De naam Temporal Coherence zingt al een tijd rond in Nederland, maar ik kon niet eerder kennismaken met de actieve luidspreker systemen die het bedrijf maakt, wel met versterkers van hun hand, die overigens gelijk zijn aan die in het actieve systeem. De uitnodiging voor een luistersessie bij de fabrikant accepteerde ik gretig, gelukkig maar, want de luidsprekers naar mijn appartement verplaatsen zou een (b)rug te ver zijn. Zo kwam het dat ik op een vrijdagochtend met de bedenker van het systeem enige uren kon luisteren naar zijn creatie.
Het bedrijf Temporal Coherence is een samenwerking tussen de bedenker Hans van Maanen, ontwikkelaar Ron Eijling en muziekliefhebber Ton Nahuijsen. Dit driemanschap benadert muziekweergave op basis van natuurkunde, Hans van Maanen is van huis uit natuurkundige, zodat hun ontwerpen een duidelijk wetenschappelijke onderbouwing kennen. Het bedrijf heeft een filosofie die aan een aantal regels voldoet. Ten eerste is er het holistische concept, dat wil zeggen dat elektronica, weergevers en behuizing nooit afzonderlijk mogen worden gezien, slechts als een eenheid, waarbij de componenten volledig op elkaar zijn afgestemd. Tweede speerpunt is de afstraling die bij een Temporal Coherence luidspreker altijd rondom is, wat wordt bereikt door de units horizontaal te plaatsen en af te laten stralen op kegels.
Vervolgens komt het design aan de orde, het eindresultaat moet kunnen passen in een woonomgeving. Het minimaliseren van vervorming is een volgend aspect, waarbij meetbare vervorming ondergeschikt is aan hoorbare vervorming, de luidspreker is afgestemd op het menselijk gehoor en niet op meetresultaten. Meest belangrijk in het geheel is wellicht het timing aspect. Mensen horen niet op basis van frequenties zegt Hans van Maanen, maar op basis van tijd. Als bijvoorbeeld een piano of percussie-instrument niet tijdcorrect wordt weergegeven zal het nooit natuurlijk kunnen klinken. De eerste aanslag bepaalt voor een heel groot deel de klank van die instrumenten. Hoewel de basis voor het bedrijf al is gelegd in de jaren ’70 is het sinds zes jaar in een stroomversnelling geraakt omdat de drie partners inmiddels meer vrije tijd ter beschikking hebben voor Temporal Coherence zelf. Nog veel meer informatie over het bedrijf, de filosofie en de producten staat op de website van Temporal Coherence.
Temporal Coherence Diamant: Zevenkantige behuizing
Omdat Temporal Coherence zelf alleen de samenbouw van de luidsprekers en versterkers doet besteden zij de kastenbouw, het maken van kale printplaten en het bewerken van de metalen delen uit aan toeleveranciers in Nederland. Zoals aangegeven maakt Temporal Coherence elektronica en een tweetal actieve luidsprekersystemen, de Pyramide en dan de Diamant waar ik vandaag naar zal luisteren. Verder is er een stuurversterker met zes ingangen en twee variabele en één vaste uitgang, waarin het volume en de balans wordt geregeld met weerstandsbanken en relais. De eindversterker, die los geleverd kan worden, is exact gelijk aan die in de Pyramide en de Diamant. Ten slotte is er een hoofdtelefoonversterker leverbaar. De Diamant is het grootste systeem en is leverbaar vanaf 45.000 euro voor een stereo opstelling.
Het bodemgedeelte van de Diamant bevat de versterkers, zoals te zien is aan de koelribben aan de achterzijde. In het onderste gedeelte zit een 25cm woofer die horizontaal ligt en zijn geluid laat afstralen via een diamantvormig lichaam, die tegelijk de behuizing vormt voor de middentoon weergever. Die middentonen stralen tegen een ronde kegel de ruimte in, een kegel die aan de bovenzijde een gelijke vorm heeft, zodat de naar beneden gerichte tweeter daar tegenaan zijn geluid kwijt kan. De bovenzijde van de Diamant is een zevenkantige behuizing waarin de tweeter zijn plek gevonden heeft. De diverse delen zijn middels metalen assen met elkaar verbonden. De drivers zijn speciaal geselecteerd voor de Diamant en hebben zelden wijzingen ondergaan, al is de oorspronkelijke keramische tweeter inmiddels vervangen door een softdome. Met behulp van de diamant en de kegels wordt de luidspreker een rondstraler en zal zich bij benadering gedragen als een zuchtende bol, de meest ideale vorm volgens Temporal Coherence. Er bestaat geen sweetspot, geluid zal nooit aan de baffle blijven hangen en het directe en indirecte geluid zijn veel beter in balans. Vroeger bestonden er daadwerkelijk bollen die luidsprekers vormden, maar het toepassen van veel kleine drivers in die bollen bracht behoorlijke beperkingen met zich mee.
