Let’s play some music!
De laatste keer dat ik in mijn eigen systeem een Engels product gehad heb was in de tijd dat ik nog een Cyrus tuner had. Ik bewaar daar prima herinneringen aan en ik heb hem dan ook alleen maar weggedaan omdat ik nooit naar muziek via de kabel luister. Nog verder terug herinner ik me Wharfdale speakers van het type die op een bepaald moment bijna iedere Nederlander in huis had. Ook daaraan bewaar ik prettige herinneringen. En nu dan een JM Acoustics subwoofer uit the United Kingdom.
De hernieuwde kennismaking met een product van de Britse industrie valt niet tegen. Integendeel. Patricia Barber’s stem klinkt, met de onderbouwing van de Pro 50, helderder en voller in het nummer “Too rich for my Blood”. Ik begrijp nu wat de firma bedoelt met hun slogan; “Now everything is clear”. De ruimte om haar heen wordt beter afgebeeld en in het laatste nummer van de CD zijn de klappen van de percussionist Mark Walker, die in “Manha de Carnaval”zijn eigen lichaam als instrument gebruikt, ook duidelijker te herkennen als handen die een menselijk lichaam raken. Op de door mij gekoesterde CD “Chet” klinkt met name de fluit van Herbie Mann voller in het nummer ‘Tis Autumn”. Maar eigenlijk wordt het hele beeld opgewaardeerd door de toegenomen helderheid van met name het middengebied van deze toch al fraaie remastering van Doug Sax. De stem van Diana Krall in combinatie met de bas van Christian McBride. Als er één nummer van de CD “Love Scenes”gebaat is bij de inzet van een subwoofer dan is het wel dit “My love is” waarin stem en instrument volledig complementair zijn. De stem wordt rijker, de bas doortekender en loopt verder door terwijl in de ruimte om hen heen meer lucht wordt ervaren.
Praat je over meer lucht dan kun je niet voorbij aan de fraai opgenomen cd’s van audiofiele labels zoals die op het Chesky label. Een heerlijke damesstem op Chesky vind ik altijd weer Ana Caram, met name wanneer deze Braziliaanse zangeres liederen ten gehore brengt die geschreven zijn door haar landgenoot Carlos Jobim. Ik heb een fraaie opname van Stan Getz, Carlos Jobim en Joao Gilberto waarbij zij de echtgenote van Joao Gilberto, Astrud, begeleiden bij het nummer “Girl from Ipanema”. Die uitvoering klinkt perfect maar ik geloof dat ik toch liever hetzelfde nummer hoor in de authentieker klinkende uitvoering van Ana; “Garota de Ipanema”. De Pro 50 maakt de ruimte waarin zij zingt groter waardoor er ook tussen de instrumenten meer ruimte lijkt te komen. Als we het dan toch over Brazilië hebben; Leny Andrade is misschien niet de meest bekende zangeres uit dat land maar ze heeft een geweldige stem en door de toevoeging van de subwoofer lijkt zij met nog meer borst te zingen en komt ook de specifieke klankkleur van haar stem meer naar voren. Luister eens naar haar uitvoering van de Bossa Nova “Dindi”, een nummer dat veel zangeressen op hun repertoire hebben, en U zult begrijpen wat ik bedoel. Wanneer ik vervolgens Holly Cole draai, blijkt bij het nummer “Every day will be like a holiday” dat er meer laaginformatie op dit schijfje staat dan ik altijd aangenomen heb.
Het zelden gehoorde Basie orgel op “Dream a little dream of me” heeft plotseling meer body met de Pro 50 als fundament. Zonder klinkt het instrument wat dunner. De bigband van The Count klinkt dynamisch en vol terwijl ook Ella meer gewicht in de schaal legt. Bij Evelyn Glennie hoor je in het Concerto para marimba e orquestra de cordas van Ney Rosauro door de inzet van de subwoofer nog beter de Henry Wood Hall in Glasgow waar dit juweeltje opgenomen is. En dat blijft voor mij toch de essentie wanneer het gaat om de vraag of er al dan niet een subwoofer toegevoegd moet worden aan het systeem; lucht en ruimte. Uiteraard is dat vooral ook te beluisteren op live opnames. De tom toms in “Hotel California” van de Eagles, de zaal in “Ramblin’Boy”van The Weavers en het Chicago Theatre in “Time after Time”van Miles Davis. À propos, Davis; het eerste nummer van kant twee van de lp “Cookin’with the Miles Davis Quintet”getiteld “My funny Valentine”bewijst dat je geen zwaar aangezette baslijn nodig hebt om van een sub te genieten.De trompet van de zwarte prins klinkt nog subtieler. En wat te denken van de sax van John Coltrane in mijn favoriete uitvoering van het nummer “All or nothing at all”. In deze opname van 13 november 1962 lijkt het alsof hij zijn instrument ingeruild heeft voor een exemplaar dat wat voller klinkt dan ik van hem gewend ben.
Maar ook een gewone cd zoals die van Herman van Veen krijgt een extra dimensie wanneer deze subwoofer ingezet wordt. Bijvoorbeeld bij het beluisteren van “Dat tedere gevoel”. De stem van Herman is helderder, beter doortekend en krijgt als het ware een dun randje spek toegevoegd; onmisbaar voor sommige fijnproevers. Maar omdat ik nu eenmaal toch liever naar vrouwenstemmen luister prefereer ik de uitvoering van Lori Spee; de Amerikaanse die al jaren in Nederland woont en werkt en die voor van Veen teksten van zijn shows vertaald heeft zodat hij die shows ook in de Verenigde Staten op de bühne kon zetten. Haar versie van “A certain tenderness”, op een Sony cd uit de tijd dat die firma nog geen kopieerbeveiliging aan haar digitale geluidsdragers toevoegde, raakt mij dieper. De subwoofer komt met name prachtig tot zijn recht in “We will not forget it was a rainy day”.
