Aangezien ik in de bespreking van de Audio Physic Classic 10 al uitgebreid ingegaan ben op de klankmatige kwaliteiten van de totale combinatie concentreer ik me nu even op de verschillen tussen beide DAC's. Ik luister via de streamer en de DAC in de MM 30, maar soms luister ik ook via een Squeezebox Duet met BOTWS voeding. De ene keer verbind ik die digitaal met de MM 30, de andere keer digitaal met de DAC 30. Daardoor weet ik een goed beeld te krijgen van de invloed van de streaming-module in de MM 30 en de capaciteiten van beide DAC's.
Een vergelijk tussen twee digitaal naar analoog converters van eenzelfde merk is tegelijkertijd makkelijk en moeilijk. Makkelijk omdat ze bij een goed ontwerp dezelfde karaktereigenschappen delen, moeilijk omdat je bij het prijzen van de ene de andere onterecht het predicaat 'slechter' opgeplakt krijgt. Om de verschillen duidelijk te maken moet je ze als recensent accentueren. Bovendien heeft iedere luisteraar, en dus ook ondergetekende, zijn eigen voorkeuren en prioriteiten. Is het voor de ene luisteraar erg belangrijk dat er een breed en diep beeld wordt geprojecteerd, dan kan de voorkeur van een ander juist uitgaan naar een absoluut juiste tonaliteit. Idealiter is een apparaat all-things-to-all-men, maar helaas is dat zelden het geval. De gerapporteerde verschillen tussen beide DAC-modules moeten ook in dit licht bezien worden.
Als The Tallest Man On Earth zingt dat There's No Leaving Now, staat het kippenvel binnen luttele seconden op mijn armen. De muziek wist me meteen te grijpen en het lukte me zelfs niet om tijdens het nummer over te schakelen naar de DAC 30. Pas nadat de laatste toon volledig is uitgeklonken kom ik weer terug in de realiteit. De gedragen, haast zeurderige manier van praat-zingen, de warme, volle klanken van de vleugel...wat is dit mooi! De stem van Kristian Matsson (aka The Tallest Man On Earth) staat stabiel en perfect afgebakend in het midden van het geluidsbeeld, de galm van de ruimte subtiel hoorbaar. Wat moet de DAC 30 hier nog aan toevoegen?
Gelukkig weet de DAC 30 de lat nog een flink stuk hoger te leggen. De stem van Kristian Matsson krijgt nog meer zeggingskracht, is bovendien iets voller en warmer. De DAC 30 laat bovendien nog duidelijker dat rauwe randje horen. De wanhoop druipt nu haast letterlijk uit de Audio Physics.
Dat extra vleugje drama laat de DAC 30 ook horen als ik Lighthouse van Patrick Watson draai. Watson’s stem klink via de DAC 30 nog intiemer, de tikjes op de snaren van de vleugel hebben nog net iets meer attack. Ook het laag in deze opname krijgt met de DAC 30 net dat beetje meer autoriteit. De verschillen tussen de MM 30 en de DAC 30 zijn relatief klein, maar hebben wel een grote invloed op hoe je de muziek beleeft. Waar de MM 30 je naar de muziek laat luisteren, trekt de DAC 30 je in de opname en neemt je mee op een muzikaal avontuur.
Conclusie
De Primare MM 30 module maakt de hier besproken PRE 32, maar ook de I32 geïntegreerde versterker tot ware alleskunners. De moderne muziekliefhebber die zijn of haar muziek vanuit meerdere digitale bronnen tot zich neemt - en wie doet dat niet tegenwoordig niet - loopt al snel tegen het beperkt aantal digitale ingangen op de meeste populaire DAC's aan. De MM 30 Media Module biedt genoeg digitale ingangen om een televisie (decoder), een game-console, een Blu-ray speler, een cd-speler én een computer aan te sluiten. Daarnaast herbergt de MM 30 ook nog eens een topkwaliteit streamer die HiRes bestanden (tot 24/192) in de meest gangbare bestandsformaten af kan spelen. De interne DAC van de MM 30 is meer dan uitstekend en zal zeker menige digitale bron naar een hoger plan tillen.
Uit betrouwbare bron heb ik vernomen dat er bij Primare momenteel hard gewerkt wordt aan een nieuwe streamer, welke in principe een MM30 module in een eigen behuizing is. Eigenaren van andere Primare apparaten dan de PRE 32 en de I32 kunnen zodoende ook profiteren van deze uitstekende module. Dat het nog beter kan blijkt als ik de PRE 32 en A34.2 van muziek voorzie middels de voortreffelijke DAC 30. Wat goed is wordt nog beter, krijgt nog meer diepgang en substantie. De Primare DAC 30 is een absoluut snoepje en verovert wat mij betreft in deze prijsklasse met gemak een plaatsje in de absolute top.
