Acoustic Energy Reference 1

In de wonderlijke wereld van serieuze audio-apparatuur zijn er merken die altijd alle aandacht krijgen, soms terecht, vaak geheel onterecht, terwijl andere merken af en toe eens aan de oppervlakte komen. Tot die laatste categorie behoren vaak gerenommeerde fabrikanten die sinds jaar en dag kwaliteit leveren zonder dat van de daken te schreeuwen of elke zes maanden een nieuwe range te introduceren.

Luidsprekermaker Acoustic Energy is een dergelijk bedrijf. Actief sinds 1987, toen het werd opgericht aan de west kant van Londen, om jaren later te verhuizen naar Cotswolds in het landelijke Gloucestershire. Wat niet veranderde was de levering van de AE1, een luidspreker die in 1988 op de markt kwam en nog steeds te koop is, maar waarvan sinds 2011 een Reference model bestaat.

Het bedrijf en de Reference 1

In eerste aanzet kwam dus de AE1 op de markt, een luidspreker die mikte op de professionele gebruiker, die voor zijn studio een handig en klein systeem zoekt dat voldoet aan eisen als lage vervorming, hoge belastbaarheid, dynamiek en transparantie.

Acoustic Energy was met de AE1 één van de eerste bedrijven die de papieren of kunststof conus verving door een metalen conus. De AE1 zette het bedrijf voorgoed op de markt en nadat AE in 1995 een strategische alliantie aanging met een groot productiebedrijf in het Verre Oosten, werd de toen nog bescheiden reeks luidsprekers uitgebreid met de 100 en de Aegis-series (die inmiddels is opgeklommen tot AegisNeo), Aelite, 3 Series, Compact, Outdoor, Radiance en Pro Studio. Ook de nieuwe markt voor Wi-Fi en Bluetooth wordt bediend met de Aego-serie. De onderhanden Reference 1 leunt nog zwaar op de AE1, maar tegelijk heeft dit duurdere model een aantal veranderingen ondergaan die hem boven het origineel uittillen. Meest opvallend is de pianolak behuizing van de Reference 1, uitgevoerd in ebbenhout, die een zeer luxe uitstraling heeft. De kast is opgebouwd met een 7 mm dikke MDF buitenwand en een 5 mm dikke binnenzijde, waartussen een 3 mm dikke rubberlaag is gelijmd. Een constructie die men zelden tegenkomt en die ontwikkeld is om resonanties in het kastmateriaal uit te sluiten.

De kleine basunit van 110 mm heeft uiteraard volgens de Acoustic Energy traditie een aluminium conus, waaraan een dubbel gewonden spreekspoel is gelijmd, die zich beweegt in een naar verhouding enorme magneet. De tweeter is een Vifa Ring-radiator waar Acoustic Energy zijn eigen stempel op drukt. De ringdome is omgeven door een speciale akoestische lens, die er uit ziet als een korte hoorn, waarmee een grote spreiding van de hoge tonen mogelijk wordt. De tweeter werkt vanaf 2 kHz achter een 2e orde filter. Het systeem heeft een nominale impedantie van 6 Ohm en een lage gevoeligheid van 87 dB. Een flinke versterker is wel op zijn plaats voor de Reference 1, waarna volgens AE een frequentiebereik haalbaar is van 45 Hz tot 40 kHz binnen +/- 3 dB. De luidspreker heeft bescheiden buitenafmetingen van 31 x 19 x 28 cm en vormt op de eigen Reference 1 stand (optioneel) of een andere goede stand een sieraad in de luisterruimte. Zo werd mij althans voorgehouden door een aantal (waaronder vrouwelijke) bezoekers. De Reference serie bestaat naast de 1 uit de grotere monitor 2 en een vloerstaander met de naam Reference 3. Tot de Reference serie rekent Acoustic Energy ook de AE1 Classic, zeg maar het oermodel van het bedrijf, maar dan gemaakt volgens de huidige stand van de techniek.

Opstelling

Aanvankelijk werd de Reference 1 neergezet in een kleinere luisterruimte, geplaatst op een niet gevulde Apollo stand die Viertronmeeleverde. Daar bewezen een Naim NAP 100 en later een Pink Faun 2X90i versterker dat ongeveer 50 Watt per kanaal genoeg is om de Reference 1 aan te sturen. Daarna verhuisde de Reference 1 naar de huiskamer, waar ik hem gelijk maar plaatste op een zware met zand gevulde stand die het geluid zeker ten goede kwam.

Hier speelde de luidspreker op een 50 Watt klasse A versterker van Audia Flight, met als voornaamste bron een combinatie van een NAD M50/52 netwerkspeler voor een Esoteric D/A-converter. De luidsprekers stonden uiteindelijk 60 cm van de achterwand, ruim een meter van de zijwanden en 220 cm uit elkaar. Alles gemeten vanaf het middelpunt van de baffle. Volgens specificatie van de fabrikant werden de luidsprekers maar heel licht ingedraaid, wat voldoende is voor het mooiste stereobeeld.

Muziek graag

Eén van de meest opvallende eigenschappen van de Reference 1 is de grote soundstage die de luidsprekers weten neer te zetten. "Groots" is het woord dat als eerste bij mij opkomt als ik van Beth Orton de track "Stolen Car" door de kamer jaag. Er ontstaat een virtueel podium dat de band goed weet te vullen in hoogte en breedte, waar de stem van Beth gemakkelijk bovenuit weet te komen. Her en der borrelen details op in het geweld. Dat de lage tonen krachtig uit de Reference 1 komen, doet helemaal geen kwaad. Al snel wordt de indruk gewekt dat hier een veel groter systeem staat te spelen dan in werkelijkheid het geval is. Gelukkig zijn de lage tonen nog steeds in proportie en ontstaat er geen drukkende weergave die op den duur erg vermoeiend kan worden.

Daar is overigens wel een redelijke luisterruimte voor nodig. In mijn kleine ruimte werd het laag echt teveel en verdwenen al snel een paar foampluggen in de poorten. Iets dat overigens vaak het geval is in die ruimte en niet alleen de Reference 1 betreft. "Miss Otis" van de Siri’s Svale Band heeft nogal eens last van veel te veel laag, hetgeen in de opname is gedrukt. De Reference 1 gaat daar netjes mee om en geeft de bassist de nodige definitie mee. Siri’s stem is lekker hees en zij kreunt haast op een manier die voorbehouden hoort te zijn aan sensuele Franse zangeressen. Het damestrio laat ik eindigen met Sarah McLachlan die "Fallen" zingt van de bonus-CD die hoort bij "Afterglow". De piano is in dit geval niet geheel overtuigend, ik luister meer naar de snaren dan naar de kast. Hier merk je wel degelijk dat je naar een monitor luistert en niet naar een groot full-range systeem. Sarah is overtuigend en haar zangkwaliteiten krijgen alle ruimte van de luidsprekers.

In de jazz-hoek borduur ik graag wat door op de pianoklanken met het Bobo Stenson Trio dat de "Song Of Ruth" voor mij speelt. Ook met deze track zijn het eerder het slagwerk en de contrabas die de show stelen dan de piano. Goed te merken is, dat aan de opname zelf veel aandacht is gegeven en daarom komt de piano toch beter tot zijn recht. Het is inderdaad het achterblijven van de grote kast die parten speelt, maar fysiek kan dat ook niet anders. Ik ben ervan overtuigd dat de Reference 1 in combinatie met een subwoofer de piano volkomen natuurlijk zal neerzetten. Gekunstelde muziek van Yello met zang van Heidi Happy. Stem prachtig op hoogte gezet tegen de wall of sound die de kamer vult. Netjes op enige afstand, zodat de luisteraar de muziek niet in zijn of haar gezicht krijgt. Op 3 meter luisterafstand zijn decibelwaardes van 90 dB gemakkelijk te halen zonder dichtlopen van de luidsprekers, zonder direct waarneembare vervorming of nare randjes aan de weergave.

Dat het laag dit keer weer stevig doorzet, hoort bij Yello en eigenlijk wordt het verbazingwekkend goed in de hand gehouden door de Reference 1.Live-muziek vormt voor de Reference 1 evenmin een beperking als ik luister naar TootsThielemans van zijn CD "Live In The Netherlands". Lekker het ritme vasthouden en de swing in de muziek brengen is standaard voor deze luidspreker. Opvallend weer hoe goed de Reference 1 weet te plaatsen. Er blijft een keurige afstand tussen Toots en de luisteraar, terwijl Toots duidelijk naar voren staat ten opzichte van de band die met hem mee speelt. Slagwerk en bas belanden op ongeveer gelijke afstand tot de podiumrand. Zodra het publiek gaat klappen, blijven de handen van de aanwezigen los van elkaar en vormen geen ruisende brei. De conclusie is gemakkelijk te trekken: wie een luidspreker zoekt om jazzcombo’s weer te geven op een realistisch geluidniveau, kan bij Acoustic Energy uitstekend terecht.

Er is meer in het leven dan alleen jazz en zuchtende zangeressen, maar toch blijf ik graag bij de dames en zoek een mooie uitvoering van AngelaGheorghui, "Casta Diva" uit de opera "Norma". Recent uit de handen van een collega-recensent getrokken, die heeft beloofd een lijstje met meer mooi werk samen te stellen. Het is geen enkel probleem om de opnameruimte in gedachten op te roepen. Ver achter Angela staat het koor, dat een mooie eenheid vormt, afgezet tegen de solostem die alle aandacht wil opeisen. Orkest zachtjes in de begeleiding, soms haast wegzakkend in niveau tegen de dynamiek in de stem. Nuances in de solo zijn goed te volgen, evenzeer die van de koorleden als die wat meer aanzetten en zich laten gelden. Als in een volgende track het orkest meer de aandacht mag opeisen, blijkt dat de Reference 1 de aangeboden dynamiek eenvoudig kan volgen en met overtuiging het orkest laat invallen. Pauken slaan dat het een lieve lust is, bassen zijn in voldoende mate aanwezig net als de overige strijkers.

Mooi, heel mooi, zeker afgezet tegen de prijs van de monitor en zijn afmetingen. Laten we het de luidsprekers eens moeilijk proberen te maken met koperwerk uit de trompetconcerten van Haydn. Het stereobeeld voldoet volkomen aan de verwachting die eerder door de luidsprekers is geschapen, dat wil zeggen alle ruimte voor de naar voren geplaatste trompet met daarachter in een halve boog het orkest. Geen spoor van scherpte of andere narigheid, terwijl de koperklank fraai aanwezig is. Detailrijk weergegeven op een niet erg bijzondere CD uit begin jaren 90. Ander koper van Haydn op een deel van zijn hoornconcerten. Lieflijk zijn in de verte een klavecimbel en even later een triangel, die gelukkig niet verdwijnen in het grote orkest. Mooi toch hoe gevoelig onze oren zijn en die kleine geluiden kunnen onderscheiden in het grote geheel. Afsluitend voor het klassieke deel kies ik voor het BBC PhilharmonicOrchestra, dat film- en TV-muziek van Christopher Gunning uitvoert. Niet altijd even gemakkelijke werken, die met veel bombarie worden uitgevoerd of bol staan van de effecten om vooral bij crime-scenes de kijker angst aan te jagen. Daartussendoor lieflijke werken van minder gewelddadige series uit de stal van de BBC. Allemaal boeiend uitgevoerd via de Reference 1, die blijk geeft met een keur aan instrumenten overweg te kunnen. Zuiver, nooit scherp en toch met detail en definitie, geheel volgens de Engelse traditie van luidsprekerbouw, maar dan wel met moderne tintjes en niet de stoffige jaren 70 en 80 sound uit Albion.

Acoustic Energy Reference 1: Samenvattend

De combinatie van grote weergave uit een fysiek bescheiden systeem is slechts voorbehouden aan een handvol fabrikanten, die werkelijk weten wat ze aan het doen zijn. Gek genoeg springt direct een aantal Engelse merken in gedachten, merken die veelal hun roots hebben liggen in de studiotechniek. Ook Acoustic Energy komt uit dezelfde hoek, al is het merk zich later meer gaan richten op de consumentenmarkt. De Reference 1 oogt schitterend in zijn luxe jas en zorgvuldige afwerking, maar laat u niet bedriegen, het is geen leeghoofdige schoonheid.

Onder het glanzende ebbenhout schuilt een meer dan serieuze luidspreker die zeker gehoord mag worden. Vanwege het uiterlijk zal de Reference 1 gemakkelijk in een leefomgeving geaccepteerd worden, om daar zijn werk te doen. Is de fysieke afmeting van een luidspreker inderdaad de beperking, neem dan de Reference 1 in overweging en sluit hem aan op een echt goede versterker en dito bron. Correct opgesteld zal hij u mogelijk verbazen met zijn gedetailleerde weergave, zijdezacht en toch puntig hoog en vooral zijn overtuigende basweergave die men niet verwacht uit een dergelijk formaat behuizing. Het blijkt eens te meer dat de Engelsen nog steeds meesters zijn in het ontwerpen van luidsprekers, vooral diegenen die kunnen bogen op een jarenlange ervaring.

Plus en min:

+ Laagweergave
+ Fraai uiterlijk
+ Opgebouwd stereobeeld

- Laag rendement
- Minder goed bruikbaar in een kleine luisterruimte

Prijzen (per stuk):

AE Reference 1 € 1195,--
AE Reference 1 stand € 325,--

Importeur:

Viertron BV
Zuideinde 2
2991 LK Barendrecht
Telefoon: 0180-618355
Fax: 0180-619967
Email: info@viertron.nl
Web: www.4tron.nl