Over de pick-up arm valt veel te vertellen. In basis wordt de arm gevormd door een buis waar aan de ene zijde het element is gemonteerd en aan de andere kant een contragewicht, om de neerwaartse kracht van het element teniet te doen. De buis is gemonteerd op een lager waardoor verticale en horizontale bewegingen mogelijk zijn. Laten we eens dieper ingaan op de onderdelen.
De armbuis is vrijwel altijd vervaardigd uit een dunwandige aluminium buis. In een enkel geval gebruikt men carbon fiber, hout, titanium of een ander metaal. De buis moet licht zijn en enorm stijf. Stijf in de lengte richting, maar de buis mag ook niet kunnen torderen. Resonanties in de buis zijn uit den boze en kunnen worden onderdrukt door de arm te vullen met schuimstof.
Een element gemonteerd in een losse shell
Door de arm loopt de bedrading van het element naar de versterker. Aan het uiteinde van de arm is een shell gemonteerd of gevormd. De shell (of elementdrager) is de plek waar met schroeven het element is bevestigd. Op sommige armen zijn de shell’s verwisselbaar, op de meeste armen zijn ze vast gemonteerd. Dat laatste komt de effectieve massa van de arm ten goede. Aan de achterzijde van de buis treffen we altijd een verstelbaar contragegewicht aan.
Het contragewicht van een arm
De arm steunt via een lager op een as of voetstuk dat op het chassis van de platenspeler is vastgezet. Dat lager zit op een vaste afstand gemeten vanaf de shell. Het meest gangbaar zijn armen van 9 inch tot 10 inch, een enkele keer worden 12 inch armen toegepast. Het hoe en waarom van een langere arm heeft te maken met de fouthoek, daar kom ik op terug.
Oudere Technics constructie
Het lager is meestal een cardanische 4-punts lagering. Een dergelijk lager is goedkoop te maken. Moet de kwaliteit hoger zijn dan zijn ook kostbare oplossingen mogelijk waarbij de lagers zelf bestaan uit gehard metaal of zelfs edelsteen. Het voordeel van een cardanisch lager is dat het robuust en stevig aanvoelt. Resonanties zijn eenvoudig te dempen of te elimineren.
Een 4-punt cardanische ophanging
Een ander soort lager is het één-punts lager. Hier rust de gehele arm op een enkele punt. De cup van het lager is vaak een edelsteen waar een geharde stalen punt in staat. De frictie is minimaal. Maar er is een vorm van demping noodzakelijk om te voorkomen dat de arm gaat “stuiteren” op de punt. En balanceren is veel lastiger, immers een cardanisch lager beweegt twee dimensionaal, een éénpunt lager driedimensionaal. Moderne armen met een éénpunt lager voelen wat minder wiebelig aan omdat het zwaartepunt erg laag is gelegd.
Een eenpunt lagering waarbij het arm op een punt rust
En speciale arm is de tangentiale arm. Een korte buis die gemonteerd is op stangen waarlangs de buis glijdt. Soms aangedreven door een motor. De arm brengt het element op de ideale plaats op de plaat, daardoor een fouthoek van 0 realiserend. De korte lichte arm is heel gemakkelijk resonantie vrij te maken. Helaas is de constructie erg kostbaar en is een groot chassis benodigd. De lagering is een cruciaal punt en als die niet goed is van een tangentiale arm, gaan alle voordelen verloren.
Aan een arm zijn een aantal afstellingen realiseerbaar.
Ten eerste de naaldkracht. Dat is de druk waarmee de diamant in de groef perst. Die druk ligt ergens tussen de 1 en 2,5 gram. Te wegen met een naalddrukweger. De druk is instelbaar door het contragewicht te verschuiven of in goedkopere armen instelbaar met een wieltje waaraan een veer zit.
Dan is er de dwarsdruk compensatie. Een element zal tijdens het afspelen de binnenkant van de plaat zoeken. Om die druk te compenseren trekken we de arm de andere kant uit. Met een gewichtje instelbaar of met een andere veer. Soms met magneten. Het bepalen van de optimale dwarsdruk compensatie doen wij met testplaten.
De dwarsdrukcompensatie of anti-skating
Een andere afstelling is de azimut. Azimut is het draaien van het element om de horizontale as, gezien vanaf de voorkant van het element. Wij zorgen ervoor dat de naald niet scheef in de groef hangt, maar exact recht op de groef staat.
Dan de aftasthoek. Een naald trekt door de groef onder een hoek van 20 graden naar achteren. De aftasthoek stellen we in door de arm bij de lagering hoger of lager te zetten. Is de arm niet in hoogte verstelbaar dan kunnen we gebruik maken van opvulplaatjes aan de basis van de armsteun of plaatjes in de shell.
S-vormige arm
Rest ons de fouthoek. Een niet tangentiale arm beweegt over de plaat. Ergens in die beweging staat de naald precies in lijn met de groef. Op alle andere plaatsen wijkt dat een paar graden af. De fouthoek die ontstaat is te minimaliseren door het element in de shell te verschuiven of de arm basis naar voor of achter te zetten. De optimale plaats wordt dan met behulp van een mal gezocht. De hoofdcorrectie van de fouthoek vindt al plaats door de shell in een hoek op de arm aan te sluiten, het element in een hoek in de shell te monteren of de arm te buigen (J-vorm of S-vorm).
Een rechte arm waarbij de shell een hoek maakt
