Review Avid Ingenium draaitafel

Hoewel we AVID Hifi best een relatief kleine fabrikant in de wereld van de fijnmechanica mogen noemen, is er toch sprake van een technologisch zeer hoogstaand bedrijf. Avid heeft hypermoderne CNC productiefaciliteiten. Men doet behoorlijk wat investeringen in onder meer materiaalonderzoek.

AVID produceert dan ook niet alleen voor de high end hifi-sector, in de auto-industrie weet men het merk eveneens te vinden; men ontwikkelt fijnmechanische precisie componenten voor die tak van sport.

Het zoemde al een tijdje rond. Er kwam een nieuwe AVID draaitafel, en wel een 'goedkope'. Nou kon ik me bij AVID niet bepaald iets voorstellen bij begrippen als 'budget' of 'uitgekleed'; daarvoor heeft Conrad Mas te uitgesproken opvattingen over het fenomeen draaitafel. Het is al weer jaren geleden dat hij hoogstpersoonlijk de AVID Diva bij mij kwam afleveren en installeren.

Het werd een gedenkwaardige avond, een soort college toegepaste fijnmechanica. Hij schopte bij het opbouwen van de Diva heel wat heilige huisjes in de draaitafelwereld omver. Zo moest hij bijvoorbeeld niets hebben van het begrip massa. Dus bij hem geen zware structuren, geen graniet, geen lood, maar vooral de nadruk op het afvoeren van energie veroorzaakt door ongewenste resonanties die het aftastproces negatief kunnen beïnvloeden.

Ingenieus
In de loop van 2012 verschenen de eerste foto's van de nieuwe AVID Ingenium, het onderwerp van de geruchten. Op het eerste gezicht was er sprake van een breuk met het illustere AVID verleden. Bij alle draaitafels van het merk maakt hij tot nu toe gebruik van een relatief lichte en stijve basis van spuitgietwerk die arm en middenas met elkaar verbindt. Bij nadere bestudering van de beelden blijkt dat de cesuur maar heel betrekkelijk is. De spuitgietwerk basis van de andere draaitafels is bij de Ingenium vervangen door een slimme constructie van mooi gemaakte aluminium balken die haaks op elkaar staan.

Het enige aspect dat echt afwijkt bij de Ingenium is het feit dat we nu niet meer kunnen spreken van een draaitafel met subchassis. De basis is een aluminium kruis dat staat op drie Sorbothane voeten, die moeten zorgen voor ontkoppelling van externe trillingen. De lange poot van het kruis is de basis voor zowel de arm als het lager. Dit inverterende lager is een onderhoudsvrije constructie en gelijk aan de lagers in de andere AVID draaitafels. De details van het lager zet ik even het zonnetje, want zo mooi kom je ze niet vaak tegen. Het is duidelijk dat de fabrikant zijn basis in de fijnmechanica heeft. De conische lagerbus die aan het binnenplateau vastzit heeft een draaipunt van saffier. Dit geheel draait op een eveneens konische as met bovenop een tungsten carbide kogel, de lagerbussen zijn van hoogwaardig staal. Maak niet de fout de kogel te vergeten, want dan heb je echt een probleem. Dat geldt ook voor het eventueel toevoegen van smeermiddelen. Niet doen dus: RTFM!

Opbouw

Toen Marc Lops van Stageacoustics, de nieuwe importeur, de draaitafel kwam brengen was er voor mij niet meer zoveel te doen. Er was al een Denon DLA100 (kleinzoon van de DL103, mijn eerste MC element) ingebouwd. Ik hoefde alleen de AVID Ingenium op te stellen en af te regelen. Fluitje van een cent... Het draaien kon snel beginnen, heerlijk.

Een week later heb ik een tweetal elementen uit mijn eigen collectie ingebouwd. Dat inbouwen doe ik echt op mijn werkbank. Daar heb ik wat meetapparatuur ter beschikking, waardoor ik onder andere de kanaalgelijkheid en zijdrukcompensatie kan controleren. Niet bepaald de minst belangrijke parameters.

De gebruikte Project arm, de PJ-9CC, is een bekende voor mij. Was Rega tot nu toe de meest toegepaste OEM arm, we zien dat de Project armen snel aan terrein winnen. De montage van het element in de arm is recht-toe-recht-aan, alle parameters (VTA, Azimuth, ea.) zijn goed instelbaar, de bekabeling is van goede kwaliteit. Omdat deze Project arm een dinplug gebruikt, heb ik via een XLR phono interlink de draaitafel aangesloten op de JK Smart Phonovoorversterker. Deze heeft een volwaardige symmetrische ingang, en het zou gek zijn om die niet te gebruiken.

"Daar zit misschien wel een prijskaartje aan, maar waarom zou je jezelf korting geven op prestaties?"

Overigens, lekker ouderwets, het begint bij mij dan altijd bij de gebruiksaanwijzing (hier te bekijken, red.). Ik kan niet anders zeggen dan dat die overzichtelijk en duidelijk is, met de nodige illustraties. Betekent dat nou dat je hem gewoon op internet kunt bestellen als turn-key en plug and play object? Ik denk het niet, maar ik sta nergens meer verbaasd over. Nee, deze draaitafel bestel je bij een in analoge techniek gespecialiseerde dealer die, als het enigszins kan, de opgebouwde draaitafel afgeregeld en wel bij je komt afleveren en installeren. Daar zit misschien wel een prijskaartje aan, maar waarom zou je jezelf korting geven op prestaties?

Overigens,  zou je door omstandigheden je nieuw verworven bezit willen afhalen bij die specialist, dan is er nog geen man over boord, want de verpakking verdient sowieso een prijs voor ergonomie. Een afgeregelde draaitafel laat zich er perfect in vervoeren.

Let er wel op dat, wanneer je al in het bezit bent van een pickuparm, je dan bij je bestelling opgeeft welke arm je wilt monteren. Elke beschikbare arm vraagt om een andere basisbalk. Voor echte analoge afficionados biedt AVID de mogelijkheid om een basisbalk aan te schaffen met de mogelijkheid tot twee armen. Zelfs de combinatie van een 9" en een 12" arm is mogelijk.

Plaatsing en andere zaken
Nee, het wankele theetafeltje van Tante Toos is niet de ideale basis voor de Ingenium, overigens voor geen enkele draaitafel. Zorg altijd voor een stevige basis, een goed stabiel staand audiorack of een plank aan de muur. Mijn Pressand rack met wat aanvullende dempende maatregelen voor de draaitafelplank staat als een huis.

De AVID Ingenium is een zgn. barebone en wordt dan ook duidelijk anders opgesteld dan andere, meer traditionele draaitafels. Het is even pielen, maar dan staan de Sorbothane voeten op hun plek. De motor wordt opgesteld dichtbij het lager. De korte snaar loopt vanaf een precies gedraaide motorpulley met twee diameters over het binnenplateau waarop het hoofdplateau – een redelijk lichte constructie van MDF met kurkmat – wordt gelegd. De losstaande, 24-polige wisselstroommotor is een 230V versie van het 24 volt-type dat de andere AVID modellen gebruiken. De motor zit bij de Ingenium rechtstreeks aan het lichtnet. Aan/uitschakeling vindt plaats met een stevige snoerschakelaar. Toerentalwisseling is mogelijk door verplaatsing van de snaar op de motorpulley. De afstand tussen motor en binnenplateau komt behoorlijk kritisch, dus – en niet eigenwijs zijn – lees daarvoor de gebruiksaanwijzing. De motoren hebben een behoorlijke trekkracht, zeker in vergelijking met de motoren die gebruikt worden door Linn, Thorens, Project en nog wat anderen. Het plateau is dan ook binnen één omwenteling op toeren. Dat is een plezierige bijkomstigheid, want als je gekozen hebt voor de AVID Ingenium Clamp – en daar zou ik maar niet op bezuinigen – dan moet voor het verwisselen van de plaat de draaitafel worden gestopt.

Een recensent hoort natuurlijk ook naar kwaliteit te kijken. Daar is bij de AVID Ingenium niet op bezuinigd. De Ingenium is bepaald geen 'budgetdraaitafeltje'. Het lager behoeft bijvoorbeeld maar één keer per tien jaar een kleine onderhoudsbeurt. Afhankelijk van het gebruik doe je er verstandig aan om één keer per jaar de snaar te vervangen, en motorpulley en binnenplateau te reinigen. De aan/uitschakelaar is lekker grofstoffelijk, en gaat volgens mij een mensenleeftijd mee.

Het ging toch om de muziek

Jawel,  en wat heb ik een plezierige uurtjes beleefd met deze draaitafel – LP na LP. Even wennen aan de clamp, maar dan heb je muzikaal ook wat. Met de clamp is de koppeling tussen plateau en plaat perfect. Omdat AVID kiest voor een misaanpassing qua mechanische impedantie tussen plaat en (kurk)mat, worden de minuscule deelresonanties keurig afgevoerd via de middenas naar de massieve basisbalk. In feite een soort mechanische steraarde. Populair gezegd: retestrak. Niet in de laatste plaats mede veroorzaakt door de stevige motor.

Voorbeelden
Wat mij bij het allereerste gehoor opviel, was de grote stabiliteit in de weergave. Niet alleen schitterde elke korreligheid door afwezigheid. Ik heb daarvoor in mijn collectie een paar hele mooie, maar ook heel gemene LP's. De bekendste is de Milestone LP van de saxofonist Joe Henderson: Power to the People. In het nummer Black Narcissus zet de tenorsax in lange lijnen een melodie neer waarop de andere instrumenten hun commentaar leveren. Deze lange melodielijnen heb ik de afgelopen jaren in diverse stadia van korreligheid gehoord. Vooral op direct aangedreven draaitafels met high compliance elementen (bv. ADC XLM of Shure V15 IV) en lichte armen (SME 3009S2) was er sprake van een bijna ratelende toon, ondanks dat wow-/flutterwaarden correct waren.

Met de komst van de eerste MC's werd het beter, strakker, maar nog niet vlekkeloos. De resultaten werden nog beter toen het nadenken over de hechte relatie arm-element-basis-middenas in concrete producten terug te vinden was. De AVID draaitafels zijn daar een voorbeeld van, met een bijbehorend vlekkeloos resultaat. Zowel met de ingebouwde Denon als met de later ingebouwde ZYX Yantra 100 liet de kwaliteit niets te wensen over. De verschillen tussen deze elementen, hoe klein ook, zijn in deze combinatie evident. Vooral de ruimtelijke afbeelding, het paradepaardje van de ZYX, stond als een huis. Dat was ook heel goed te horen bij de Leonhard Cohen EP Live in Fredericton. Een magistrale band, natuurlijk een magistrale doorleefde stem, maar wat laat de Ingenium/ZYX combinatie dat live gevoel in deze opname goed horen. Nergens is het PA geluid een spelbreker, nergens worden de akoestische laagjes in de opname verdoezeld. Dat kan alleen maar als het samenspel van arm, element en draaitafel niet verstoord wordt door ongewenste resonanties.

Natuurlijk ontbreekt Keith Jarrett's Köln Concert niet. Pianotonen zijn nu eenmaal een perfect middel om korte en snelle snelheidsafwijkingen vast te stellen. Ik geniet elke keer weer van de heerlijk lifesfeer van deze legendarische opname, ondanks de niet geweldige vleugel en dito opname. Voor een bijzondere opname en bijzonder instrument grijp ik vervolgens graag naar een magnifieke Philips-opname van de klaveciniste Blandine Verlet,  met muziek van de Franse barokcomponisten Balbastre en Dulphy: Scarlatti op zijn Frans met veel drive en humor. Mooi opgenomen en een instrument dat mijlen ver verwijderd is van de spijkerkisten die hersenschorsbedreigend nog wel eens als karikatuur van een klavecimbel worden gespeeld. Pulsweergave in optima forma met heerlijk snarige stofuitdrukking.

Voor wie?
In het begin liet ik het woord 'budgetdraaitafeltje' vallen. Dat is deze Ingenium absoluut niet. Het is een goede draaitafel die in deze combinatie met de Project PJ-9CC arm een meer dan uitstekende en stabiele basis is voor een breed scala aan hoogwaardige elementen. You love 'm or you hate 'em, er zullen ongetwijfeld draaitafelliefhebbers zijn die hun neus ophalen voor zo'n 'kale' barebone. Maar hem/haar heeft de markt genoeg alternatieven te bieden. Of ik kon leven met zo'n simpele aan/uit voorziening in de vorm van een degelijke snoerschakelaar, vroeg iemand anders. Ik wel, maar ik kan mij voorstellen dat in de toekomst AVID een motorsturing voor de Ingenium uitbrengt. Wel een erg hosanna verhaal, zei een ander. Jawel, ik heb weinig aan te merken op deze AVID; het enige punt waar ikzelf een andere keuze zou hebben gemaakt is de snaar. Mijn keuze zou een siliconenrubber exemplaar geweest zijn. Want die gaan langer mee, en zijn minder gevoelig voor het regelmatige opstarten.

HiFi.nl plus- en minpunten
+ Hoogwaardige constructie voor levenslang muziekgenot
+ Zeer flexibele opbouw met veel mogelijkheden
+ start snel
+ prima prestaties

- Rudimentaire bediening
- Snaar moet vaak vervangen worden (afhankelijk van het gebruik ongeveer elk jaar, zie tekst) 

Aanvullende informatie:

fabrikant: AVID Hifi – website: Avid Hifi
Importeur: Stageacoustics – website: Stage Acoustics

Prijs: