Meerkanaals SACD
Interessant t.o.v. andere spelers zijn de uitgebreide bass management mogelijkheden. Tot voor kort hadden veel spelers geen time alignment. Bass management was dikwijls beperkt. Dit terwijl beide technieken reeds bestaan sinds het pro-logic tijdperk !
Zonder time alignment ben je eigenlijk verplicht alle speakers in een cirkel te zetten zodat ze even ver t.o.v. de luisterpositie staan. Een zo goed als onmogelijke opdracht in veel ruimtes. Zelfs al zijn alle speakers op referentieniveau met een dB-meter ingesteld, dan zal de dichtsbijzijnde speaker domineren door het Haas effect. De center en surround speakers ondersteunen time alignment, van 0 tot 30 ms in stapjes van 5ms, elk met hun eigen instelling. Gezien de fronts niet wijzigbaar zijn dient de afstand tussen de fronts en de luisteraar de grootste afstand te zijn t.o.v. de andere speakerafstanden : als deze te dicht staan kunnen we ze enkel vertragen. In mijn geval staat de center onder het projectiescherm (net iets te ver dus), terwijl de fronts er een dertigtal centimeter voor staan. Time alignment zoals de Philips het implementeert op de center zou de afstand virtueel alleen nog vergroten. Voor de surrounds die meestal dichter t.o.v. de luisteraar staan werkt het in mijn geval dus wel, het is niet de bedoeling dat de galm mij bereikt alvorens het directe geluid van de muzikanten voor me.
Kwa subrouting heeft elke speaker een large of small stand, waarbij de twee fronts deze stand delen. Indien een speaker op small staat wordt hij volgens een gemeenschappelijke kantelfrequentie (60/80/100/120 Hz) en crossovercurve (12/18/24 dB/Oct) naar de sub geleid. Time alignment en bass management zijn voor film en sacd apart in te stellen, wat vooral bruikbaar is voor wie de interne dolby digital en DTS decoders van de 963-SA gaat gebruiken, v.b. op een pro-logic versterker met 5.1 ingang. De Nautilus HTM1 center mag gerust op LARGE gezet worden, terwijl de surrounds op 80 Hz werden afgeknipt. Gezien B&W typisch vierde orde passieve filters gebruikt in hun speakers werd 24dB/Octaaf gebruikt in het bass management menu.
Last-minute luistersessie
Terwijl ik dit schrijf is de recentie reeds vrijgegeven aan hifi.nl. Gezien iedereen enorm enthousiast was tijdens onze luistersessie op 22/01/03 zou ik onze last-minute bevindingen toch nog met jullie willen delen. We danken Rikt Bradt, Erwin Claus, Eric De Ceuster en Michael Brackx voor hun deelname en input. Allereerst was iedereen enorm te spreken over de CD afspeelmogelijkheden van het toestel. Vooral de 192 Khz upsampling bracht het geluid naar een hoger niveau dan de diverse andere upsampling methodes die we in vorige sessies beluisterden. Toen reviewden we vooral oplossingen die op 88.2 en/of 96 Khz werkten zoals de Audiophile 24/96 geluidskaart (beide) en de interne upsampler in de Integra (*2 dus 88.2 Khz voor CD) alsook de Music Fidelity Upsampling DAC (zowel 96 Khz als 192 Khz, vooral 96 Khz beluisterd).
De meerkanaals opnames op de Philips "Total Music Immersion" sampler waren dikwijls anders gemixed dan hun tweekanaals varianten. Dit zorgde wel voor de nodige problemen met onze onderbuur - een student - gezien de tweekanaalsversie veel luider was. Deze sampler bevat enkele tracks waar je middenin het orkest wordt gedropped en je dus instrumenten overal hoort. Michael gaf toe dat het een beetje kunstmatig klonk. Alhoewel ik deze toegevoegde artitistieke vrijheid niet afkeur, gaat mijn voorkeur vooral uit naar tracks waar je als het ware tussen het publiek staat, dus met de surrounds als ambiance weergevers. Onze avond werd helemaal te gek toen we een sampler van "Channel Classics" draaiden, ons vriendelijk toegestuurd door Ad van Medevoort. We hoorden een heel mooie integratie tussen de voorste en surround speakers en deze SACD staat vol met pareltjes klassieke muziek. Ook de non-believers van meerkanaals waren aardig onder de indruk. Dat SACD vele malen beter was dan de gewone CD konden we niet meer ontkennen.
Erwin gaf de leuke opmerking dat de Philips 963-SA alleen al voor het video gedeelte, of het SACD gedeelte, of als CD upsampler op zich zijn geld waard was en je de vraag moet stellen of externe upsamplers zoals de music fidelity heden ten dage nog echt hun plaats hebben gezien de vooruitgang van de techniek. Erwin en ik zijn ervan op de hoogte dat de Wireworld RCI 5.1 analoge kabel het laag een beetje afzwakt en we kunnen niet uitsluiten dat de empirische verschillen tussen de D/A van de Integra en Philips voor 192 Khz upsampled CD in werkelijkheid nog kleiner zijn. Het is gewoon fenomenaal dat een speler van 500 EUR niet hoeft onder te doen voor een toestel in een tien maal hogere prijsklasse ! Deze Philips zou helemaal niet mis staan in onze set en hoeft zich niet te schamen t.o.v. de andere componenten.
What`s next ?
In een volgende sessie (binnenkort hier online!) gaan we uitgebreid luisteren naar enkele SACD`s van Challenge Records die ons vlak na de luistersessie bereikten, doen we een A/B met een gemodificeerde versie van de 963-SA (door Van Medevoort) en gaan we aan de slag met NTSC progressive scan. We houden jullie op de hoogte!
