Alle apparaten en slimme systemen die we nu nog in ons huis toelaten, zullen links- of rechtsom een koppeling krijgen met het internet. Dat is de boodschap die de beurs Light+Building in maart jongstleden in Frankfurt ondubbelzinnig uitzond. Als één ontwikkeling als dominante factor komt bovendrijven, dan is het wel die van het Internet of Things (IoT). Vrijwel alle systemen en installaties die onze woning comfort, veiligheid en gemak bieden, staan straks in verbinding met het internet.
Dat het ‘Internet of Things (IoT)’ de dominante technologie wordt, blijkt overduidelijk zodra we bij de bekende fabrikanten van woning- en gebouwautomatisering het oor te luisteren leggen. Wie nu nog een systeem of apparaat ontwikkelt dat niet aan het internet te koppelen is, mist straks letterlijk de aansluiting. Een ethernetaansluiting is daarom niet meer een optie, maar een gegeven. Soms zal men het internet niet eens direct gebruiken om het product, het systeem of de woning met de buitenwereld te verbinden, maar dan is de koppeling met internet nodig om in de woning met uiteenlopende apparaten te communiceren, zoals gebruikersinterfaces, vaak in de vorm van tablets en smartphones.
Vlekkeloos verbinding maken
De snelle opkomst van IoT is vooral mogelijk doordat praktisch elk hardwarecomponent van tegenwoordig een ethernet-uitgang heeft. En zo niet, dan maken de componenten wel onderdeel uit van een ecosysteem dat in zijn geheel weer aan internet te koppelen is. Onder meer de leveranciers ABB Busch-Jaeger, Gira en Jung lanceerden op de beurs Light+Building diverse componenten die het koppelen van gebouwautomatisering aan internet vereenvoudigen. Zo presenteert ABB een serie i-bus KNX IP componenten, waaronder een IP-interface en een IP-router. Een andere innovatie van deze fabrikant is de Busch ControlTouch, een zeer intuïtieve bediening voor KNX-systemen via mobiele apparaten die met internet verbonden zijn.
Het doel van deze Busch ControlTouch IP gateway is om KNX-installaties één op één te laten koppelen en samenwerken met IP (LAN)netwerken. Via een eenvoudig app voor iOS en Android zijn alle KNX-functionaliteiten in een woning of gebouw te bedienen en dat maakt van elke smartphone, tablet en binnenkort ook de Apple watch een draadloze bediening voor elke installatie. Naast schakelaars, dimmers, zonwering en scenes is de ControlTouch ook koppelbaar met IP-camera’s, Sonos geluidsinstallaties en Philips Hue lampen. Daarnaast bevat het systeem standaard een bewerkingstool voor scenes, timers en meldingen, bijvoorbeeld via e-mail.
IP-routers voor koppelingen
Ook Gira presenteerde een nieuwe KNX IP-router die KNX-lijnen onderling via datanetwerken kan verbinden. Daarvoor gebruikt men de KNXnet/IP-standaard, in combinatie met de tevens op deze beurs gelanceerde, veilige communicatiestandaard KNXnet/IP-Secure. Daarnaast introduceerde Gira de X1, een component waarmee op een laagdrempelige manier en met behulp van het IP-netwerk de visualisatie en automatisering van kleine kantoorpanden en woningen kan worden verzorgd.
Ook bij Jung zitten ze op hetzelfde spoor als bij Gira. Zo toonde Jung de IP-gateway voor eNet, het draadloze busprotocol van Jung en Gira dat laagdrempelige, draadloze domotica toepasbaar maakt. Daarnaast stond bij Jung de samenwerking met collega-fabrikant Siedle prominent in de spotlichten. Gezamenlijke productontwikkeling maakt dat de toegangssystemen van Siedle en de gebouwautomatisering van Jung tot een integrale oplossing verworden, waarbij men voor de communicatie een koppeling maakt tussen het KNX-protocol en de In-Home-Bus van Siedle. Niet zo vreemd dat ook in die combinatie het IP-protocol de verbindende schakel vormt.
Volledige KNX IoT City ingericht
Voor de KNX Associabtie was de beurs in Frankfurt hét toneel om IoT volledig centraal te zetten. In de Galeria, het portaal tussen hal 8 en hal 9, had deze wereldwijde behartiger van de internationale standaard voor woningautomatisering de KNX IoT City ingericht; een complete KNX-beleving waarbij Internet of Things het verbindende element was. Voor KNX is het ook geen vraag meer of deze automatiseringsstandaard zich aan IoT conformeert: KNX is feitelijk een vorm van IoT, aldus de Associatie. Tijdens Light+Building lanceerde de KNX Association daarom haar concept voor IoT. Belangrijkste onderdeel in dit concept is de nieuwe KNX Web Service Gateway (WS-Gateway), die een naadloze koppeling verzorgt tussen het KNX-netwerk en IoT. Tegelijk onderstreept KNX dat haar systeem in de kern al volledig is aangepast aan een toekomst zoals IoT die min of meer voorschrijft. Alle kenmerken die een KNX-systeem definiëren, vormen ook de definitie voor IoT en omgekeerd. Een IoT-systeem draait om het verbinden van duidelijk identificeerbare, fysieke objecten met de virtuele wereld van het internet.
Verder zegt de definitie van IoT dat het gaat om componenten die elektronica, software en sensoren bevatten die verbinding met het netwerk kunnen maken. En elk onderdeel moet een duidelijk identificeerbaar adres hebben dat daarmee in staat is om data te ontvangen, verzamelen, evalueren en verzenden. Sinds de ontwikkeling van het KNX-systeem voldoet KNX aan alle, hierboven genoemde eisen die volgens de definitie aan IoT worden gesteld. Kortom, een KNX-systeem is, zo vindt de KNX Associatie, de ultieme technologie om naadloos binnen Iginternet of Things te worden geïntegreerd. Om die koppeling naadloos te maken, werd de KNX WS-Gateway ontwikkeld. Deze gateway zorgt aan de ene kant dat de interactie met bedieningspanelen, managementsystemen, smartphones en andere communicatie die via het web verbonden zijn, probleemloos verloopt. Zo is een app of een webclient in staat om data vanuit de KNX WS-Gateway met universele tekst-telegrammen op te zoeken en uit te wisselen. Aan de andere kant kan men via de gateway het gestandaardiseerde KNX-protocol en de KNX-parameters koppelen met de IP-infrastructuur.
Beveiligingsrisico’s afdekken
Met de koppeling naar het internet kunnen er in woningen en gebouwen beveiligingsrisico’s ontstaan. Al vaker dan men lief is, hebben hackers via de gebouwautomatisering op het netwerk van gebouwen of woningen ingebroken. En het is volstrekt onaanvaardbaar wanneer onbevoegden even op de NAS van de woning een kijkje nemen en wat privé-foto’s ophalen en verspreiden. Of de rolluiken omhoog doen wanneer niemand thuis is. KNX onderkent dit en introduceerde op de beurs twee nieuwe beveiligingsconcepten. Deze concepten, KNX Data Secure en KNX IP Secure, zijn beide gebaseerd op wereldwijd erkende beveiligingsprotocollen en kunnen naadloos in bestaande KNX-systemen worden geïntegreerd. Het uitgangspunt voor beide concepten is dat alleen geautoriseerde personen toegang kunnen krijgen omdat data gecodeerd wordt.
Daarnaast blijft het noodzakelijk om bepaalde componenten en buskabels te beveiligen. KNX IP Secure zorgt ervoor dat de datatransmissie via het KNX IP-protocol, ook als het via een VPN plaatsvindt, gecodeerd, oftewel encrypted, gebeurt. Dit kan ook in bestaande installaties worden toegevoegd. Wanneer data uitsluitend in een lokaal KNX-systeem wordt verzonden, dan is het voldoende om alleen het bussysteem ter plaatse te beveiligen. Hiervoor is KNX Data Secure ontwikkeld, dat KNX-telegrammen, onafhankelijk van het medium, authentificeert en codeert. Zo garandeert men dat KNX-tunneling- of routingtelegrammen op IP niet meer kunnen worden meegelezen of gemanipuleerd. De KNXnet/IP Secure-mechanismen werken als een extra veiligheidshoes, die het complete KNXnet/IP-gegevensverkeer beschermt, bijvoorbeeld op een gemeenschappelijk gebruikte IP-backbone in een gebouw.
