Bij een concert komt het directe geluid van het toneel en de rest van de zaal is verantwoordelijk voor het galmveld. Wanneer daar nu muziek wordt opgenomen, komt de nadruk op het directe geluid te liggen. De ruimtelijke informatie die wordt meegenomen in de opname is – hopelijk – die van de zaal. Bij een typische studio opname is de ruimtelijke informatie geheel kunstmatig. Bij het thuis weer afspelen van de opname wordt het directe geluid plus de opgenomen ruimtelijke informatie afgestraald door de luidsprekers. Bij 2-kanaals weergave wordt dan deze gemengde informatie direct en via wanden, vloer en plafond als reflecties op de luisteraar geprojecteerd. Nogmaals, opgenomen reflecties worden bij het weergeven omgezet in direct geluid. Deze verwarring kan soms tot vreemde reacties leiden.
Door resonatoren aan te brengen in de luisterkamer die hun eigen ‘overtonen’ toevoegen als additionele bronnen van vertraagde directe geluidsgolven wordt ons brein voor de gek gehouden. Door de juiste plaatsing van de resonatoren ‘ervaart’ ons brein dat de luisterruimte anders is dan ze is zonder de resonatoren. De kleine kelkjes met hun hoge geluid trekken onze aandacht – onbewust – op een subtiele manier. Het lijkt dat er op de plaats waar zich een resonator bevindt er iets ‘meer’ is. Meer ruimte?
De datum voor onze afspraak met Franck Tchang is aangebroken en we rijden de 500 kilometer naar Frank’s Parijse studio. Achter een grote dubbele deur in een levendige wijk van de lichtstad komen we in een court terecht. In de rechterhoek van deze binnenplaats vinden we een bord Acoustic System en doet Franck Tchang gelijk de bijbehorende deur open. We nemen plaats aan een lange Chinese tafel en Franck begint meteen enthousiast te praten. Eerst over zichzelf. Zo leren we dat hij uit een juweliersfamilie komt en dat hij idolaat van muziek is. Vooral de gitaar heeft zijn liefde en hij speelt dan ook al jaren zowel akoestisch als elektrisch gitaar. Al snel verlegt het onderwerp van gesprek zich richting resonatoren.
Franck plaatst een klein zilveren kelkje op de houten tafel terwijl we praten. Direct merken we dat Franck’s stem verandert. De stem wordt helderder en meer uitgesproken, hoewel Franck zelf zijn stem niet verandert. Het moet de invloed van het kelkje zijn, de resonator. Wanneer er een tweede kelkje naast de eerste komt te staan, wordt het effect nog duidelijker. Een teveel aan kelkjes blijkt echter weer tegengesteld te werken; stemmen worden onduidelijker. Wanneer er een kelkje wordt weggehaald, verdwijnt de onduidelijkheid weer. We mogen een complete set resonatoren, 9 stuks mee naar huis nemen om mee te experimenteren. Op een stuk papier krijgen we instructies over de beste plaatsen voor de resonatoren in de luisterkamer uitgetekend en welk type we moeten gebruiken. Dit moet de uitgangssituatie zijn waarop we dan zelf locaties kunnen aanpassen net als het kelktype.
Voordat we de geprepareerde luisterruimte ingaan lopen we eerst naar de werkplaats waar al de houtbewerking en de metallurgie wordt verricht. De kelkjes worden gegoten in een mal en als ze daaruit verwijderd zijn volgt een lange periode van polijsten. Dit gebeurt met de hand. Tijdens het polijsten dat door een medewerker (tevens musicus) gebeurt, wordt gelijk het kelkje gestemd. Als na uitgebreid polijsten en stemmen het kelkje niet naar behoren klinkt wordt het omgesmolten. Bij het samenstellen van de legeringen komt Franck’s ervaring als goudsmid van pas. Elk kelkje van 17mm doorsnee is vervaardigd van een speciale legering. Er zijn koperen, zilveren, zilver met goud, gouden en platina kelkjes. Allemaal met hun eigen specifieke eigenschappen.
Hierna komen we in de luisterruimte. De apparatuur komt bekend voor en is identiek aan die we zagen en hoorden op de show een paar weken terug. De ruimte is beperkt van formaat en met ongeveer 4,5 bij 3 heel representatief – zeker in Parijs. Achter het eigen merk audio meubel kijken twee hoge, dubbel beglaasde ramen uit over een kleine binnenplaats. Tussen de twee ramen zit een stenen muur waarop een drietal resonatoren boven elkaar zijn aangebracht. Meer resonatoren zitten op de zijmuren en de muur achter de luisterpositie.
We luisteren – uiteraard – naar een aantal gitaar opnames. Dit keer ondermeer Robben Ford, Stevie Ray Vaughn, de flamenco van Robert Wolf. Ergens, terwijl de unplugged opnames van Eric Clapton speelt verlaat Franck de kamer. Even later zien we hem achter op het binnenplaatsje. Wat hij er doet is niet direct duidelijk, maar opeens hebben we de sensatie dat Clapton op een andere plek in het geluidsbeeld staat. Hij is veel meer naar voren gekomen – of het beeld is platter geworden. Als Franck weer in de kamer is vertelt hij dat hij een resonator die buiten was bevestigd heeft weggehaald. Dus het effect van een resonator die achter in ieder geval een raam met dubbel glas zit is merkbaar. Als de resonator weer wordt teruggeplaatst verander het geluidsbeeld weer terug naar de afbeelding waar we mee begonnen.
