Net zoals je nog steeds een fysieke cd kan aankopen, kan je ook muziek in de vorm van een digitaal bestandsformaat kopen. Voor zo'n aankoop kan je terecht in een online winkel zoals de iTunes Store. Na de aankoop kan je het bestand downloaden en vrijuit gebruiken. Dat laatste is in juridische/auteursrechtelijke zin niet helemaal correct, maar voor het gemak houden we daar even geen rekening mee.

We willen hier graag het onderscheid maken tussen bestanden die een minder goede kwaliteit bieden dan die van de cd, en bestanden die even goed als of zelfs beter klinken dan een cd. In een ideale situatie zou je eender welke muziek moeten kunnen aankopen op het internet, en dat in eender welke kwaliteit. De praktijk is helaas heel anders. Zo kan je in de toonaangevende iTunes Store enkel lossy AAC bestanden aankopen. Minder goed dan een gewoon cd'tje, dus. Als je een niet als te beste geluidsinstallatie hebt, of als je enkel muziek koopt voor gebruik onderweg, is dat niet zo erg. Het zal dan immers nauwelijks opvallen dat je naar lossy bestanden luistert. Als je echter een degelijke muziekinstallatie hebt en je enig belang hecht aan de geluidskwaliteit, dan is dit een hoogst ongelukkige situatie.

In de meeste andere online winkels is de situatie niet veel beter. Er zijn echter ook een aantal – specifiek op de audiofiel gerichte – winkels waar je wél hoogwaardige muziekbestanden kan downloaden. Maar daarmee zijn we er nog niet, want het aanbod is nog veel te beperkt. Het blijft dus wachten op een oplossing waarbij een hoogwaardige geluidskwaliteit – minstens even goed als een cd is toch wel het minimum – gecombineerd kan worden met een breed aanbod. Die oplossing bestaat eigenlijk al. Hieronder lees je er meer over...

Muziek rippen

Eigenlijk is het te gek voor woorden dat het vandaag nog steeds niet altijd mogelijk blijkt te zijn om op het internet muziekbestanden aan te kopen in een degelijke geluidskwaliteit. Zelfs niet als we onze eisen bescheiden houden en ons tevreden stellen met de normale cd-norm. Bijgevolg is het beste wat je vandaag kan doen als je een degelijke, goed klinkende streaming muziekbibliotheek wil samenstellen... cd's kopen!

Ok, dat is een enigszins gedateerde opmerking. Vooral in de wereld van streaming muziekdiensten is er veel mogelijk tegenwoordig. Desalniettemin hoeft een bestaande cd-collectie niet direct bij het vuil. Je cd's kun je namelijk rippen naar een degelijk bestandsformaat, zoals Flac of Apple Lossless. En dat rippen kan natuurlijk ook vanaf andere dragers, zoals vinylplaten.

Voor welke bestandsformaten kan je best kiezen?

Het uitgangspunt is dat er bij de verschillende audio bestandsformaten – er zijn er meer dan dertig! – sprake is van een afweging tussen de grootte van de bestanden en de data-rate aan de ene kant, en de geluidskwaliteit aan de andere kant. Of om het anders te stellen: hoe groter het bestand, hoe beter de geluidskwaliteit. Daarmee is echter niet het volledige verhaal verteld. Er zijn namelijk ook formaten die tot gevoelig kleinere bestanden leiden, maar die desondanks even goed zijn als hun grotere broers...

Tabel: de belangrijkste audioformaten

Niet-gecomprimeerde formaten

Om te beginnen dien je een onderscheid te maken tussen gecomprimeerde en niet-gecomprimeerde bestandsformaten. Bij deze laatste groep – we hebben het dan concreet over WAV en AIFF – is het resulterende bestand precies even groot als dat van de oorspronkelijke bron.

Niet ideaal, dat. Een tweede nadeel is dat het moeilijk is om demetadata te 'taggen'. In gewoon Nederlands betekent dat dat het bovengemiddeld lastig is om de artiest-, track- en albuminformatie en de hoesafbeelding te koppelen aan de muziek. Het grote pluspunt is de geluidskwaliteit: die is exact gelijk aan de bron.

Geen enkel verlies, dus. Ook met de compatibiliteit zit het wel snor.

Gecomprimeerde formaten, lossless
De groep van de gecomprimeerde bestandsformaten kan je op zich ook weer in twee groepen verdelen. De eerste groep bestaat uit de 'lossless' formaten, de tweede uit de 'lossy' formaten. De term 'lossless' betekent dat er niets van de oorspronkelijke informatie wordt weggegooid. De geluidskwaliteit is met andere woorden precies even goed als die van het origineel. Daarmee doen de gecomprimeerde lossless audioformaten het dus even goed als hun niet-gecomprimeerde tegenhangers. Dus zelfs als je een gepassioneerd audio/muziekliefhebber bent die op zoek is naar de best mogelijke geluidskwaliteit, is er geen reden om de niet-gecomprimeerde WAV- of AIFF-bestanden te verkiezen boven de gecomprimeerde lossless formaten. Daar komt bij dat deze groep ongeveer 40% à 50% minder ruimte in beslag neemt op je harde schijf. En dat het geen enkel probleem is om de juiste metadata op te snorren en deze aan de muziek te koppelen.

Er zijn twee lossless bestandsformaten die hier belangrijk zijn: FLAC en ALAC (ook ALE of Apple Lossless genoemd). FLAC is de beste van de twee, omdat die het breedst ondersteund wordt. Het vervelende is wel dat FLAC niet compatibel is met Apple spulletjes. Als je dus de best mogelijke geluidskwaliteit wil op je Apple materiaal, dan is het Apple Lossless formaat de beste keuze. Overigens heeft Apple deze codec in 2011 vrijgegeven, waardoor het formaat breder ondersteund wordt.