De laatste jaren is de lichtnetsituatie in het gemiddelde woonhuis er in de meeste gevallen niet op vooruitgegaan. Steeds meer apparaten kunnen voor vervuiling zorgen van het zo zorgvuldig door het energiebedrijf geleverde signaal. Zo gooit de PC vaak veel hoogfrequente ‘troep’ terug het lichtnet op en zijn ook schakelende voedingen van veel huishoudelijke apparatuur niet erg gunstig voor de prestaties van uw zuurverdiende audio/video-spulletjes.
Er zijn hiervoor een aantal remedies te verzinnen. De meest voor de hand liggende is ervoor te zorgen dat zo weinig mogelijk apparaten het lichtnet vervuilen. Normaal gesproken dient de CE-norm hiervoor zorg te dragen. Echter, deze norm is veel te grof gesteld en eigenlijk amper van toepassing op de vaak veel delicatere audio/video apparatuur: dat het apparaat volgens een norm niet in de werking verstoord kan worden of zelf niet stoort, betekent niet dat de geluidskwaliteit dan ook niet kan verslechteren in geval van vervuiling! Audio/video-apparatuur zelf kan hier ook de schuldige zijn! Vooral slecht ontworpen schakelende voedingen zijn hier debet aan, maar ook traditionele voedingen kunnen het lichtnet ‘moduleren’ (denk aan hoogvermogen eindversterkers, ‘digitale’ apparatuur).
Maar waarom hebben de apparaten dan ‘last’ van die vervuiling? In principe kan gezegd worden dat er in ieder audio/video-apparaat al een filter aanwezig is: immers, van de 230/240V 50 Hz wisselspanning wordt een positieve wissellende spanning gemaakt (gelijkrichting), waarna vervolgens van deze wisselende spanning een constantie gelijkspanning wordt gemaakt (afvlakking). Hierop zou toch geen storend component meer aanwezig moeten/kunnen zijn? Het antwoord hierop is: in theorie niet. Toch blijkt bij veel componenten een ‘schone’ spanning daadwerkelijk te resulteren in een mooier beeld/geluid. Ook een schone aarde is hier belangrijk. Het is vervolgens afhankelijk van de kwaliteit/effectiviteit van de gebruikte voeding hoezeer het apparaat een positieve invloed heeft van extra externe filtering. Het kan zelfs gebeuren dat een apparaat een zodanig effectieve voeding/filtering bezit, dat iedere extra filter een negatief bijeffect heeft. Het heeft echter op zich altijd zin eens in uw eigen situatie een dergelijk filter uit te proberen, om te zien of er een positief effect merkbaar is. Er zijn inmiddels diverse fabrikanten die lichtnetfilters op de markt brengen. IsoTek, het onderwerp van deze test, is er één van.
IsoTek
Er wordt door IsoTek een breed programma aan lichtnetfiltering en lichtnetkabels geboden. Laatstgenoemde netsnoeren zijn er in Premium, Elite en Super Elite versie. Allen zijn zeer goed afgeschermd voor RF/EMI, maar de types verschillen in de gebruikte connectoren. Ik heb zelf ondervonden dat dit absoluut kan schelen in kwaliteit. Aangezien ik zelf bekend ben met vergelijkbare kabels (Lapp) waren de uitstekende prestaties van de netsnoeren voor mij geen verrassing.
De scheidings/filterproducten van IsoTek hebben onlangs een toevoeging gekregen: GII. Hiermee wordt een tweede generatie aangeduid met verbeterde filtereigenschappen. De producten filteren niet alleen, maar beschermen uw kostbare apparatuur ook tegen stroompieken (hoewel een directe of indirecte blikseminslag uiteraard teveel is voor vrijwel IEDER filter). Het goedkoopste product in het assortiment (afgezien van de ‘Full System Enhancer CD’) is de IsoPlug, een filtertje dat je in principe plaatst naast apparaten die het lichtnet ‘vervuilen’, of juist dicht bij de apparatuur om een zo schoon mogelijke situatie in de netslof te creeren. Naast een opschonende werking absorbeert het apparaatje ook de schakelklikken van o.a. koelkasten. De NeoPlug is een doorontwikkelde versie van de IsoPlug, waar extra ‘gas discharge tubes’ worden gebruikt als alternatief voor condensatoren. De Multi-Ways zijn fraaie filterende stekkerblokken met complete sterbekabeling, die kunnen worden opgewaardeerd naar een Gemini (iets beter) en een Orion (high-end). Aantal uitgangen is 4, 6 of 8. De Gemini en Orion zijn naast een 4, 6 en 8-uitgangs versie ook verkrijgbaar met slechts 2 uitgangen. De Orion is uitgerust met een uitgang voor apparaten tot 700 W (broncomponenten, voorversterkers, draaitafels) en een hoogvermogen uitgang (2300 W, eindversterkers, projectoren etc.). Wat duurder zijn de Solus en Mini Sub, beiden met 6 uitgangen. Beiden bieden de filtering van de stekkerblokken, maar in een prachtige behuizing, die absoluut niet misstaat in een audiorack vol high-end apparatuur. Ten opzichte van de Solus heeft de Mini Sub de geavanceerdere filtering van de Orion, evenals twee hoogvermogen uitgangen en is ook de Mini Sub Vision verkrijgbaar, die speciaal is toegesneden op audio/video installaties, met nog wat rigoureuzere filtering. Ook de Orion is overigens leverbaar in een dergelijke versie.
De Titan tot slot is het huzarenstukje van het merk, bedoeld voor gebruik ter verbetering van audio-apparaten met een extreme hoge stroomafname. De Titan is een doorontwikkeling van de Qube 1K, 2K en 4K scheidingstrafo’s, die speciaal waren ontworpen om versterkers van schonere stroom te voorzien en ze van de rest van de installatie en het lichtnet te ‘ontkoppelen’. Hoewel de producten een enorme capaciteit hadden, besefte IsoTek dat ze in sommige gevallen toch te licht waren voor ultrazware toepassingen, vooral door de inwendige weerstand van de trafowindingen, die het impulsgedrag en dynamiek van de aangesloten versterkers licht konden aantasten. Ontwikkeld werd de Titan, die met behulp van 9 parallel- en seriefilters en direct gekoppeld met een vermogenscapaciteit van 4600 W (23.000 W piek!) veel meer potentie heeft en de aangesloten versterker op geen enkele manier meer dient te remmen.
Al met al biedt het merk een breed scala aan producten voor vrijwel iedere toepassing en budget.
Eerdere ervaringen
In mijn eigen set had ik al eerder geexperimenteerd met schonere stroom door mijn apparaten aan te sluiten via een Rittal stekkerblok, met hieraan een 9 m lange 3x 2,5 mm2 Lapp Ollflex afgeschermde netkabel naar een wandcontactdoos met randaarde, die helaas alleen in mijn keuken is gesitueerd (ik huur). Dit betekende destijds al een enorme verbetering. Zouden lichtnetfilters hier nog wat aan kunnen verbeteren? In ieder geval was een eerdere ervaring met de producten van Kemp (de Powerstrip) mij persoonlijk niet bevallen: het geluid werd zeer analytisch, kil, hard en plakte aan de speakers. Niet echt aangenaam dus. Het viel mij echter op dat in andere installaties de Kemp Powerstrip een duidelijke verbetering bracht. Ik vroeg me af waar dat aan kon liggen en kwam tot een voorlopige conclusie dat de parallelfiltering van de Kemp wel eens in de weg zou kunnen zitten van de schakelende voedingen in zowel mijn voorversterker (Lexicon MC-12) als eindversterkers (Chord). Hoe dan ook, zo kan het gaan met dit soort filters: in het ene geval werkt het gewoon beter dan in een ander geval. Ik vroeg me dan ook af hoe de IsoTek producten het eraf zouden brengen.