Het Amerikaanse JBL heeft niet stilgezeten. Naast het produceren van hoofdtelefoons, bluetooth speakers en andere succesvolle personal audiocomponenten heeft het team achter de schermen een oplossing voor een van de meest belangrijke hedendaagse vraagstukken in de hifiwereld ontwikkeld: hoe krijgen we ook de aandacht van generaties waarbij smartphone en hoofdtelefoons de top picks van vandaag de dag zijn? De aandacht voor een conventioneel geluidssysteem waarmee dit groeiende gat in de markt kan worden gedicht? Een geluidssysteem voor hifi, home cinema én gaming waarmee een superieure entertainmentbeleving wordt ervaren?
Nu heeft JBL meer dan zeven decennia aan kennis verzameld op audio en home cinema gebied, het enige waar het bedrijf een beetje hulp bij heeft moeten zoeken is naar de specifieke wensen van generatie X, Y én Z.
Wat bleek, de met technologie grootgebrachte generaties hebben vooral behoefte aan eenvoud en gebruiksgemak. De eenvoud om vanaf de smartphone elke stream direct af te kunnen spelen in de hoogst mogelijke geluidskwaliteit. Het eenvoudig kunnen koppelen van smart televisies waarmee films en televisie series met een zo hoog mogelijk belevingsniveau via HDMI eARC worden ervaren. Een simpele koppeling met slimme IoT-devices en smart verlichting om een sfeer te creëren die past bij de gemoedsrust en levensstijl van dat moment. Een baanbrekende low-latency oplossing waarmee de laatste generatie game consoles zich met alle pracht, praal en snelheid presenteren. Dat heeft nu geresulteerd in de JBL Modern Audio serie AV-versterkers en de JBL Stage 2 luidsprekerseries. Al bij het vernemen van de eerste geruchten, gevolgd door persberichten ben ik erg benieuwd naar de werkelijke kwaliteit van deze nieuwe JBL MA en Stage 2 componenten.
JBL Modern Audio serie
In het najaar ontvang ik van importeur Reference Sounds een omvangrijke collectie dozen met een complete Dolby Atmo- set van JBL, opgebouwd rond de JBL MA7100HP surround versterker. Een absolute primeur voor HIFI.NL.
De JBL MA-7100HP is een van de topmodellen uit de serie en is net onder het vlaggenschip gepositioneerd. De set wordt aangevuld met twee JBL Stage 260F vloerstaanders voor de front kanalen, twee Stage 250B monitors voor de surround kanalen, twee Stage 240H Atmos speakers voor de hoogtekanalen, een Stage 245C center speaker en een krachtige Stage 200P subwoofer. Een modern vormgegeven speaker set verkrijgbaar in de kleur espresso (bruin houtlook/zwart) of latte (blank houtlook/wit). De prijs van deze fraaie 5.1.2 setup? Net iets meer dan viereneenhalfduizend euro, inclusief de versterker.
Nu zul je wellicht denken dat dit een flinke investering is, maar ben je je aan het oriënteren naar een goede surround-set, dan zul je het met me eens zijn dat je met een dergelijk budget toch echt concessies moet doen en er de tijd voor moet nemen om een goede deal te sluiten. In deze prijsklasse is de tweekanaals geluidsweergave van veel AV-versterkers vaak minder goed dan de geluidsweergave bij surround weergave. Levert JBL met deze 5.1.2 configuratie een goede AV én stereobeleving, dan is de propositie erg interessant. Zeker wanneer je het ook belangrijk vindt dat de versterker Dirac Ready is, beschikt over streaming-functionaliteit waar je dagelijks ontspannen mee kunt werken, én is voorzien van de laatste HDMI-standaard.
JBL is geen onbekende in het hifi- en home cinema-domein. De fabrikant heeft meer dan 75 jaar aan kennis en kunde opgebouwd met premium versterking en haar classic luidsprekersystemen in de high-end hifi levert al vele decennia op hoorn gebaseerde luidsprekers aan bioscoop en stage omgevingen en speekt al jaren een grote rol met de JBL Synthesis cinema processors voor professioneel gebruik.
De JBL MA7100HP is ontwikkeld in samenwerking met de Stage 2 luidsprekerserie. Bij deze nieuwe MA-serie draait het vooral om de optimale match tussen versterking en luidsprekers. De juiste match voor een optimale stereo geluidskwaliteit en hierbij ook een formidabele home cinema beleving levert. Tenslotte is de aansluiting bij de doelgroep vanaf het allereerste designstadium hét belangrijkste uitgangspunt geweest.
De JBL MA-7100HP is voorzien van alle voor generatie X, Y en Z belangrijke streaming functionaliteit, is Roon-Ready en is zelfs voorzien van Dirac Live, mits je hier een optionele licentie voor aanschaft. Deze licentie heeft een meerprijs van een paar honderd euro en hiermee blijft de totale investering toch nog onder de vijfduizend eurogrens. Ondanks dat de specificaties er eigenlijk niet toe doen, kan ik melden dat de versterker een vermogen levert van 125 watt aan 8 ohm en 175 watt aan 4 ohm. Bij het aansturen van twee kanalen in stereo weergave. Je kunt de frontkanalen zelfs bi-ampen. Stream je muziek via een onlinestreamingdienst of vanaf je NAS, dan hoef je je ook nergens zorgen over te maken. Deze MA-7100HP speelt gewoon alle streams af tot 24-bit en 192kHz waaronder DSD-formaten over PCM en doet dit in een onberispelijke geluidskwaliteit.
Wanneer ik alle componenten heb uitgepakt, deze uitvoerig heb geïnspecteerd en heb aangesloten ben ik onder de indruk. Zo ongeveer elke aansluiting heeft JBL weten toe te voegen. Heeft JBL misschien elders bezuinigd om dit prijspunt te kunnen handhaven? Optisch kan ik eigenlijk ook geen besparingen ontdekken.
De versterker is voorzien van een hoogglans zwart of wit glazen front. In mijn geval is deze wit waarmee deze een fris, op design gerichte en vooral jeugdige indruk maakt. Vooral in de onderscheidende witte kleurstelling zal deze versterker de doelgroep die JBL met deze MA-Series in gedachte heeft aanspreken. Een LED-balk onder het front licht fraai op, is in een kleur naar wens in te stellen en voegt toe aan de beleving voor de jongere doelgroep.
De ledverlichting is uit te schakelen wanneer dit niet past bij jouw stijl. De twee tactisch fijne draai/druk knoppen voelen deugdelijk aan, het aantal knoppen is niet overmatig hoog en dankzij het ruime display wordt album art tijdens en streaming informatie tijdens het afspelen van muziekcontent in heldere kleuren getoond.
Connectiviteit en functionaliteit
De MA-7100HP versterker uit de top van de MA-serie ademt eenvoud. Op het front domineert het ruime kleurendisplay. Links en rechts de draaiknoppen voor ingangskeuze en het volume. Een druk op de linker keuzeknop selecteert de gemaakte keuze en een druk op de volumeknop dempt het geluidssignaal.
Links onderin de powerbutton en onder de display een vijftal knoppen voor toegang tot het laagdrempelige instellingsmenu, een back-toets, dimmer voor de display en twee knoppen waarmee je door de luidsprekerconfiguraties 2.0 stereo, 2.1 stereo, All stereo, Native, Neural:X en Dolby Surround kunt schakelen. Ik kies bij deze review voor de native instelling, waarmee de versterker zelf de juiste keuze voor mij maakt.
Achterop heeft de MA7100HP een USB-Type A poort, een RJ-45 netwerkaansluiting, een MM-platenspeler ingang met massaklem, twee normale lijningangen, een zone twee lijnuitgang, twee onafhankelijke subwoofer uitgangen, een optische en coaxiale S/PDIF ingang, drie HDMI 2.1 HDCP 2.3 8K/60 ingangen, drie HDMI 2.1 4K/120 ingangen, een HDMI 2.1 met Gaming VRR, ALLM QFT, HFR, HDR10+, Dolby Vision én een HDMI 2.1 uitgang met eARC. Vervolgens zeven luidspreker uitgangen waarmee je ofwel een Dolby Atmos 5.2.2 of een 7.2 configuratie kunt maken met het aanpassen van een simpele aanpassing van een setting in het luidsprekermenu.
Draadloos is de MA7100HP voorzien van Wi-Fi 6, Bluetooth aptX adaptive, Apple AirPlay 2, Chromecast, Tidal Connect en Spotify Connect. Er is zelfs een koppeling met automatiseringssystemen mogelijk.
Via de JBL Premium Audio app krijg je toegang tot vele tienduizenden podcasts en radiostations waar je handig filters en zoektermen op los kunt laten. Hierbij heeft JBL zelfs al een voorselectie gemaakt van radiostations die in een hoge geluidskwaliteit uitzenden. Heb je een eigen verzameling digitale muziekbestanden op harddisk, SSD of NAS, dan browse je via de razendsnel werkende JBL-app voor iOS op een laagdrempelige en overzichtelijke manier door jouw eigen collectie. Streamingdiensten zoals Tidal, Qobuz of SoundCloud worden niet vanuit de JBL Premium Audio app ondersteund. Dit is uiteraard wel mogelijk via Roon, direct via de Tidal Connect functie of wanneer je deze eenvoudig via Airplay of Chromecast vanaf je telefoon naar de versterker streamt. Ten slotte controleer je met een enkele druk op de knop op mogelijke updates en stel je de netwerktoegang naar de MA7100HP uiterst eenvoudig via de JBL Premium Audio App in.
Luidsprekerconfiguratie
Het in gebruik nemen en de eerste instellingen geschieden via het display op de versterker of via het op de HDMI-uitgang aangesloten televisiescherm. Verwacht geen flitsende animaties of gebruikersvriendelijke productintroductie. Waarom ook. Veel gebruikers hebben hier helemaal geen behoefte aan, want dergelijke kennis van technologie is min of meer geborgd in het DNA van de doelgroep. In het hoofdmenu vind je de drie tabbladen waarmee je de versterker helemaal naar wens instelt. Via ‘Inputs’ selecteer je de gewenste bron of geluidsingang. Bij ‘Audio’ pas je de toonregeling handmatig aan, schakel je Dolby en DTS-settings en/of virtualizers in of selecteer je het via de Dirac Live app ingeladen Dirac Profiel.
Ik schakel over naar het ‘Setup’ tabblad waarmee ik de versterker eerst configureer voor de gekozen luidsprekers en configuratie. Alle overige instellingen tot aan het instellen van de LED-balk onder het front van de MA7100HP regel je eenvoudig vanuit dit instellingsmenu. Nu configureer ik de versterker intern voor het gebruik met de Stage 2 luidsprekers die ik bij deze versterker geleverd heb gekregen. Ik heb een enkele Stage 200P subwoofer gekregen en deze heeft een bandbreedte van 28 tot 150Hz. Bovendien heb ik een set Stage 240H hoogte/surround luidsprekers gekregen. Hiermee is ofwel een 7.1 of een 5.1.2 configuratie te maken.
Ik kies voor de laatste configuratie en zet de schakelaar op de Stage 240H luidsprekers op de stand Atmos (in plaats van Surround), plaats deze op de vloerstaanders en geef dit in het menu onder de speaker setup bij de ‘Rear Config’ instellingen overeenkomstig in. Voor een optimale beleving zou ik deze hoog aan de muur hebben bevestigd als het mijn eigen set was geweest. Front en center zet ik bij de instellingen, geheel passend, op large en de surround luidsprekers op small. Vervolgens verander ik bij ‘Speaker Crossover’ de af fabriek ingestelde frequenties van 80 hertz in op 60 hertz en laat de Filter slope op 24 dB per octaaf staan. Waarom? Bij 80 hertz ervaar ik een sublieme surround weergave, maar sommige elementen zijn net iets te dun om realistisch over te komen. Met de stap naar 60 hertz klinkt alles in mijn ruimte een fractie voller en ‘echter’.
Hoe kom ik bij deze 60 hertz? De twee JBL Stage 260F vloerstaanders voor de front kanalen hebben een frequentiebereik van 40 hertz tot 25 kilohertz, de twee Stage 250B monitors voor de surround kanalen beginnen bij de 53 hertz en de brede Stage 245C center speaker begint bij de 55 hertz. Het is veilig om aan te nemen dat de curve op de laagst gemeten frequentie binnen de +/- 3dB marge vallen. Om een zo recht mogelijke curve te realiseren blijf ik hier met een cross-over frequentie van 60 hertz voor de zekerheid iets boven.
Waarom overal dezelfde instellingen zul je je misschien afvragen? Omdat Dolby Atmos en DTS:X object based zijn is het belangrijk dat het object, of dit nu een effect of stem is, altijd het juiste gewicht heeft in het 3D-geluidsbeeld. Zet ik alleen de cross-over van frontspeakers op -bijvoorbeeld- 50 hertz, dan kan het zijn dat het object bij het verplaatsten in de ruimte verandert in grootte en/of gewicht.
Vervolgens meet ik de afstanden van de baffles van de luidsprekers naar de luisterpositie en geef deze in het corresponderende menu in. Nu stel ik de geluidsdruk (SPL) van de verschillende luidsprekers met witte ruis in. Deze witte ruis staat standaard uit en kun je in het menu aanschakelen. Ik heb er geen hogere wiskunde van gemaakt en het systeem met een oude rolmaat van de Gamma en de geluidslevels op het oor afgesteld.
Je kunt dit natuurlijk ook perfect met een SPL meter of overeenkomstige smartphone app vaststellen. Verder maak ik geen gebruik van Dolby Atmos of DTS:X virtualizers, spraakverbeteraars of toonregeling. De enige instelling waar ik even mee speel is de faseknop achterop de subwoofer om vast te stellen dat deze als gevolg van de plaatsing in de ruimte niet in tegenfase speelt op de luisterpositie. Alles is verder conform fabrieksinstellingen gebleven en hiermee klinkt de set voor deze review zo neutraal mogelijk.
Prestaties
Het eerste resultaat dat ik beluister is meer dan bevredigend. De klank bij film en muziekweergave is fraai en de ruimtelijkheid van Dolby Atmos geluidsweergave is subliem. Alle effecten in films hebben een hoge mate van realisme en stemmen klinken vol en volwassen. Door de toepassing van hoorns hebben deze een uitstekende definitie, zonder hard of scherp over te komen. Het laag dat uit de subwoofer komt is krachtig, maar bovenal nooit overheersend waarmee entertainment vermoeiend kan worden. Dit zonder ingewikkelde inmeetprocedures of complexe instellingen. Heel eerlijk sta ik hier zelf ook van te kijken. Meestal maak ik gebruik van Audyssey of Dirac om de versterker in te regelen, maar in dit geval had ik geen ongebruikte Dirac licentie voorhanden om de verschillen te ervaren.
Is de Dirac functionaliteit hiermee feitelijk overbodig? Nee, ik ervaar met een via Dirac ingemeten systeem over het algemeen als een helderder klinkend systeem met een licht betere definitie in het stemgebied en een nog betere klankbalans bij dynamische passages. De investering in een Dirac licentie loont dus zeker, maar het hoeft niet en met het handmatig inregelen ben je ook veel sneller klaar.
Ik begin de review met Furiosa, A Mad Max Saga. Jongens wat een geweld. Zonder dat ik de ondertiteling aan heb staan volg ik de conversaties moeiteloos. Motoren, explosies, effecten en conversaties worden met behoud van de energie over de luidsprekers verdeeld en, belangrijker, corresponderend met het beeld weergegeven. Ondanks dat de meetmethode toch een beetje houtje-touwtje is geweest merk ik hier tijdens het bekijken van het entertainment helemaal niets van. De laagweergave is indrukwekkend. Precies zoals je dit bij films wilt ervaren. Waar ik vaak veel teleurstelling moet verwerken bij de geluidweergave is bij het kijken van televisieseries. Op dit vlak zijn de hbo-producties die ik uit de poster-wall selecteer, werkelijk subliem. Of ik nu House of the Dragon opzet of de eerste paar afleveringen van de HBO-serie The Penguin bekijk, het resultaat is van de eerste tot de laatste minuut spectaculair.
Nadat ik de gehele Game of Thrones spin-off er in een weekeinde doorheen heb gejast en tijdens mijn schrijfwerk vele uren internetradio heb beluisterd, is het systeem voldoende ingespeeld voor serieuzer luisterwerk om de stereokwaliteiten van deze JBL-set te beoordelen. Stereo muziekweergave is vaak een tekortkoming bij dergelijke surround configuraties en hier kan zelfs het magisch werkende Dirac niet heel veel aan veranderen.
Ik heb ik het verleden al eens de Classic lijn van JBL ter review ontvangen en was lovend over de geluidskwaliteit. Ondanks dat JBL in de MA-series gebruik maakt van klasse-D versterkingstechniek en een switch-mode power supply ben ik benieuwd of de prestaties van deze MA7100HP me, net als bij de Classic-Series, kunnen overtuigen. Ik mag in deze configuratie en dit prijspunt eigenlijk geen verwachtingen hebben over geluidsbeeld, definitie en de capaciteit om nuances in de muziek te laten horen. Een aangename klankbalans is eigenlijk alles dat ik bij een set in dit segment verlang. Om dit vast te stellen maak ik gebruik van geverifieerde audiobestanden op mijn NAS, met een paar klikken benader ik de overzichtelijk in de app geordende muziekalbums en stream de muziek in verschillende resoluties over het bekabelde netwerk.
Ik begin de luistersessie met “Happy Returns” van het album Hand Cannot Erase van Steven Wilson. Zang van Wilson heeft een mooie helderheid om de songteksten moeiteloos te verstaan. Akoestisch gitaar sprankelt en wanneer het laag wordt ingezet ervaar ik een allesbehalve vermoeiende muziekbeleving. De push van basdrum is direct, luchtig en nooit zwaar of vermoeiend. Zang en diverse lijnen in de achtergrondzang worden keurig gescheiden van elkaar weergegeven. Tjonge, de openheid waarmee deze set in stereoweergave speelt is goed. De geluidsdiepte gaat, zoals verwacht, niet tot in de duistere diepten van de achtergrond, maar het podium dat deze set neerzet is breed en hierbij komt de muziek al heel mooi los van de speakers. Elektrisch gitaar wordt met een directe rauwe klank door de happy hoorns weergegeven en hieraan hoor ik wederom dat de versterker en luidsprekers misschien nog een paar uurtjes extra tijd mogen hebben om helemaal los te komen.
Vervolgens draai ik “Sonus”, een stukje elektronische muziek van het album Be Different van Stoneface & Terminal. Dit nummer begint de beat met een dun klinkende basdrum waaruit alle laag is gedraaid. Na het indraaien van het laag door de deejay ontstaat direct een heerlijke dance atmosfeer. Alle lijntjes worden keurig van elkaar gescheiden weergegeven en geen detail blijft onbenut. Het laag heeft een lekkere push tot in het sublaag, maar overheerst ook hier niet.
Vervolgens zet ik het openingsnummer “Visitors” op. Elektronische opgewekte klanken met een knipoog naar oerwoudgeluiden vullende ruimte en kinderstemmen worden vanuit de achtergrond ingemixt. Piano klinkt fraai, niet te dik en heeft voldoende attack om als realistische pianosample te worden betiteld. Het laag in dit nummer gaat tot aan de bodem en de aanzwellende synthesizer bouwt ook hier weer een heerlijke beleving op. Wat klinkt dít aangenaam. Niet te dik, dynamisch, zwaar en diffuus zoals ik bij veel AV-sets ervaar, maar open, direct, aangenaam en ruimtelijk gedetailleerd. De klasse-D technologie werpt bij deze MA-series hele zoete vruchten af.
Wat vind ik ervan?
JBL heeft met deze MA-serie AV-versterkers een hele sterke propositie in handen. De match met de Stage 2-series is, in mijn beleving in elk geval, fraai en laat in dit prijssegment niets te wensen over. De cinemabeleving is subliem. Bij de weergave van meerkanaals entertainment levert de door mij beluisterde surround set fantastische prestaties en zullen enkel toenemen wanneer je gebruik maakt van Dirac. Het laag levert een heerlijke punch die een stukje tot in het sublaag doorloopt. Kan het beter? Natuurlijk, maar hier is een substantieel hogere investering bij gemoeid. Ik moet alles natuurlijk wel in de juiste context plaatsen en in dit geval is de verhouding tussen prijs en prestaties van de gehele JBL-set doorslaggevend voor mijn eindscore.
Wat ik vooral prijs is de eenvoudige manier van installeren en bedienen. Hiervoor heeft JBL een overzichtelijk werkende app ontwikkeld, levert JBL een infrarood afstandsbediening mee én bovendien is de unit ook geheel via het frontpaneel in te stellen. De strakke vormgeving met de gekleurde LED-balk is beslist uniek en dankzij de HDMI-specificaties zal deze menig gamer aanspreken als entertainmentsysteem. Het fijnste vind ik dat deze versterker beschikt over een goed geluid en je niet betaalt voor de features die je uiteindelijk toch nooit zult gebruiken. Wat ik persoonlijk erg fraai vind is het ruime kleurenscherm waarin alle informatie aan je wordt getoond en de JBL Premium Audio app waarin gedetailleerde informatie van de stream is af te lezen.
Tijdens de review heb ik af en toe HDMI-hikjes ervaren. Hikjes in de vorm van incidentele dropouts in het geluid en handshakes foutjes. Navraag leert me dat dit terug te voeren is op de verouderde HDMI-standaard van specifiek de LG C8 OLED-generatie die ik bij deze review gebruik. Mijn inmiddels bejaarde 65-inch OLED uit 2018 maakt namelijk nog gebruik van HDMI ARC en niet van eARC. De kans is groot dat de geluidsdoorvoer in jouw situatie gewoon probleemloos gaat zijn, zeker wanneer je beschikt over een televisie met eARC. JBL is hier inmiddels ook al van op de hoogte en ik ga ervan uit dat deze met een toekomstige firmware update effectief zullen worden opgelost.
Het mooiste bewaar ik natuurlijk tot het laatste moment. De stereoprestaties. Stereo muziekweergave is bij veel AV-sets vaak een ondergewaardeerd onderdeel, maar hier kwam, zag en overwon JBL de concurrentie met een flinke marge. Zeker in de laatste dagen dat deze set in mijn bezit was transformeerde deze JBL combinatie zich tot een uiterst neutraal, coherent en genuanceerd spelende set. Natuurlijk vergelijk ik de MA7100HP ook met concurrentie in dezelfde prijsklasse op het moment van review. Denk aan een Denon AVR-X1800H instap receiver en vergelijkbare luidsprekers uit de Reserve series van Polk. Deze presteert in meerkanaals geluidsweergave, mede door Dirac en een vergelijkbare feature set, op een vergelijkbaar belevingsniveau.
Het sterke punt van deze JBL set is de aangenaam klinkende klasse-D versterking waarmee deze in tweekanaals stereoweergave veel duurder klinkt dan hij in werkelijkheid is. Dankzij de toepassing van hoorndrivers in de Stage 2 luidsprekerserie wordt zang en detaillering zelfs naar een nóg hoger niveau geduwd. In dit prijssegment mag je niet al te hoge eisen stellen aan geluidsbeeld, imaging, focus en geluidsdiepte. Wanneer ik desalniettemin toch kritisch naar mijn muziekalbums luister ben ik telkens weer onder de indruk van de muziekbeleving die me blijft verrassen met klasse-overstijgende prestaties.
Conclusie
JBL neemt met de MA7100HP uit de MA-serie en de Stage 2-luidsprekerserie een ijzersterke plek in het segment in. De fabrikant laat hiermee zien dat het de sporen die decennia geleden zijn verdiend, het bedrijf nog steeds passen. De door mij ontvangen 5.1.2 Dolby Atmos en DTS:X gecertificeerde set levert ongeacht de content die ik afspeel home cinema én stereo prestaties waar ik stil van word. Al denk ik niet in high-end termen, deze set levert prestaties die hier wel bij in de buurt komen. Dit is beslist geen one-trick-pony. Wanneer je zoekt naar een goed surround én stereo geluid, dan heeft JBL in dit prijssegment eigenlijk geen concurrentie. Ja, er is een nieuwe sheriff in de stad. Een premium sheriff met vijf respectabele gouden sterren op de borst.
JBL MA7100HP
1399 euro | referencesounds.nl | jblpremium.nl
Kleuren: zwart/wit hoogglans
Beoordeling 5 / 5
JBL Stage 260F 1198 euro (set)
JBL Stage 250B 480 euro (set)
JBL Stage 240H 550 euro (set)
JBL Stage 245C 499 euro
JBL Stage 200P 559 euro
Kleuren: Espresso (zwart/bruin houtmotief) en Latte (wit/naturel houtmotief)
