Met in het achterhoofd de weergave van de P3ESR begin ik aan een vervolg met de grotere Super HL5 plus die een paar maanden later wordt binnengebracht. Het is opnieuw vinyl waar ik voor kies. Ira Gale heeft ons schitterde opnames nagelaten waaronder fluit sonates van J.S. Bach, waarop naast de fluit een klavecimbel en een cello voor de begeleiding zorgen. Voor deze opnames is geen gebruik gemaakt van equalizers, limiters of compressors, alles is zo zuiver mogelijk gehouden op twee sporen. Dat is terug te horen in de manier waarop de Super HL5 plus deze opname weergeeft: een pure vreugde weerklinkt in zuiverheid en detail, waarbij elke noot van elk instrument wel haast te onderscheiden is. Het nadenken over stereobeeld, frequentiebereik, vervorming of andere audiofiele termen is volledig onderschikt gemaakt aan de muziek zelf. Met de ogen dicht durf ik nauwelijks adem te halen omdat elk ander geluid dan de muziek zelf de magie kan verstoren. Jammer dat de Gale opnames nooit meer ter beschikking komen, daarom voor u als lezer verder met recenter werk van bijvoorbeeld Sara K. op het Stockfisch label. De veel modernere opnametechniek van dit label laat eveneens stemmen spreken en doet recht aan akoestische instrumenten. Vooral in Water Falls zijn het de piano en Sara K. die imponeren. Meegenomen is een diepe bas en daarmee bereik ik de limiet van de Super HL5 plus wat betreft het lage tonen bereik. Gewend als ik ben aan grote transmissielijnen mis ik de diepste bastonen, hetgeen eigenlijk de enige kritiek is die ik kan bedenken aan deze Harbeth. De stem is wederom vrij van enige kleuring, heel menselijk, aanwezig ten opzichte van de band, precies zoals het altijd zou moeten zijn. Een andere vrouwenstem is die van Barbra Streisand op haar LP Love Is The Answer. Een opname die onder de handen van Diana Krall tot het uiterste is gepolijst, maar te goed is om daarom in de kast te laten staan. Het orkest speelt vloeiend op de achtergrond, enige percussie komt extra naar voren, maar de meeste aandacht gaat naar Barbra. Een fluit op de track Smoke Gets In Your Eyes is mijlenver verwijderd van de zuiverheid op de Ira Gale platen, de Super HL5 plus werkt als een vergrootglas om de verschillen in opnamekwaliteit aan te geven. Na een poosje luister je daar allemaal niet meer naar, de Super HL5 plus trekt je dieper en dieper de muziek en zang zelf in.
Ik ben nooit fan geweest van AC/DC en anderen, hoewel ik mijn ouders tot wanhoop dreef met Led Zeppelin en Deep Purple. Die dagen liggen inmiddels ver achter mij en een van de weinige bands die altijd is blijven hangen is Pink Floyd. Hun laatste album The Endless River kreeg ik cadeau op vinyl. Zelfs al beschouw ik geen enkele Harbeth als een luidspreker voor headbangers, Pink Floyd moet wel kunnen. Delen van dit laatste album doen mij terugdenken aan eerder werk zoals op Meddle. Het opkrikken van het volume geeft nog steeds niet de diepste bas, maar de rest van de muziek straalt van de conussen. Een kleine noot van kritiek is dat de Super HL5 plus nooit helemaal uit beeld verdwijnt zoals de P3ESR dat zo mooi doet. Het stereobeeld in de hoogte is perfect, maar een bel van geluid in alle richtingen maken lukt niet erg. De oorzaak ligt natuurlijk tevens in de akoestiek van de ruimte en de plaatsing van de speakers, maar andere systemen doen het bij mij gewoon beter op dit punt. Gelukkig weet ik dat het anders kan, zoals ik beluisterde op een show en onlangs bij een collega recensent die inmiddels de Super HL5 plus heeft gekocht nadat hij ze bij mij beluisterde. Een zelf geripte versie van Alicia Keys’ album The Element Of Freedom klinkt vreselijk. Dat is te danken aan de opname, maar de Harbeth weet er ook niets van te maken. De rustige tracks op de CD laten horen dat de opname technici tenminste enige kennis van zaken hadden. Helaas zal de marketing-afdeling de rest wel verknoeid hebben om maar in de charts te komen. Veel beter zijn opnames van Claire Martin voor Linn Records zoals The Man Who Sold The World. Het uitgebalanceerde frequentiegebied, de vele details, de natuurlijke basweergave, het zijn elementen die de weergave fijn maken en laten zien dat er nog steeds opnames gemaakt worden die wel aan een hoge standaard voldoen. Luister ook eens naar Ian Shaw op het Linn label, hij staat vrij in de ruimte met een piano op de achtergrond, de plaats waar je die verwacht. Of voedt de Harbeth Super HL5 plus met muziek van Stacey Kent (Dreamsville) en de luidsprekers brengen tranen in je ogen. Om uiteindelijk de luidsprekers ook in te zetten tijdens het kijken naar TV series en films. Stemmen zijn ultiem verstaanbaar en helder, wat je mist is het diepe grommen van de lage tonen op heel spannende momenten. Als later een klassiek concert wordt uitgezonden is de beleving gewoon een feest.
In mijn achterhoofd blijft de P3ESR de aandacht trekken. Ik weet precies hoe ik onder de indruk raakte van het juweeltje en dat gevoel mis ik een beetje bij de Super HL5 plus. Die speelt in een andere klasse waarbij het volume hoger mag zijn en ik eigenlijk een meer levendige versterker en vooral DAC zou mogen hebben. De Super HL5 plus is nog meer neutraal, puur, ongekleurd en ontspannen dan de P3ESR. Minder spectaculair en dat mis ik. Dat op het puntje van de stoel komen te zitten. Na een avond luisteren bij een vriend blijft dat gevoel hangen, misschien wel omdat hij een zelfde merk eindversterker gebruikt, zwaarder maar niet wezenlijk anders dan mijn Audia Flight 50. Mijn voorkeur gaat daarom uit naar de P3ESR, maar ik kan mij situaties voorstellen waarin de Super HL5 plus de winnaar zal zijn. Van beide systemen kun je stellen dat ze geweldig weergeven, of het nu gaat om klassieke muziek, jazz, rustige pop of zelfs elektronisch werk. Live concerten brengen kippenvel op de armen, waarbij vooral akoestische instrumenten positief opvallen door de natuurlijke weergave. Timing is helemaal goed, terwijl de luidsprekers beiden vrij blijven van nep laag, overdreven midden of schreeuwend hoog. Een Harbeth is een voorbeeld voor natuurlijkheid.
