SPEC heeft wat méér kennis van natuurkunde. Ze gebruiken een inflexibele snaar en géén massief plateau. De speciale constructie en de diameter van het plateau verraden dat ze volledig begrijpen hoe je op een intelligente manier een veel hoger moment van inertia kunt bereiken. Dat had feitelijk nog beter gekund. Namelijk binnen de afmetingen van een ‘normaal’ plateau, waardoor de noodzaak van een 12-inch arm, met alle nadelen van dien, was komen te vervallen. Om de concurrent niet wijzer te maken wordt de essentie van dit stukje natuurkunde niet verder belicht.
Wie dat wil weten leest Fuler’s Theoria motus corporum solidorum seu rigidorum er maar op na of de werkjes van Newton en Euler. Maar, wie de beroemde Lenco L76 of L78 bestudeert en bepaalde modellen van Thorens en EMT, begrijpt ogenblikkelijk dat deze ontwerpen de basisprincipes van de natuurkunde volgen en daardoor behoren bij het beste wat er op draaitafelgebied beschikbaar is. Direct Drive tafels die goed ontworpen zijn (er zijn er helaas weinig), outperformen de meeste snaaraandrijvers.
Het moment van inertia wordt dan meestal gedeeltelijk elektronisch gerealiseerd, deels door de constructie van het plateau en ook afhankelijk van de motorconstructie en de servo-regeling. In ieder geval zijn er een aantal op natuurkunde gebaseerde principes terug te vinden in de GMP-8000. Het is dan jammer dat het plateau een zekere mate van ‘ringing’ heeft. Audiofielen die van nature een behoefte schijnen te hebben om hifi-componenten vol te storten met bitumen, kunnen hier mogelijkerwijs winst boeken. Het volgen van de natuurkunde is voor een draaitafel nog niet voldoende om topresultaten te bereiken. Ook de kwaliteit van componenten speelt een rol. SPEC gebruikt een magnetisch lager van hoge kwaliteit. Volgens SPEC wordt er ook geluidsmatige winst gehaald omdat het lagerpunt en het massacentrum van het plateau heel dicht bij elkaar liggen. De motor is van Maxon (Zwitserland) en wordt aangestuurd door een servo. De specifieke constructie maakt deze motor vrij van ‘ripple’ en mechanische storingen. De hier aanwezige draaitafel is voorzien van de Ikeda IT-407CR-1 arm. SPEC levert voor de verschillende merken 12-inch armen custom build boards.
REQ-S1-EX Phono amp
Deze phono-versterker komt in twee chassis. De essentie is dat deze versterker opgebouwd is vanuit een hele simpele schakeling. Derhalve ziet de mc-ingang een low noise, high gain bi-polaire opamp, passend bij de lage output impedantie van de mc-cartridges. De mm-ingang laat een FET-input operationele versterker zien. Aansluitend bij de hogere spanning en de high-impedance output van mm-cartridges. Ook de equalizer bestaat uit een minimaal aantal passieve componenten van hoge kwaliteit.
De schakeling biedt een uitstekend fase-gedrag. De condensatoren hebben uiteraard invloed op het geluid. Het zijn oil-capacitors en mica-typen. In de voeding worden schottky’s gebruikt. Wederom een aanwijzing dat ze bij SPEC iets begrijpen van elektronica. Functioneel gezien heeft deze versterker een subsonisch filter, een schakelbare capaciteit van 0pF of 100pF en een ingangsweerstand van 20 Ohm of 200 Ohm. Ook een mute en degauss-functie zijn aanwezig. De uitgangen zijn via XLR en via RCA. Cartridges kunnen alleen unbalanced aangesloten worden. Achter deze phono-amp schuilt de ontwerpgedachte dat het analoge geluid zo realistisch mogelijk weergegeven moet worden.
Instellingen
De GMP-8000 en de phono-stage werden hier afgeleverd met de Ikeda IT-407CR-1 en een tweetal cartridges. De Denon 103R en de Ortofon A95. De importeur gaf duidelijk aan dat de draaitafel feitelijk nog ingeregeld zou moeten worden. Zoals het hier gaat, werd de draaitafel even neergezet en aangesloten op wat toevallig voorhanden was. De SPEC, met de phono-versterker en de Ortofon leverde vervolgens een geluid dat zeker niet is wat SPEC bedoelt. Het was ook niet zoals analoog hoort te klinken. Maar, de draaitafel was dan ook nog niet echt ingeregeld. Beide meegeleverde cartridges hebben een low compliance. De Ikeda IT-407CR-1 staat, gezien de effectieve massa van ongeveer 20 gram, bekend als een mid heavy arm. Met name geschikt voor low compliance elementen met een hogere massa. Denk aan de SPU’s en de EMT cartridges.
De Denon 103R behoort bij de topelementen in deze wereld en zou ook redelijk moeten kunnen matchen met de Ikeda. De Ikeda IT-407CR-1 is een opvolger en verbeterde versie van de bekende Fidelity Research FR-66 en FR-64 armen. Deze tone arms werden gemaakt door Fidelity Research, een door Ikeda San opgerichte Japanse massafabrikant van analoge producten. Het bedrijf stopte in 1985. Het werd opgevolgd door Ikeda Sound Laboratories Company. In deze veel kleinschaliger setting kon Ikeda San op een veel specialistischer manier bezig zijn met tone arms. De Ikeda’s zijn hoorbaar beter dan de vroegere Fidelity Research armen. De resonantie van de IT-407CR-1 ligt hoorbaar lager dan die van de FR-66 en FR-64. De Ikeda beschikt over de meest noodzakelijke inregel-mogelijkheden. De arm heeft standaard geen VTA-instelling.
Deze is als optioneel accessoire beschikbaar. De SPEC draaitafel heeft ronde armboards, die de fabrikant kan aanpassen aan de gekozen arm. Zoals de draaitafel hier arriveerde is het niet mogelijk om met een Ortofon SPU te draaien en daar fatsoenlijke resultaten mee te bereiken. Er kan niet geoptimaliseerd worden voor de offset angle, de overhang en de effectieve lengte. Dat is niet in te stellen, onder andere omdat de SPU in een vaste shell zit. De positie van het element in die shell is niet te wijzigen. De Ikeda staat niet op een ‘slider’, zoals gebruikelijk bij bepaalde andere armen (onder andere SME). Om de SPEC geschikt te maken voor de Ikeda met SPU, moet SPEC een speciale ‘sliding’ constructie maken op het armboard, die dermate geplaatst moet worden dat de offset angle klopt bij de tangentiale curve van uw keuze.
De importeur gaf aan dat SPEC zo’n armboard op specificatie moeiteloos kan maken. De genoemde instellingen bepalen of zo’n arm-cartridge combinatie goed klinkt en dat is vooral bij een 12-inch arm kritisch. In de huidige set is met de Ortofon geen goed geluid bereikbaar en dat ligt niet aan deze cartridge. Daarom ging de SPU hier in de doos en werd de Denon 103R gemonteerd. Omdat de Ikeda-headshell de mogelijkheid biedt om een cartridge te verschuiven, is het mogelijk om de juiste instellingen te maken, hoewel dat niet met elke cartridge zal lukken. Dat is afhankelijk van de afstand van de naaldpunt tot de bevestigingsgaten van de cartridge zelf. Feitelijk is het armboard van de SPEC te laag, althans voor de Ikeda-arm.
De VTA-instelling staat daarom al standaard op zowat de hoogste stand. Als een cartridge een hogere behuizing heeft dan die van de Denon, dan is het nauwelijks meer mogelijk om de VTA goed te krijgen. Het lagerhuis van de arm komt dan hoger. De arm maakt dan een hoek met de plaat en wordt gestopt door de lift. De brug met de armlift is namelijk niet instelbaar en is eigenlijk te dicht bij de onderkant van de arm. Bij een SME is zoiets instelbaar. Bij het afspelen van een iets dikkere plaat, of door het inzetten van een andere mat, kunnen er dus problemen ontstaan. Met de juiste afstelling van de Denon sleept de achterkant van de shell zowat over de plaat en is de afstand van de onderkant van de arm tot de bovenkant van de lift nog net 3mm.
Dat werkt prima, maar natuurlijk alleen met volledig vlakke platen. Het op de juiste manier afstellen van de Ikeda is, afhankelijk van de cartridge, dus een tour de force. Niet iets om zelf te doen, maar over te laten aan de vakkundigheid van de importeur of dealer. Overigens is de consument volledig vrij om zelf een arm te kiezen voor deze draaitafel. De issues met het afstellen hebben voornamelijk te maken met de cartridge, de arm en de combinatie daartussen en niet met de draaitafel. Omdat, zoals al opgemerkt, veel instellingen bij een 12-inch kritisch zijn, bood de onlangs besproken smart-ractor soelaas.
Daarmee kan met de nodige precisie gewerkt worden. Als geometrie werd de UNI DIN gekozen. Daarmee is de vervorming tot 45% lager in het 2/3 gebied dat grenst aan het label en zinvol voor oudere platen waar de dead wax een kleiner gebied bestrijkt. Het effect van de UNI DIN is trouwens onmiskenbaar waarneembaar via de SPEC. Omdat de Ikeda geen duidelijk pivot punt heeft, althans geen punt waar je de naald van de smart-ractor in kunt zetten, relativeert dat een beetje de nauwkeurigheid van het verrichtte meet- en instelwerk.
