Het nieuwe luisteren deel 2 - Exact Audio Copy
Dit artikel maakt deel uit van een reeks. Deel 1 lees je hier, deel 3 hier en deel 4 hier.
Het rippen van muziekbestanden is uitstekend te doen met een all-in-one pakket als Foobar2000. Maar voor diegene die echt alles uit de bron wil halen voor zijn digitale kopie is een specialistische ripper als Exact Audio Copy, kortweg EAC, meer geschikt. EAC is nog steeds gratis en de Duitse schrijver van het programma spreekt liever niet van een ripper maar van een audio grabber. Wat de naam ook mag zijn, EAC gebruikt computertechnologie om de best mogelijke kopie van de gegevens die op een muziek cd staan te maken op de harde schijf van een Windows computer. Inderdaad, EAC is Windows only.
EAC is eenvoudig van www.exactaudiocopy.de te downloaden. Op het moment van schrijven is de laatste versie V0.99 prebeta 5. Er is geen officiële handleiding beschikbaar, maar op diverse fora en websites is wel extra informatie te vinden. De installatie van EAC is ook eenvoudig en vergt 8.6 MB aan schijfruimte.
Tijdens de installatie is een aantal componenten te kiezen die de installatieprocedure op het computer systeem kan plaatsen. De eerste vier opties zijn aan te raden, de laatste, de eBay Icon heeft niets met geluidskwaliteit te maken en kan dus worden uitgevinkt. De CDRDAO component maakt het mogelijk om cd’s te branden op diverse typen cd schrijvers. FLAC geeft aan dat de installatie automatisch de FLAC encoder/decoder mee installeert. AccurateRip tenslotte is een handige optie die het resultaat, een checksum, van een rip vergelijkt met checksums van rips van dezelfde track die anderen hebben gemaakt en die in de accuraterip database op internet zijn verzameld. Na het aan of uitvinken van de gewenste opties is de installatie in enkele seconden uit te voeren.
Noot van de redactie: De maker van EAC heeft sinds de V0.99 prebeta 4 versie een Ebay desktop- en quick-launch icoon geïntegreerd in de installer van het programma. Sommige virusscanners als Windows Defender en NOD32 kunnen dit interpreteren als een aanwezig Trojan virus. De optie om de iconen te installeren staat in de installer automatisch aangevinkt, maar kan tijdens de installatie ook worden uitgezet (zie de afbeelding hieronder). In dat geval worden de shortcut iconen niet geïnstalleerd. Uw computer loopt geen gevaar! Meer informatie hierover kunt u vinden in de pre-release info op de website van Exact Audio Copy.
Secure Mode
EAC maakt gebruik van de zogenaamde Secure Mode om muziek te ‘grabben’ van een cd. Dit houdt in dat elke sector op de cd tenminste twee maal wordt gelezen. EAC ziet de cd niet als een audio schijfje maar als een computer data schijfje en heeft daardoor meer vrijheid om de gegevens zo goed mogelijk te lezen. De meeste cd drives in een computer hebben een stuk geheugen dat als tussenopslag, cache, wordt gebruikt bij het lezen (en schrijven). Om de best mogelijke ‘grab’ of ‘rip’ te maken met EAC is het aan te raden deze cache functionaliteit uit te zetten. Immers, als EAC voor de tweede keer een sector leest willen we niet dat de gegevens uit de cache komen en dus identiek zijn aan de gegevens van de eerste keer lezen. EAC moet een goede vergelijking kunnen maken tussen de eerste, tweede of welke volgende leesactie dan ook.
De sterke kant van EAC is dat het de invloed die de kwaliteit van de gebruikte cd drive op het resultaat heeft gunstig kan beinvloeden. Door meerdere malen een sector te lezen en de uitkomsten daarvan te vergelijken en dit net zo lang te blijven herhalen tot het resultaat optimaal is wordt de drive invloed teniet gedaan. Daarbovenop gebruikt EAC ook nog eens AccurateRip. Hoewel de software helpt om de zwakke kanten van een cd drive te verbeteren, is het gebruik van de best mogelijke cd drive uiteraard aan te raden. Omdat een computer nogal wat bewegende delen herbergt is een computer mechanisch niet echt stil. Dit kan de rip kwaliteit beinvloeden of tenminste de tijd die het duurt om een goede rip te maken. EAC kan heel traag zijn in de Secure Mode. Daarom is het aan te raden een externe cd drive te gebruiken die mechanisch geisoleerd is. Plextor onder andere maakt uitstekende losse drives met USB of FireWire aansluitingen. Probeer dan ook een dergelijke drive netjes op te stellen alsof het een audio cd speler is dus op cones of iets dergelijks. Alle beetjes helpen.
Iedere cd drive, hoe goed ook heeft een eigenschap die offset heet. De offset is de afwijking die de leeskop van de laser heeft. Als de software de kop naar positie 10.000 stuurt gaat die kop als gevolg van de offset naar bijvoorbeeld 9.998 of naar 10.213, in ieder geval niet naar de exact juiste positie. Als nu de afwijking bekend is, kan deze worden gecompenseerd. Het bepalen van de offset bij gebruik van EAC kan op twee manieren. Of door gebruik te maken van de informatie die is verzameld door AccurateRip of door EAC het zelf te laten uitvinden door het lezen van een cd waarvan de afwijking bekend is. En ja, ook geperste cd’s hebben een afwijking. Een lijst met bekende cd’s is te vinden op http://www.exactaudiocopy.de/en/index.php/overview/basic-technology/list-of-included-reference-cds/ Het eenvoudigst is de offset te gebruiken van AccurateRip.
Unknown CD
Onder tab General van het EAC Options scherm zijn twee zaken aan te vinken naast de standaard al aangevinkte mogelijkheden. De derde optie On unknown CD’s maakt het mogelijk om direct informatie over de geladen cd op te halen uit de freedb database. Dat scheelt een paar kliks bij het rippen. Onderaan is de keuze voor de taal waarin EAC met de gebruiker communiceert te maken. Nederlands (Dutch) is mogelijk. Hieronder gaan we verder met de Nederlandse versie.
Bovenin het EAC scherm is de naam van de cd drive te zien. Zoek deze nu op in de lijst van AccurateRip. Als voorbeeld gebruiken we hier de Matshita UJ-875S die een offset van +102 samples blijkt te hebben. Dit houdt in dat een WAV bestand aan het eind 102 samples zal missen als dit bestand wordt geript naar harde schijf. We gaan nu de instellingen in EAC maken die specifiek zijn voor de te gebruiken cd drive.
Open in EAC de tab EAC en kies voor Loopwerk Instellingen en klik op OK. De eerste tab in het Instellingen scherm is Uitleesmethode. Vink als eerste Veilige Modes aan. Laadt vervolgens een audio cd in de drive en klik dan op de Test Loopwerkeigenschappen knop onder in het scherm. De Analyse die dan start kan enige minuten duren. Als de analyse klaar is, klik dan op Toepassen. De volgende vraag die EAC stelt is of de gevonden informatie mag worden verzonden naar de website als referentie. Maak hier zelf de keuze of privacy van belang is.
Na de Loopwerkeigenschappen analyse is ook de C2 fout correctie capaciteit van de drive te testen. Haal de zojuist gebruikte cd uit de drive en laadt een oude wat beschadigde cd. Klik nu op de Test C2 ondersteuning knop. Met deze test onderzoekt EAC hoe de drive op corrigeerbare leesfouten reageert. Als de cd niet al te beschadigd is en dus niet veel C2 fouten genereert, kan deze test enige tijd duren. Gelukkig hoeven de beide tests maar 1 keer voor de (of elke als er meerdere te gebruiken zijn) drive uitgevoerd te worden. Is de cd foutloos, dan verschijnt in de Status regel de tekst Geen C2 fouten gevonden op deze cd. Herhaal de test dan met een nog slechtere cd. Zijn er C2 fouten geconstateerd, dan verschijnt de status C2 foutinformatie gevonden. Klik dan op OK. De uitslag van beide tests is nu opgenomen in de Veilige Modes instellingen. Laat de gebruikte cd in de drive zitten voor de volgende stappen.
Klik nu op de tab Loopwerk bovenin het scherm. Klik op de “Nu automatisch detecteren lees commando” knop om de juiste instelling voor de gebruikte drive te vinden zodat eventuele problemen met SCSI drives voorkomen kunnen worden. In het voorbeeld geval vindt EAC dat Leescommando MMC1 het best bij de drive in kwestie past. Ga nu naar de tab Offset / Snelheid. Hier is de op de AccurateRip site gevonden offset in te vullen. Bij de Snelheid Selectie iets verder naar onderen in het scherm is de selectie Actueel aan te raden boven een vaste snelheid. Vink ook “Snelheidsverlaging tijdens het uitlezen toegelaten” aan om EAC meer speling te geven om een juiste extractie te maken. Als bij de installatie AccurateRip is geselecteerd als component is Use AccurateRip with this drive automatisch aangevinkt.
Pauze detectie
Onder de tab Pauze Detectie staan twee opties. De eerste is automatisch door EAC ingevuld, de tweede, Detectie precisie kan voor klassieke muziekliefhebbers het best op Precies worden ingesteld om de juiste stilte tussen de tracks te krijgen. De tab Schrijver is van belang als EAC ook voor het branden van cd’s wordt gebruikt en valt dus niet onder het hoofdstuk rippen.
Terug in het EAC hoofdscherm is onder EAC de tab EAC Instellingen te vinden. Bij de eerste tab Uitlezen zijn de al ingevulde waardes op twee na de aan te raden waardes. De beide onderste hebben te maken met de belasting die het rippen op de gebruikte computer mag leggen. Bij Uitlezen en compressieprioriteit wordt aangegeven wat de mate van wegdrukken van andere processen op de computer is.
Bij de standaard waarde Normaal zal het rippen moeten concurreren met alle andere processen op de computer. Met de waarde Inactief zullen alle overige processen voorrang hebben op het rippen, terwijl de instelling Hoog het rippen juist voorrang geeft. Om een snelle en meest zuivere rip te krijgen is de instelling Hoog aan te raden. De Kwaliteit Foutcorrectie is standaard op Midden ingesteld. Kies als de instelling hierboven op Hoog is gezet ook voor de fout afhandeling de waarde Hoog. Bij het rippen zal nu de computer voor het grootste deel van zijn tijd daarmee bezig zijn en is het systeem eigenlijk niet bruikbaar voor andere zaken.
Onder de tabs Extra en Normaliseren zijn geen instellingen voor ons doel met EAC, de best mogelijke verliesloze kopie maken, te vinden. Onder Bestandsnaam zijn de opties aan te geven om de bestandsnamen samen te stellen die bij het opslaan worden gebruikt. Stel hier de gewenste opbouw in. Dit is een persoonlijke instelling. Onze instelling is (%N) %A %C %T. Onder de tab Cataloog (blijkbaar een Vlaming die de vertaling heeft gemaakt) is aan te geven hoe EAC samples van tracks kan maken. Voor ons doel is deze optie niet interessant. Tab Mappen is wel interessant want daar is aan de hoofdmap aan te geven waaronder de tracks komen te staan op schijf. Een map als C:\Muziek ligt voor de hand, hoewel een aparte schijf – liefst niet de systeemschijf – de voorkeur verdient. De tab branden heeft weer te maken met het aanmaken van een cd en niet het rippen en Interface heeft betrekking op de SCSI interface als er een via SCSI aangesloten drive wordt gebruikt.
Compressie
In het EAC hoofdmenu onder EAC gaan we nu naar Compressie instellingen. Onder Externe Comprimering komt enkel FLAC in aanmerking. Wanneer FLAC is geinstalleerd op de computer kan deze als codec (coder/decoder) worden aangewezen door een vinkje te zetten bij “Gebruik extern programma voor comprimering”. Geef eventueel via de Doorzoeken knop de plaats aan waar FLAC.exe zich bevindt op de computer. EAC stelt vervolgens de verdere waarden voor FLAC in welke voldoende zijn. Onder de Offset tab in het scherm Comprimeer Instellingen zijn weer geen instellingen voor ons doel te maken. Onder de tab ID3 tag zijn naast de door EAC netjes aangegeven standaardinstellingen ook de codes voor de track tag aan te geven. Stel deze naar persoonlijke smaak samen.
Terug in het hoofdmenu onder EAC is freedb / Database instellingen te vinden. Vul hier een willekeurig E-mail adres in (hoeft niet te kloppen overigens) en kies een Freedb server eventueel uit de lijst. Vink ook de onderste optie aan om bij het niet bereikbaar zijn van een freedb server naar een volgende te gaan om gegevens van de cd op te halen. Verdere instellingen zijn niet noodzakelijk. Ga nu weer terug naar het hoofdmenu en kies onder EAC voor Profielen en sla de nu gemaakte instellingen op in de Profiles map van EAC.
Alles is nu klaar om de eerste cd te rippen met EAC. Laadt de te rippen cd in de drive. Als EAC nog actief is zal het programma de cd direct herkennen en via de ingestelde freedb server de informatie over de cd ophalen en weergeven. EAC kan nu de cd gaan rippen en ofwel de tracks ‘los’ in de opgegeven map op harde schijf opslaan of als een image. Een image is een enkel bestand waarbinnen de afzonderlijke tracks zich bevinden. Binnen een image is niet afzonderlijk te zoeken en is enkel handig als er een cd van gebrand wordt. We willen de tracks afzonderlijk opslaan.
Daarom geven we het commando Alles Selecteren door gelijktijdig de Ctrl toets en de A toets in te drukken op het toetsenbord. Al de tracks op de cd zijn nu geselecteerd en door nu op F5 te drukken opent het volgende scherm met de vraag waar de ongecomprimeerde (WAV) bestanden moeten worden opgeslagen. Vul de juiste map daarvoor in.
Voortgang download
Het Uitlezen Audio Data scherm dat dan tevoorschijn komt laat de voortgang van de rip zien. Rechts in het scherm is een rood veld te zien met daarin 80 puntjes. Wanneer deze puntjes oplichten is dit een indicatie dat EAC een probleem heeft met het lezen van de cd omdat er een fout wordt ontdekt of een inconsistentie met een vorige lees actie. EAC gaat dan net zolang proberen de samples correct van de cd af te halen tot dat het of goed is of het maximale aantal pogingen van 80 is bereikt.
Wanneer alle tracks zijn verwerkt verschijnt er na het klikken op OK een scherm met daarin de status van de ripsessie. Het Piek Niveau geeft aan hoe hard de muziek op cd stond. Een piekniveau van 100% is gevaarlijk want het kan betekenen dat de muziek er zo hard op stond dat er er klipping optreedt (0dB uitsturing). De Track kwaliteit geeft aan hoe hard de foutcorrectie heeft moeten werken om de rip te volbrengen. Bij Accuraat gelezen staat de checksum voor de track en de betrouwbaarheid van de accuratesse bij vergelijking met de AccurateRip database.
Glitch verwijdering
De knop Controleren Tracks geeft toegang tot het Mogelijke Fouten scherm vanwaaruit verdachte tracks kunnen worden afgespeeld om hoorbare fouten te beoordelen. Door de gekozen instellingen vooraf zal dat voor ons doel niet nodig zijn. Glitch Verwijdering is een ander aspect. Glitches zijn onverwachte pieken in een WAV bestand. Hoorbaar zijn deze soms als hoogfrequent tikken. Door een track in het Mogelijke Fouten scherm te selecteren en dan te kiezen voor Glitch Verwijdering wordt een onomkeerbaar proces gestart dat deze pieken per stereo kanaal verwijderd.
Dit kunnen er duizenden zijn. Maar, zijn dit echte glitches? EAC’s deglitcher of welke deglitcher dan ook kan om twee redenen denken dat het een glitch is. De eerste reden is de gebruikte cd drive. Is deze niet van de beste kwaliteit dan kan de C2 error correctie van de drive roet in het eten gooien. Zet daarom het vinkje bij Loopwerk is in staat C2 foutinformatie te lezen in EAC – Loopwerkinstellingen uit en rip de cd nog een keer om vervolgens de de-glitch nog eens te starten. Zijn er minder of geen glitches, dan is de oorzaak verholpen. Een tweede oorzaak van vermeende glitches kan de muziek zelf zijn. Veel mooi opgenomen acoustische instrumenten hebben echt pieken in het hoog. Denk aan cymbalen, tamboerijnen en gedempte trompetten! Opletten dus met het de-glitchen.
Naast de rip methode met F5 kent EAC ook de F6 methode waarbij eerst een test van de te rippen tracks wordt gedaan. Hierbij wordt de checksum (CRC) informatie in het scherm weergegeven. Deze methode die een langere rip tijd met zich mee brengt is aan te raden voor oudere wat doorleefde cd’s.
Naast WAV bestanden zijn ook FLAC bestanden voor de meest kritische luisteraars acceptabel. Om FLAC bestanden aan te maken selecteer weer de gewenste tracks maar druk nu op Shift en F5 tegelijk om de met Ctrl A geselecteerde bestanden gecomprimeerd op te slaan. Eerst zal EAC het bestand in de opgegeven map plaatsen als WAV bestand. Dan opent in een apart venster de FLAC compressie sofware die een .flac bestand aanmaakt en vervolgens de bijbehorende .wav verwijdert. Dit laatste is overigens via een EAC instelling te niet te doen zodat beide bestanden bewaard blijven.
Met deze handelingen hebben we het rippen en wat daarbij komt behandeld. De volgende stap is het luisteren naar de geripte bestanden. Hiervoor wordt Foobar2000 en XXHighEnd gebruikt.