Ik vind het altijd geweldig als de gastheer extra zijn best doet om middels een luisterdemonstratie zijn visie op geluid en hifi hoorbaar te maken. Na een voortreffelijke lunch op een historisch terrasje keren we terug naar de winkel om in de iets hoger gelegen demoruimte naar het enorme hifi-systeem te luisteren waar Roger meer dan een half jaar met tussenpozen aan heeft gebouwd en gesleuteld. Een periode waarin hij niet alleen veel kennis over de onderlinge compatibiliteit van verschillende merken en componenten heeft geleerd, maar waarin hij ook zeer enthousiast is geworden over roomtuning. En dan met name over de bronzen PMR resonatoren van HighEndNovum, een Duits merk waarover ik al verblufte reacties van internationale collega’s heb gelezen, maar waar ik tot nu toe nog niet naar heb kunnen luisteren.
Het betreft een speciaal gevormde resonator van klokkenbrons die volgens een bepaald procédé in zijn vorm wordt gegoten en daarna gepolijst. Er zijn liggende en staande versies, en ze klinken - letterlijk - als een klok als je er tegenaan tikt. Ze zijn ongeveer dertig centimeter in doorsnee en op hun diepste punt een centimeter of zes diep. De fabrikant adviseert om te beginnen met één exemplaar achter de luisterplaats, Roger heeft er, verspreid door de ruimte, zes liggen en staan.
Hij ziet volgens mij dat ik op mijn lip moet bijten om daar geen opmerking over te maken, maar hij spreekt er met zoveel enthousiasme over dat ik hem al snel het voordeel van de twijfel gun. En ik ben als ik heel eerlijk moet zijn ook niet vies van dit soort ‘esoterische’ zaken. Een dosis gezonde scepsis is bij dit soort tweaks echter nooit een slechte eigenschap voor hedendaagse audiofielen. Er is best wel wat kaf onder het koren, maar je moet wel voor dingen openstaan vind ik. Dat maakt mijn vak tegelijkertijd behoorlijk ingewikkeld en erg interessant. Altijd eerst luisteren dus...
Het gaat erg ver om het hele systeem tot in detail te bespreken, dus vat ik het kort samen. Er staan in elk geval een paar manshoge Focal Maestro Utopia luidsprekers, vrij ver de ruimte in, met daarachter aan weerskanten van het audiomeubel in totaal maar liefst zes JLAudio F113 subwoofers die samen 15 kilowatt aan versterking aan boord hebben. Een Esoteric loopwerk wordt ge-herklokt door een Antelope Audio Zodiak Gold D/A converter met Voltikus voeding en vervolgens wordt het digitale signaal naar een Lyngdorf TDA 2200 geïntegreerde versterker geleid die de luidsprekers vanaf 100 Hz aanstuurt. Daaronder nemen de subwoofers het over. Alles is ontkoppeld met Harmonix of met experimentele bronzen onderleggers van HighEndNovum.
Mijn eerste reactie is: toch een beetje overkill. Ik heb de Focal luidsprekers regelmatig gehoord, en vond ze indrukwekkend maar niet geweldig. Er zat altijd een klein randje aan dat ze naar mijn smaak iets te ‘forward’ liet klinken. En al die kabels en kastjes... dat is toch alleen maar ongewenste extra elektronica in de keten? Maar als Roger met een veelbetekenende glimlach een cd in de speler schuift en de eerste tonen over me heen spoelen verdwijnt mijn reserve met een bijna voelbare schok. Wat gebeurt hier? Ik luister naar een oud album van Frank Boeijen, mijn Nijmeegse landgenoot, en ik hoor alleen maar muziek en zijn stem.
Of het komt door de Lyngdorf RoomPerfect® software in de TDA 2200, de resonatoren van HighEndNovum of iets anders weet ik niet, maar zó heb ik de Focals nog nooit horen klinken. Er is eindeloos veel detail en dynamiek, neutraliteit en snelheid, maar zonder een spoor van compressie of scherpte. De subwoofers doen bijna onhoorbaar (en dus perfect afgestemd) hun werk en geven body aan het geluidsbeeld in het algemeen, en aan de klankkleur van de instrumenten en de stem in het bijzonder. De verbazing moet van mijn gezicht af te lezen zijn, want Roger zet even later grinnikend een nieuwe cd op.
Nu is het Pat Metheny die me meeneemt naar een wereld die alleen maar uit klankgenot bestaat. De speciaal gestemde Luthier baritongitaar die hij op zijn jongste album What’s It All About gebruikt heeft een prachtige warme klank die - zo realiseer ik me opeens - waarschijnlijk heel goed samenwerkt met de bronzen resonatoren in de luisterruimte. Wat Roger ook draait, het nodigt op prettige maar dwingende wijze uit om diep in de muziek te kruipen en te blijven luisteren en luisteren en luisteren. Talvin Singh, Yuri Honing, Die Fledermaus (de briljante DGG registratie onder Carlos Kleiber)... Ik geniet van alles wat ons wordt voorgeschoteld. Pas als de fotograaf naast mij de opmerking maakt “dat ik toch degene was die op tijd weer in Nederland wilde zijn?” schrik ik op uit mijn overpeinzingen.
