luisteren. Nu is de DAC in de CDS50 nagenoeg dezelfde als in de SA20 (ESS9038 versus ESS9038K2M), dus het is niet zo dat je dan plots een totale andere klank ervaart. Wel bieden de zeven filters in de SA20 een mogelijkheid om wat je hoort subtiel te verfijnen naar jouw smaak. Want ja, zoals altijd zijn filters een kwestie van persoonlijke smaak. Elke filter is een compromis op vlak van fase, ringing (extra geluidsvervuiling voor en na de eigenlijke klanken) en frequentierespons, en bijgevolg is er altijd wel een gebied waarop een bepaalde filter tekortschiet. De apodizing-filter die de SA20 standaard gebruikt minimaliseert zoveel mogelijk pre/postringing en faseproblemen, en is dus al een goede keuze. Persoonlijk vonden wij deze de beste.
Stabiel en sterk
Voor onze test wilden we aan de slag gaan met onze vaste middenklasser-speakers, de Monitor Audio Gold 100. Maar vooraleer we dat deden, sloten we de SA20 aan op onze Focal Sopra N°2’s die we meestal gebruiken voor meer premiumproducten. Het was deel luiheid (de Sopra’s wegen wel wat en ze verplaatsen is nogal een klus), maar toch ook nieuwsgierigheid naar hoe de Arcam-versterker zou presteren met speakers uit een veel hogere klasse. Conventionele hifi-wijsheid zegt immers dat alles in verhouding moet staan, maar volgens ons kan een middenklasser-versterker kan ook dure speakers naar behoren aansturen. Als het goed is tenminste. We hielden altijd de apodizing-filter ingeschakeld.
Wat we horen bij het beluisteren van ‘Reis/Demuth/Wiltgen, een album van de jazztrio rond de Luxemburgse pianist Michel Reis (FLAC via Qobuz), doet ons vermoeden dat de SA20 die label gerust mag dragen. De match met de Focals vinden we na langer luisteren zelfs steeds geslaagder, want de SA20 tempert de soms fellere kantjes van de Sopra’s op zachte wijze. Het levert iets heel muzikaal op, zelfs als je de volumeknop ver opendraait. De klasse G-versterking die we al kenden van de AV-receivers van Arcam bewijst opnieuw waar het goed in is – en dat is een zeer solide, evenwichtige versterking leveren ongeacht wat je luistert en hoe luid je het zet. Het verteert zeer dynamische muziek zonder naar adem te moeten snakken. Ook bij de elektro/gitaarfusie van ‘i used to’ van LCD Soundsystem zet de SA20 een goede prestatie neer, gecontroleerd maar toch niet klinisch. Op dit moment hoor je goed wat de meerwaarde is van een versterker met een iets hoger prijskaartje ten opzichte van budgettoestellen, want dit is veel beter dan wat we bijvoorbeeld hoorden bij een betaalbaar toestel als de Pioneer A-40AE. Dat verzachtend karakter van de SA20 is ook een plus bij de Monitor Audio Gold 100’s, die door hun linttweeter details accentueren en een groot detailgevoel en soundstage neerzetten. Mooi neergezet op deze speakers hoor, het immens aandoende ‘Bolero’, een twintigtal jaar geleden door Zbigniew Preisner gecomponeerd als beginnummer voor het Frans-Poolse ‘Trois Colours: Rouge’, een film van zijn vriend Kieslowski. Het is een van de vele prachtige werken die Preisner voor de filmtrilogie bedacht, heel kort maar briljant in hoe het een bepaald melancholisch sfeertje overbrengt door meerdere lagen instrumenten korte thema’s te laten spelen in een grote ruimte. Wat we hier merken is dat de SA20 prima timing heeft, maar wel wat meer aanwezigheid toevoegt aan de onderkant qua frequentieweergave. Dat komt goed uit met de Gold 100’s, die met iets meer laag helemaal beter klinken. Bij speakers met een meer uitgesproken baskarakter – we denken spontaan aan de eerste Polk Signature-reeks die we in het voorjaar op bezoek hadden – kan het misschien te veel van het goede zijn.
De SA20 heeft een karakter dat eveneens goed samengaat met de nieuwe KEF R3-standmounts, waarop we Thom Yorke’s ‘Tomorrow’s Modern Boxes’ op herbeluisteren. Toeval? Misschien. Hoewel KEF graag samenwerkt met Hegel is er toch ook altijd een vriendschappelijke band geweest tussen de twee Britse firma’s. Arcam heeft bijvoorbeeld een wel heel fraaie KEF Reference-setup staan in zijn testbioscoop. In elk geval zijn de R3’s geweldige speakers voor elektronische muziek, dankzij die Uni-Q-driver die een perfect geïntegreerd klankfront produceert. Maar soms is het moeilijk om een goede versterker bij deze KEF’s te vinden; hun zuiverheid en eerlijkheid past niet bij alles. Maar bij alle dynamische sprongen en klanken die shiften van kanalen levert de SA20 wat de speakers vragen. Een goed huwelijk dus!
Conclusie
De CDS50 is een mooie alles-in-één-bron die wel wat kan. Ideaal voor lui die met één toestel zowel SACD’s, muziekcd’s, eigen bestanden en streamingdiensten willen beluisteren. Klanktechnisch komt de CDS50 voor een sub-1.000-euro bron zeer sterk uit de hoek. De bediening mocht wel intuïtiever, dat wel, en een paar extra streamingopties waren ook welkom geweest. Geen Bluetooth, Airplay of Spotify Connect maakt de CDS50 minder interessant voor de massa.
De SA20 is een krachtige en tegelijkertijd verfijnde versterker die probleemloos meer vermogen kan leveren wanneer gevraagd. Aan autoriteit ontbreekt het hem nooit. Een blikvanger is hij niet, maar het is een uitstekende versterker. Het enige wat we echt missen is een USB klasse B-aansluiting, maar niet elke consument zal dat als een gebrek ervaren.
De Arcam HDA-reeks mag qua app-bediening niet de beste leerling van de klas zijn, interessant zijn dan wel weer de mogelijkheden voor de installatiemarkt en smart home-hobbyisten. Zaken als IP-controle vind je zelden op dit prijspunt.
Arcam SA20
€ 1.200 | Beoordeling 4 op 5
Arcam CDS50
€ 850 | Beoordeling 4 op 5
