Na de voorgaande lange inleiding wordt het toch echt tijd om te gaan luisteren naar de opstelling. De full blown set is al warm en speelt als we de luisterruimte binnenkomen. Het lijkt een kind met een waterhoofd, een zware klasse A stereo versterker van 5200 euro, met een voorversterker van 3800 euro en een CD speler van 4400 euro aangesloten op een setje luidsprekers van 1795 euro het paar. Voor zoveel geld met een bescheiden vermogen van slechts 2 x 50 Watt. Edoch, ik kan u verzekeren de lelletjes zullen u van de oren vallen als u plaats neemt op de bank bij Audio Excellence. Mijn overtuiging dat een kleine luidsprekers van hoge kwaliteit, mits aangestuurd met een dijk van een versterker, niet onder hoeft te doen voor een groot systeem wordt opnieuw bewaarheid.
Al vanaf de eerste noten - afkomstig van een Chesky sampler - is het duidelijk dat de controle over de luidspreker fenomenaal is. Haarscherp gedefinieerd speelt de combinatie met een gemak dat je normaal toeschrijft aan luidsprekers die vele malen groter zijn. De zware en gelikt afgewerkte Music Tools stands helpen om de laagweergave zo stevig en vol te krijgen. Blijft het feit dat een luidspreker met de maten 305 x 188 x 198 mm met een kleine RADIAL conus niet in staat behoort te zijn tot weergave op dit niveau. Op papier heeft de P3 een -3 dB punt bij 75 Hz en zou een basliefhebber zoals ik die zweert bij subwoofers niet onder de indruk moeten zijn. En toch ben ik dat. Ik mis geen noot, geen laag, geniet van het ultieme middengebied en het superieure hoog dat de P3 voortbrengt. Mijzelf stilletjes afvragend waar Jan een subwoofer heeft neergezet. Die er uiteraard niet is. Een tweede vooroordeel gaat er ook aan. De CD speler maakt noodgedwongen gebruik van een DVD loopwerk (niemand maakt meer CD loopwerkjes tegenwoordig) en speelt toch beter dan de tweede Sugden die klaar staat met een dedicated CD loopwerk, het intern bovendien moet doen met een andere converter. De nieuwe Masterclass speler met de naam PDT-4 is voorzien van upsampling en heeft een afstandsbediening.
Ik ken de ontwerper en dit gegeven is voor Sugden begrippen welhaast revolutionair. Aantekeningen vertonen kreten als: soepel, heel uitgewogen, snelheid. Opmerkingen die terugkomen tijdens het draaien van een Cassandra Wilson CD met de titel “Glamoured”. Dat de muziek glamoured is klopt, dat de set glamoured is klopt niet. Zelden hoor je een dergelijke pure benadering van muziek die zo dicht bij de bron komt. Het is niet voor niets dat Audio Excellence de P3 voornamelijk levert aan musici. Die tot grote spijt van Jan de luidsprekers op boekenplanken plaatsen of in een hoekje naast de gordijnen. De reden dat juist musici voor Harbeth kiezen - in dat verband geldt exact hetzelfde voor Sugden - is dat de klank zo veel goed doet voor een instrument en het zo natuurgetrouw kan weergeven. Waarbij eveneens in ogenschouw genomen moet worden dat een musicus zoekt naar de interpretatie van een werk, de uitvoering en niet naar een hifi set. Kun je audio een groter compliment maken?
Andere positieve eigenschappen komen naar voren. De set speelt lekker puntig en het ritme is sterk ontwikkeld. Dynamiek is explosief van een basdrum tot aan een felle bekkenslag. Droog en toch vol emotie. De snelheid van het systeem komt naar voren in de aanzet van tonen, iets dat de klank van een instrument voor een groot deel bepaalt. Minder vind ik persoonlijk dat het systeem aan de lage kant plaatst. Goed hoorbaar met koorwerk van The Cambridge College Choir dat de psalmen van David ten gehore brengt. Binnen die beperking luister ik naar een gelaagde opbouw van het koor. Stemmen zijn toe te schrijven aan individuen en vormen nimmer een kluit. De “S” klank die een koor hard maakt als het elektronisch is gereproduceerd staat in de ruimte op een natuurlijke manier. Nooit te scherp, evenmin verdoezelt zoals in het hoog afvallende speakers dat zo vals doen. Realistische niveaus vormen geen enkel probleem.
Vreemd, de ruimte is niet bepaald klein, het rendement van het luidspreker systeem is ouderwets laag met zijn 83 dB, het vermogen van de versterker “slechts” 50 Watt per kanaal. Weliswaar echte Watts en echte stroom uit een pure klasse A schakeling. Terwijl ik nageniet, verandert Jan van cd-speler en verruilen we de PDT-4 voor een CD21SE. Een speler die maar de helft kost van zijn Masterclass familielid. Je levert daarmee in op harmonie en overtuiging. Maar minder dan u zou vermoeden. Pas als je langer luistert en dezelfde muziek draait als daarnet gaat het je opvallen. Kaler, minder betrokken, meer mechanisch. Laat u niet afschrikken door deze woorden. De verschillen zijn er maar staan niet als zwart/wit tegenover elkaar. Het zou niet goed zijn als er geen verschil hoorbaar zou zijn, het zou ook niet goed zijn als de verschillen te groot worden. Aan de goedkope speler hangen we tenslotte een A21 A versterker die koud uit het magazijn komt. Het levert een kleiner stereobeeld op, is minder verfijnd maar zet het stereobeeld hoger neer. Het is haast niet te geloven dat een versterker van 1400 euro een zelfde soort klankbeeld neer kan zetten als een combinatie van 9000 euro. Toch is dat zo. Binnen de beperkingen die gelden is de A21 A naast de Masterclass een snoepje en zelfs een “verborgen koopje”.
Oude Engelse audio. Zo traditioneel. Zo doorspekt met muzikale kwaliteit. Twee merken die in de schaduw van de groten der aarde op een heel eigen manier hun bedrijf runnen. Gericht op verkoop aan muziekliefhebbers die weten wat ze willen. Liefhebbers die een concert gereproduceerd willen hebben op een manier die recht doet aan de live beleving. Puur en zuiver. Met alle gevoel aanwezig dat een musicus uit zijn instrument kan toveren. Zonder aarzelen of het gaat om jazz, klassiek of pop. Of we het hebben over de menselijks stem, een piano, een cello of een dwarsfluit. Natuurlijk ben ik het met u eens dat hier voor heel veel geld staat te spelen. Ook ben ik het met u eens dat een grote luidspreker meer presteert in de lage tonen. Maar ik ben het niet met u eens als u stelt dat dit systeem op enige manier te duur is of onevenwichtig klinkt. Het is een samensmelting van kunde, techniek en gevoel dat zowel Harbeth als Sugden aan de top zet. Elkaar aanvullend, aanvoelend en sturend. De middag kon mij niet lang genoeg duren. Met een hoofd vol van indrukken, gesterkt in mijn grote versterker/ kleine luidspreker theorie en een blij gevoel stapte ik in de kille realiteit van het verkeer. Op weg naar het omschrijven van een ervaring die u allen zelf moet ervaren. De lellen vallen van de oren, de schellen van de ogen tijdens de demonstratie.
N.b. Ten tijde van deze publicatie zullen onder meer de volgende dealers Sugden en/of Harbeth met plezier aan u demonstreren: Art`s Audio in Naaldwijk, James Audio in Middelburg, Vogelaar Audio in Harlingen, de Jong & Warnaars in Den Haag, C.A.C. in Leiden, Sowell in Gorinchem en uiteraard Audio Excellence in Zevenbergen. Klik hier voor de juiste data en adressen.
Enige prijzen:
Harbeth HL P3 ES 2 in kersen, maple of eucalyptus 1795 per paar
Idem in santos rosewood 1995 per paar
Sugden Masterclass serie:
SPA-4 eindversterker 2 x 50 Watt Klasse A 5200 euro
LA-4 voorversterker 3800 euro
PDT-4 CD speler 4400 euro
CD21 SE CD speler 2200 euro
A21A L geïntegreerde versterker 1400 euro
Meer informatie via (of via de dealers van):
Audio Excellence in Zevenbergen
Heijmans Sound & Vision in Blaricum
