Dag 3 - Dinsdag 27 januari

The missing
Als je een prettig leven wilt hebben is het zaak niet te veel te denken aan wat er allemaal zou kunnen gebeuren. Kee Kang-sheng, Taiwanees acteur en nu debuterend als regisseur, heeft die gave niet. Een alledaags incidentje was aanleiding voor een indringende studie in verdriet. Zijn moeder past op het zoontje van zijn broer, zo vertelde Kee in zijn inleiding voorafgaand aan de vertoning. Het manneke viel zich eens een buil uit het klimrek, wat bij Kee de gedachte opriep dat het allemaal veel erger had kunnen zijn. Dat combineert hij met gedachten aan zijn overleden vader. In The missing zien we een grootmoeder op zoek naar haar kleinzoon, zoekgeraakt toen ze even naar het toilet moest. Totale paniek, de hele film lang. Je staat er in zo`n situatie helemaal alleen voor, zo blijkt maar. Tussendoor zien we een jongen die verdwaasd rondhangt in een gokhal. Hij mist zijn overleden grootvader, naar wie hij ook op zoek raakt. Prachtig is de openingsscène. Een oude man in de kamer, gefilmd door een aquarium met goudvissen. De man scheurt kranten in repen. Volgende shot: aquarium vol papier, vissen dood. De man is dood, weet je dan. Alzheimer, verklaart de jongen later. Kee is bekend als acteur van de films van Tsai Ming-liang, zoals Vive l`amour, The river, The hole, What time is it there. Hij hanteert dezelfde stijl: lange statische shots in extreem simpele verhalen over menselijke emoties, eenzaamheid voorop, die de toestand van de mensheid verbeelden. Indrukwekkend.

First letter
Abolfazl Jalili is geen onbekende in Rotterdam. Hij maakt prachtige poëtische films over het leven in Iran. Zijn nieuwe film is autobiografisch, en speelt eind jaren zeventig, net voor de islamitische revolutie. Een mooi portret van een eigenwijze adolescent, die doorlopend tegen de beperkingen van systemen aanloopt: vader, school, godsdienst. Ondanks zijn eigenzinnigheid heeft Emkan zeer het goede voor met de mens. Hij collecteert zelfs voor de armen. Maar daar kunnen dan weer niet-moslims bij zijn, en dan is het niet goed. Verliefd zijn op een Joodse vriendin doet er ook geen goed aan. Hij probeert zowat alle kunstvormen, maar wordt consequent veroordeeld. En zo is het nog steeds, Jalili`s films worden in eigen land niet vertoond. Terwijl hij zelfs niet tegen religie is! Een mooie warme, zeer relevante film.

Crimson Gold
We blijven in Iran. De opvolger van The Circle van Jafar Panahi is weer een kritische sociale aanklacht. Na de positie van de vrouw is het nu de kloof tussen arm en rijk die aan de orde gesteld wordt in een rauwe film in uitgebeende stijl. Het scenario is van Abbas Kioristami, de leermeester van Panahi en de icoon van de Iraanse cinema. Het verhaal begint aan het eind: met een fataal verlopende overval op een juwelier. Hussein, de dikke overvaller gaat helemaal uit zijn dak en schiet zichzelf door het hoofd. Vervolgens zien we de voorgeschiedenis. Oorlogsveteraan, dik en traag door de medicijnen, aan lager wal als pizzabezorger annex tasjesdief. Afgezeken te worden door de juwelier, die op grond van het uiterlijk Hussein en zijn vriend niet als serieuze klant behandelt, doet hem geen goed. Deze vernedering hakt er stevig in bij Hussein. En als pizzabezorger tref je bizarre rijken. Met minimale dramatische middelen levert Panahi weer een maximum aan impact. Een hoogtepunt van het festival, al staan de weerbarstige vorm en het trage tempo garant voor een lage publiekswaardering.

Greendale
We kenden de CD al en de bijgeleverde DVD met een akoestische live-versie. In Amerika werd getourd met een toneelvariant, met acteurs die de teksten playbackten die Young live zong. Nu blijkt Neil Young zich ook nog aan een filmversie bezondigd te hebben. Hij staat als cameraman op de credits, maar de regisseur Bernard Shakey is ook een pseudoniem voor de man zelf. Zeer lo-fi geschoten op grofkorrelig 8mm film past de beeldkwaliteit prima bij de gruizige muziek. Filmen is echter een vak apart. Dit is uiterst knullig werk, waar ieder in de tekst benoemd voorwerp braaf in beeld gebracht wordt. We zien de acteurs hun lippen op de tekst bewegen, wat koddig onhandig overkomt, en niets toevoegt aan de muziek. Wel was het prettig deze prima CD weer eens op het gemak te beluisteren. De ogen konden rustig dicht. Even rust, tussen al die mooie films.

The return
De faam was het debuut van Andrei Zvyagintsev al vooruitgesneld: de film won de Gouden Leeuw op het festival van Venetië. Een aangrijpend drama over twee jongens en hun vader die na vele jaren terugkeert. De oudste legt snel contact, maar de jongste moet niks van de man hebben. Vader lijkt zich als taak gesteld te hebben in een paar dagen echte kerels van zijn zoons te maken, en neemt ze mee op een bizarre reis. Ze belanden op een eiland waar de spanningen hoog oplopen. The return maakt veel indruk door een sterk verhaal, volledig vanuit het kinderperspectief verteld, waarin veel onduidelijk blijft. Vader zit vol geheimen, en doordat die verborgen blijven krijgt het verhaal een universele geldigheid en biedt het vele mogelijkheden voor interpretatie. Het acteerwerk is uitstekend, waarbij het chagrijnige gezicht van de jongste erg aanstekelijk werkt. Verder mogen de schitterende beelden, onder meer van het ruige onbewoonde eiland, niet onvermeld blijven.