Maar hoe zit het eigenlijk met die vermeende ‘digitale’ klank van Klasse-D versterkers? Dat hoor je zo vaak dat het onverstandig is om het als onzin af te doen. De reden is eigenlijk simpel. Klasse-D versterkers werken met een buffer waarin het inkomende muzieksignaal wordt omgezet in een PWM-signaal dat de versterkende transistoren (altijd MOSFET’s) aan- en uitschakelt met een frequentie die kan oplopen tot boven de 100 kHz. Door dat schakelen ontstaat een heleboel hoogfrequente ruis in het signaal die aan de uitgang van de versterker moet worden weggefilterd. Dat filter zorgt enerzijds voor een erg lage dempingsfactor van de versterker, maar wordt ook beïnvloed door de filters in de luidsprekers.
De MP-150 is er in gebalanceerde en single-ended uitvoering
Iedereen die een beetje verstand van elektronica heeft weet dat in serie geschakelde filters elkaars frequentie-gedrag en impedantie beïnvloeden. Het is bij de meeste Klasse-D versterkers dus een kwestie van domweg uitproberen of de combinatie met een bepaalde luidspreker tot bevredigende resultaten leidt. In de Kharma Matrix MP-150 werkt dit net iets anders. Kharma is om voor de hand liggende redenen niet erg scheutig met informatie over hun oplossingen, maar op de website worden wel wat tipjes van de sluier opgelicht. Zo wordt in de Matrix MP-150 alleen naar de feedback van de luidspreker gekeken om de PWM stroom te controleren, en niet naar de versterkeruitgang. Omdat hierdoor een erg lage uitgangsimpedantie mogelijk is heeft de Matrix MP-150 een dempingsfactor die onder de 2000 Hz rond de 400 ligt, en op 20 kHz altijd nog meer dan 100 bedraagt. Ter vergelijk: een single-ended triodeversterker mag blij zijn met een dempingsfactor van 10, wat tot een notoir ‘soft’ gedrag in het laag leidt.
Het woord triode is gevallen. Buizenversterkers zijn de lievelingen van de echte muziekliefhebbers omdat hun snelle, warme en natuurlijke klank ons nu eenmaal het lekkerst in het gehoor blijkt te liggen. Voor de ontwikkeling van de versterkerschakeling in de Matrix MP-150 klopte Kharma directeur Charles van Oosterum aan bij een van de grondleggers van de Klasse-D, Bruno Putzeys. Hij pionierde bij Philips met deze techniek, en is nu vooral bekend van de UcD versterkers die onder meer in Hypex modules worden gebruikt.. Putzeys beheerst de schakeling zodanig dat hij op componentniveau kan bepalen hoe de versterker gaat klinken. Voor Kharma ontwikkelde hij met Charles een afstemming die de verfijnde natuurlijkheid die een triode in het midden en hoog heeft in combinatie met de onvoorwaardelijke controle van een transistorversterker in het laag.
Kharma Grand Reference Power Cable
De Matrix MP-150 heeft geen buffer-elco aan de ingang, en is dus direct DC-gekoppeld. Dat heeft klankmatige voordelen, maar er schuilt ook een gevaar in. Als in het inkomende signaal om wat voor reden dan ook een aandeel gelijkstroom zit wordt dat onbeperkt meeversterkt, wat nogal eens tot een snelle en spectaculaire dood van de luidsprekers leidt. Sommige buizenvoorversterkers hebben daar een handje van. Gelukkig heeft de Matrix MP-150 een uitstekende en pijlsnelle parallelle beveiliging die de uitgangen meteen afsluit als het aandeel DC te hoog wordt. Op verzoek kan intern een jumper worden omgezet die gebruik met andere versterkers mogelijk maakt.
