Elk jaar opnieuw is de XFI Show in Veldhoven een onweerstaanbare magneet voor de liefhebber van premium hifi en muziekbeleving. Ook dit jaar was het een groots event gevuld met knappe demonstraties van high-end sets die je niet gauw elders hoort én kon je een aantal echte primeurs ontdekken.

Ondanks de beperkingen die horen bij conferentiekamers en een publiek dat continu binnen- en buitenloopt, kon je in meerdere kamers toch vaak genieten van een redelijk goede klank. En dat werd dan weer gesmaakt door heel wat hifi-liefhebbers uit Nederland en Belgiė, getuige de lange rij bezoekers die zaterdag voor de opening stonden aan te schuiven.

“We hebben twintig procent meer bezoekers dan vorig jaar”, blikt een glunderende showorganisator Caspar Bunge terug. “We ontvingen heel veel complimenten van bezoekers en de dealers, en er was veel over XFI te doen op social media. Daar zijn we geweldig blij mee.”

Hier voor het eerst

Eerst de primeurs. De prijs voor de meest subtiele introductie gaat vast naar Bowers & Wilkins. Het Britse hifi-merk zette uiteraard zijn nieuw Formation-multiroomsysteem in de kijker, met een sterrol voor de actieve Duo-speakers, en de pas aangekondigde nieuwe hoofdtelefoons. Ons oog viel ook op de 804 D3 in de Mystic-uitvoering, een heel speciale laklaag die deze premiumluidsprekers van de Britten nog chiquer maakt. Het is weer een geval van ‘mooier in het echt dan op de foto’. Maar de echte primeur? Dat was de Michi P5-voorversterker (3.499 euro) en de M8-monoblock (die houjevast 1.800 Watt naar een set 4-Ohm speakers kan sturen, kostprijs 5.999 euro!) die Bowers & Wilkins mee naar de show bracht.

Het is niet verrassend als ‘Michi’ je maar weinig zegt, want het is een nieuwe vlaggenschip-reeks van Rotel en de echte lancering moet nog komen. De twee toestellen zagen er bovendien helemaal niet Roteliaans uit, met een fijn afgewerkte, elegante behuizing met afgeronde hoeken en een opvallend groot scherm in het midden. Het design doet ons eerlijk gezegd wel wat denken aan een ander merk dat vroeger door Bowers & Wilkins werd verdeeld... Nog dit jaar te koop, horen we. We hebben ze niet horen spelen op XFI, maar zijn zéér benieuwd naar hoe ze presteren.

Ook Audio-Technica opteerde om in alle stilte een primeur binnen te smokkelen op XFI. Het Japanse merk, bekend van cartridges, draaitafels en hoofdtelefoons (plus nog veel pro-materiaal), pakte op de show in Veldhoven uit met een groot en mooi gepresenteerd totaaloverzicht van zijn productaanbod. Zo kon je hun nieuwe totaal draadloze in-ears uitproberen. Aan een zijkant kon je alvast proeven van een wereldprimeur: de eerste preproductieversie van de Kokutan (ebbehout) en Asada Zakura (kershout), codenamen die aangeven uit welk materiaal deze nieuwe high-end hoofdtelefoons gebouwd zijn. Fans van het eerbiedwaardige merk snappen het meteen: dit zijn de nieuwe versies van de topmodellen uit de bekende gesloten Wood-reeks van Audio-Technica, nu met de comfortabelere hoofdband die we reeds zagen bij het open ATH-ADX5000-vlaggenschip. Vlak naast de twee koptelefoons parkeerde AT ook twee hele vroege preproductietoestellen, een DAC en een hoofdtelefoonversterker die pas volgend jaar op de markt komen.

Bij Sound United, het moederschip van Marantz, was het grote nieuws de introductie van de PM7000N-versterker, gedemonstreerd op Definitive Technology D11-speakers door Olivier Kriete. Deze alleskunner mikt regelrecht op de muziekliefhebber die maar één audioapparaat in zijn kamer wil – naast luidsprekers, dan. De 2 x 60 Watt versterker is goed voorzien van ingangen maar heeft ook een HEOS-module aan boord, zodat je kunt streamen van een varia aan online bronnen en de Marantz kunt integreren in een muzieksysteem voor heel het huis. Er is hard aan de PM7000N gewerkt om te zorgen dat het versterkerluik en het netwerkgedeelte qua interferentie goed van elkaar afgezonderd zijn, wist Kriete nog te vertellen. En dat is inderdaad een must.

Een primeur ook bij Goldmund, dat in een stemmig ingerichte kamer op XFI besloot te focussen op de Prana-speakers. Meteen de Benelux-introductie voor deze actieve DSP-gestuurde luidsprekers uit Zwitserland met een opvallend design en heel wat power aan boord (600 Watt). Met dank aan de Telos-versterkers, die deze compactere versie van de Samadhi en de Satya (vorig jaar te zien op XFI) zeer volwaardige weergevers maakt. Gelukkig werd dat volledige vermogen niet helemaal ingezet en konden de aanwezigen uitgebreid luisteren naar een mooie mix van muziek. Van klassiek naar Springsteen, toen we binnenliepen.

Connaiseur-AV, de importeur van merken als Gold Note en Alluxity, bracht naar Veldhoven een nieuwigheid van het Deense Vitus Audio mee. De SIA-030 is een beetje een wolf in schaapskleren. Of moet dat eerder ‘nog grotere wolf in wolfskleren' zijn? De omvang en design doen dit high-end toestel uit de Signature-reeks namelijk op een grote eindtrap lijken, maar in feite is het een geļntegreerde versterker die je op termijn met modules kunt uitbreiden. Bijvoorbeeld met een phono-trap of een DAC/streamer.

De Signature-reeks is bij Vitus Audio de lijn net onder de ultieme Masterpiece-toestellen, maar in dit geval krijg je bij de circa 35.000 euro kostende SIA-30 alvast ook een stukje Masterpiece in handen.

Zo is de voeding afkomstig uit de kostbare MP-M201. Vitus Audio is echte premium, wie wat meer aan zijn budget moet denken kan ook eens kijken naar Alluxity – het merk van de zoon van Mr. Vitus himself. Een demo van Alluxity hebben we dit jaar gemist (vorig jaar op XFI hoorden we wél een mooie set), maar de relatief compacte, fijn afgewerkte toestellen die beschikbaar zijn in knappe kleuren hebben een hoog aantrekkingsfactor.

Oorstrelende demo’s

Van heel wat mensen, waaronder heel wat HiFi.nl-teamleden, kregen we te horen dat de demonstratie van de Manger S1-speakers zeer indrukwekkend was. En dat klopte ook. De Manger Sound Transducer geeft deze knappe Duitsers iets heel bijzonders, met een zeer lichte, snelle en resolutierijke weergave. Het is een heel imposante manier van een driver te bouwen, met een kleine massa waardoor een hoge snelheid mogelijk is. En dat is dan weer precies wat je nodig hebt als je alle detail en tijdsinformatie wil overbrengen. De rest van het systeem hielp ook wel natuurlijk om hoge toppen te scheren: een Lindemann MusicBook voorsterker/streamer (die heel wat biedt voor een redelijke prijs) en met een spectaculaire Galder-draaitafel van Bergmann met een bijzondere lineaire toonarm.

We hoorden overal eveneens veel lof voor de Lyngdorf-demonstraties, met een acte de présence door meneer Lyngdorf zelf (al hebben we hem persoonlijk niet aan het werk gezien). Het was hard werken, want importeur Hificorner Trading had niet één, maar twee sets op hoog niveau meegebracht. Het contrast tussen de twee kon niet groter zijn, want aan een kant van de kamer stond een TDAI3400-geļntegreerde versterker opgesteld met twee MH-2-speakers (ondersteund door BW-2 subwoofers) van minder dan 10.000 euro, met aan de andere kant een ultiem Steinway Lyngdorf Model B-systeem van 120.000 euro. We vonden in elk geval de bereikbare set zeer indrukwekkend presenteren, gegeven de grote ruimte waarin het plaatsvond. Lyngdorfs RoomPerfect-software om akoestische kamerproblemen weg te werken hielp ongetwijfeld om de klank op dit hoog niveau te krijgen.

De lage landen

Zoals in voorgaande jaren waren er op deze editie veel geļnteresseerden opgedoken voor Grimm Audio, gepresenteerd door Guido Tent. De echte sterrol was weggelegd voor de MU1, een Roon-compatibele ‘pure’ mediaspeler die onder meer ontworpen is om jitter tot een minimum te herleiden. Het fraaie toestel was in Veldhoven verbonden met een set sterk ingedraaide LS1be-speakers, wat voor een heel immense soundstage zorgde, helemaal los van de overigens niet zo grote luidsprekers. De ware Grimm-fan herkende vast ook het Alice Lupin-kleed gemaakt uit TPR-kabel van het merk, gedragen door harpist Majsa Koperberg bij de introductie van Grimm-producten.

Ook de luidsprekers van Ilumnia – te zien in twee kamers, zowel de Magister-vloerstaander en de Vocalis-boekenplankspeaker – konden op de nodige geļnteresseerden rekenen. Verrassend, want echt bekend is deze naam niet. Ilumnia is een Belgisch merk van net over de grens bij Veldhoven dat uitpakt met een heel eigen designfilosofie, gekenmerkt door een losse tweeter die boven een 8-inch woofer hangt. Die opstelling oogst veel aandacht, maar echt interessant is hoe de woofer onder de motorkap zonder directe ophanging zweeft boven het magnetische motorsysteem. Net zoals bij (de wel heel anders geconstrueerde) Manger is het streefdoel een zeer snelle, natuurlijke weergave.

Aequo Audio moest eveneens niet echt ver reizen naar de XFI. Het nieuwe Nederlandse merk heeft zijn thuisbasis een paar kilometer verder in Eindhoven. Het bracht naar de show de slanke Stilla mee, maar de meeste aandacht ging naar een heel knappe uitvoering van de Ensis. Deze Aequo Audio-speaker is sowieso opvallend met de in de basis geļntegreerde actieve subwoofer (met een Ncore-versterkermodule), maar met de zeer aparte afwerking aan de gebogen achterzijde maakte het nog meer een designicoon. De D1 R2R-ladder-DAC van TotalDAC paste er perfect bij.

Helemaal actief draagt de voorkeur van de jonge Amsterdamse Audiolympic. De standmount β is eigenlijk een volledig muzieksysteem in een zeer elegante, afgeronde luidsprekerbehuizing. Het merk zet sterk in op DSP-technologie om continu het audiosignaal te optimaliseren, iets wat op XFI voor een mooie, open en grootse weergave zorgde. De metalen stands met een gestileerde A als voet vonden we trouwens een mooie toets.

Driade van zijn kant wordt stilaan een gevestigde waarde. Het speakermerk vonden we vorig jaar heel aangenaam klinken, en dat was bij XFI 2019 niet anders. De combinatie met hifi-legende Bryston is wat ons betreft onklopbaar – al kon je afwisselend ook luisteren wat Driade geeft in combinatie met een buizenversterker van Ayon.

Dipoolspeakers zijn door hun open behuizing in staat om een heel grote soundstage neer te zetten. Wat je krijgt qua geluidservaring als je de luidsprekerkast zo minimalistisch mogelijk opvat, kon je perfect ervaren in de kamer van Daudio. Onder meer de high-end C1 stond er te pronken, maar waar het echt om draaide waren twee nieuwere, betaalbare modellen: de S2 en de compacte en sierlijke M2 die met een aparte subwoofer wordt geleverd. We luisteren even naar de S2 en noteerden dat de aanwezigen toch eens expliciet vroegen of de sub in de kamer écht uit stond (“Ja”, was het antwoord). In deze kamer viel eveneens de intrigerende x-odos streamer en de fraaie versterkers van LAB12 te bewonderen, met de nodige ondersteuning geleverd door Purecable.

Bleven we hangen

Om een of andere reden blijven we op shows dikwijls wat langer hangen bij demonstraties van Wilson Audio-speakers. Dat was op XFI niet anders, al betrof het in Veldhoven niet de Sasha DAW die op High End München zoveel indruk maakte die we te horen kregen. Wel konden de aanwezigen genieten van de 35.000-euro kostende Yvette, mooi gehuwd met de Mark Levinson N°5805-versterker en de N°519-mediaspeler.

Wie bleef luisteren, kon tussendoor trouwens zijn ogen een plezier doen met het aanschouwen van een opengewerkte N°5805 of de binnenkant van een Dan D’Agostino Progression-eindtrap. Het design aan de buitenkant van D’Agostino-toestellen zit wellicht helemaal in de ‘love it or hate it’-categorie, maar naar die binnenkant met de gigantische voeding kun je alleen maar met héél veel bewondering kijken.

De kamer ingenomen door importeur More Music wordt altijd door veel bezoekers platgelopen. Misschien komt dat wel omdat er een legio aan geliefde hifi-merken opgesteld staat. Op een bescheiden oppervlakte ontdek je talloze toestellen van Aurender, Moon, PrimaLuna, het altijd ontzagwekkende dCS, Spectral en – dit jaar heel present – luidsprekers van Gauder Akustik. Door het beperkte licht in de kamer kon je de DARC 200-vloerstaanders niet zo goed bezichtigen, wat een beetje spijtig was. De 3-weg luidsprekers met hun behuizing uit massieve aluminium strips zijn het aanschouwen waard; gelukkig kon je ze wel horen, aangestuurd door een droomset waar ook dCS in voorkwam. Liefhebbers van de betere buizenversterker konden trouwens hun hart ophalen, want van PrimaLuna waren de vier nieuwe Evolution-reeksen ook present.

Chord Electronics heeft op hifi-beurzen vaak het probleem dat veel van hun producten eerder klein zijn. Het is moeilijk om op te vallen met iets van het formaat van de Qutest of de nieuwe Huei-phonovoorversterker. Dit jaar stelde dat probleem zich wat minder, want de succesvolle Britten hadden twee van hun gigantische Ultima-eindversterkers mee, aangestuurd door een Dave DAC en een Blu Mk.2-cd-speler. Dat trekt al wat meer de aandacht, jawel. Het prijswinnende industriėle design en Chords voorliefde voor opvallende verlichting in de behuizing maakt deze toestellen sowieso showstelers, maar er bleef ook heel wat volk hangen voor de klank.

Dat kamercorrectie in de soms kleine kamers van XFI een echte plus kan zijn, dat wou ook het Finse Anti-Mode aantonen. Missie geslaagd, vonden we.

Met hun bijzondere X4-voorsterker/DAC met ingebouwde correctiesoftware en veel mogelijke DSP-tweaks slaagde het merk erin om een behoorlijk evenwichtige, zuivere klank neer te zetten op betrekkelijk goedkope speakers van Indiana Line (overigens geplaatst op dempende voetjes van IsoAcoustics). Misschien interessant om weten, los van XFI: zowel de X4 als de GAIA’s van IsoAcoustics komen binnenkort als tests op HiFi.nl aan bod.

Hornfėst

De prijs voor ‘hifi-set waar je niet naast kunt kijken’ is in theorie een wisselbeker, maar is nu al jaren in handen van Avantgarde Acoustic. Gaat dat gauw veranderen? We denken het niet. Je wint nu eenmaal makkelijk als je altijd opdaagt met de gigantische hoornspeakers waar het Duitse merk zo verzot van is. Ze hebben een eigen klankkarakter dat sommige aanwezigen duidelijk ‘pakte’. Anderen laat het dan weer wat koud. In welke categorie zit jij? We kunnen enkel zeggen: “Moet je zeker ooit eens een keer in je leven aanhoren”.

Een van de kleine mysteries in hifi-land is dat T+A in thuisland Duitsland heel groot is en bij ons toch wat minder bekend. Het heeft vast wat met het wereldberoemde chauvinisme van de Duitse consument te maken, maar toch. Op XFI werd er geprobeerd iets aan de onderbelichte status te doen, met een demonstratie van een PA 3100 HV en MP 3100 HV die een set slanke Talis-luidsprekers aansturen. Met hun aluminium behuizing sluit de Talis qua uitstraling perfect aan bij de meer technische – en ja, Duitse - designtaal die T+A spreekt. De klank is wél lekker organisch.

In dezelfde kamer: Pro-Ject, wellicht de grootste draaitafelbouwer ter wereld. Er werd uitgepakt met de nieuwigheden uit de recente maanden, zoals de fraaie X1- en de iets duurdere X2-draaitafels die veel bieden voor een redelijke prijs. Ook hier een klein primeurtje: de update van de bejubelde Pro-Ject Classic, nu onder meer met een subplatter uit metaal in plaats van kunststof. Ook de (optionele) cartridge heeft een upgrade gekregen. De prijs is onveranderd.

Pro-Ject is natuurlijk meer dan enkel vinyl. Ook de bijzondere CD Box RS2 T-cd transport was van de partij, samen met de Pre Box RS2 Digital. Het merk wil hiermee die-hard fans van cd’s een ultiem cd-transport bieden.

Headspace

Hoofdtelefoons kon je in verschillende kamers ontdekken, maar voor de rasechte head-fi-liefhebber was er voor het tweede jaar op rij een aparte ruimte. De Headspace-kamer was iets bijzonders: heel groot, vrij stil en volgepropt met de beste hoofdtelefoons van verschillende merken. Het is heel eigen aan stands van head-fi-merken dat ze wat rommelig zijn en in een heel kleine oppervlakte heel veel te bieden hebben. In tegenstelling tot de meeste hifi-demonstraties – waar je passief luistert – mag je hier zelf een hoofdtelefoon vastgrijpen en muziek selecteren. Heel wat bezoekers deden precies dat – want wanneer krijg je anders de kans om een premiumkoptelefoon van HiFiman, Abyss, Meze Audio of Warwick Acoustics naast elkaar te beluisteren?

De blikvangers waren ongetwijfeld de HiFiMan Ananda in Bluetooth-versie, wellicht de duurste Bluetooth-hoofdtelefoon op de markt. Tot onze verrassing voelt het niet zoveel zwaarder aan dan de Ananda met kabel die we een tijdje terug getest hebben. Warwick Acoustics maakte al veel indruk met de Sonoma Model One, nu mikt het nog hoger met de Aperio. Dat je deze zeer high-end elektrostatische koptelefoon (kostprijs: circa 25.000 euro) op XFI kon uitproberen, was een echt godsgeschenk voor liefhebbers van snelle, detailrijke weergevers. De Aperio werd pas op High End München voorgesteld en bereikt nu pas met mondjesmaat de winkels.

Iets helemaal anders waren dan weer de koptelefoons van Spirit, een Italiaanse fabrikant die de laatste maanden veel aandacht trekt met zijn zeer elegant afgewerkte apparaten en nu dankzij Headphone Auditions uit Amsterdam op de XFI aanwezig.

Europa is traditioneel een thuisbasis voor liefhebbers van over-ear hoofdtelefoons, terwijl in Aziė in-ears beter scoren. Gaan wij ook stilletjesaan overstag voor betere oortjes? Er waren alleszins veel mogelijkheden op XFI om te horen wat écht goede in-ears kunnen bieden. We luisterden even naar de 4.000-euro kostende Tia’s van 64Audio (inmiddels goed op weg om de artiestenwereld in Nederland en Belgiė te veroveren) en de knappe RAI Penta van Meze Audio – dezelfde mensen die eerder veel indruk maakten met de Empyrean. Beide worden verdeeld door Dune Blue, die op de show nog veel meer indrukwekkende head-fi-snoepgoed etaleerde. Ja, de imposante knalgele VivA Audio Egoista 845-hoofdtelefoonversterker (circa 12.000 euro) was weer van de partij.

Schiit

Eén ding weten we zeker: Schiit moet volgend jaar een grotere kamer huren. Vanwege de grote interesse was het echt drummen in een propvolle ruimte. We gaan geen grapjes maken over de merknaam - want elke mogelijk Schiit-woordspeling is al duizendmaal op het internet gemaakt, niet in het minst door de grapjurken van het merk zelf. Wel weten we dat Schiit al jaren in de V.S. een zeer solide reputatie heeft ontwikkeld voor het bieden van no-nonsense spullen die een uitstekende kwaliteit verenigen met een bereikbaar prijskaartje. Ze maken trouwens niet enkel interessante DAC’s en versterkers voor hoofdtelefoonversterkers, maar ook de potige Aegir-versterker, die volgens de Amerikanen met Continuity-technologie “beter is dan klasse A”. Een sterke claim!

Importeur Viertron weet hoe je mensen warm maakt voor je merken: je parkeert een mooie Jaguar I-Pace HSE400 met een Meridian-geluidssysteem voor de deur, dicht bij de rij van aanschuivende bezoekers. Meridian was uiteraard een van de hoogtepunten van hun ruimte op XFI, maar onze aandacht werd meteen getrokken door de uitgestalde line-up van het Duitse AVM. Op High End München gaan we altijd bij AVM langs, want hun toestellen klinken uitstekend en pakken uit met een strak industrieel design.

Naast de AVM-draaitafel met blauw oplichtende platter kun je ook niet kijken.Viertron presenteerde er ook speakers van Waterfall Audio, een Frans merk die verrassende resultaten haalt met behuizingen uit… glas. Waar andere merken luidsprekers bouwen met weelderige ontwerpen die net bedoeld zijn om blikken te lokken, poogt Waterfall onzichtbaar in de kamer te staan. Alle aandacht is voor de muziek, luidt het.

Zoek je toch iets anders? In de kamer bij Electrocompaniet uit Noorwegen en Audel uit Italiė vond je het. De Audel-speakers zitten heel slim in elkaar, met interne ribben die de luidsprekerkasten trillingvrij zouden maken. En langs de buitenkant ogen de afgeronde houten behuizingen met vele streepjes – een soort multiplex-effect – ook heel mooi. Electrocompaniet was er met veel producten (zoals de EMC 1 Mk.IV referentie cd-speler), maar de blikvanger die gedemonstreerd werd met Audel Sonika Mk.2-speakers was de geļntegreerde ECI 6. In een andere kamer had importeur Colab dan weer de ACI 80D-versterker met Malika Mk.2-speakers opgesteld, met een Holbo A.T.S.1-draaitafel als fijne analoge bron.

Zijn we nog iets vergeten? Vast – maar kijk ook verder naar ons beeldverslag op de volgende pagina om te ontdekken wat er nog meer op XFI 2019 te zien was. Afsluitend ontdek je bovendien nog wat persoonlijke lijstjes met de favoriete demonstraties van enkele individuele HiFi-redactieleden. Grote opvaller: veel Ilumnia!

Jamie

• Manger
• Lyngdorf
• Vitus Audio
• Grimm
• Ilumnia

Michael

• Manger/Lindemann/Bergmann
• Chord/ATC
• Boenicke/Aurender/Chord

Max

• Pure Audio Project
• Wilson Audio/Mark Levinson
• Manger/Lindemann/Bergmann/DS Audio
• Gauder Akustik
• Boenicke Audio

Werner

• Steinway-Lyngdorf
• Gauder Akustik
• Aequo Audio
• Wilson Audio
• Ilumnia / Kroma

Rene van Es

• Very Fine Solutions
• Reference Sounds
• Ilumnia

Harro

• Reference Sounds 
• Ilumnia

Quintijn

• Headspace
• Ilumnia