Niet zomaar een DAC
We gebruikten hierboven het woord ‘proces’ in plaats van gewoon ‘chip’ omdat de zaken die Marantz claimt te hebben aangepast direct ingrijpen op het conversieproces van digitaal naar analoog. Op de technische sessie die we bijwoonden maakten Kriete, Ishiwata en Rainer Finck (Senior Electronics Engineer bij D&M) duidelijk dat de hele uitleg niet kon gegeven worden omdat het voldoende revolutionair is om er patenten op te nemen. De toekenning van die patenten is echter niet rond en dus wil het bedrijf concurrenten ook niet te veel informatie in handen geven. De uitleg die we kregen waarom de SA-10 zo bijzonder is, onthulde dus noodgedwongen niet alle details.
Wat weten we wel? Waar Marantz op ingrijpt is het proces om PCM-audio naar analoog om te zetten. De SA-10 kan natuurlijk SACD’s afspelen en DSD-bestanden via de USB-ingang binnenkrijgen, maar in dat geval gaan deze DSD-streams direct naar DAC-chip. Dit is ook de reden waarom sommige audiofielen de voorkeur geven aan DSD boven PCM: de omzetting verloopt ‘puurder’.
Bij een conventionele DAC kan PCM echter niet zomaar aan de DAC-chip aangeleverd worden. Eerst moet het langs een tweetal digitale filters (waaronder een sigma delta modulator). Deze filters bestaan in verschillende kwaliteiten en types, elk met hun voor- en nadelen. Uiteindelijk komt het neer op een keuze tussen een filtertype die last heeft van ringing (het signaal trilt als het ware na terwijl het langzaam uitdooft) of type dat voor- en na het weergeven van de gewenste frequentie oscilleert. In beide gevallen wordt een toon dus minder zuiver. Het is een fenomeen dat helaas bij digitale filters onvermijdelijk is, maar dat wel geminimaliseerd kan worden.
MMM-stream
Marantz zegt nu een oplossing te hebben bedacht waardoor de voordelen van apodizing en Long FIR-filters verenigd worden, met name een korte pre- of voor-ringing. Je kunt op de SA-10 nog kiezen tussen twee filteropties (sharp en slow roll-off) die de mate van na-ringing bepalen. Daar komt bij dat Marantz twee klokken voorziet: eentje van 11,3 MHz voor meervouden van 44,1 kHz en eentje van 12,3 MHz voor meervouden van 48 kHz, om zo sample rate conversie te vermijden.
Heel dit nieuwe proces heet Marantz Music Processing. Het werd geconcipieerd als de stap voor de tweede oversampling en sigma delta modulator die nog noodzakelijk zijn om een geschikt digitaal signaal aan de eigenlijke DAC-chip aan te leveren. Maar ook deze tweede stap wordt door Marantz aangepakt, wat resulteert in een totaalpakket dat MMM-stream heet en de twee filters vervangt die traditioneel aanwezig zijn. Volgens Finck wordt PCM-audio door MMM-stream eigenlijk getransformeerd naar een DSD256-stream.
Maar welke DAC-chip gebruikt de SA-10? Daar wordt het heel mysterieus. Veel meer dan de woorden ‘patent pending’ verklappen doet Marantz niet, al beweren ze wel dat ze in staat zijn om PCM-audio net als bij DSD als een bitstream te kunnen verwerken. Wat logisch is, aangezien het MMM-stream-gedeelte een echte bitstream aanlevert. Hiermee grijpt Marantz terug naar een aanpak die Philips het laatst probeerde, merkt Rainer Finck op. Niet verrassend, aangezien Finck één van de ingenieurs was die in de jaren tachtig bij de Nederlandse mede-uitvinder van de cd werkte.
Nog even wachten…
Na de technische sessie kregen we van Ken Ishiwata nog een mooie demonstratie van de nieuwe vlaggenschepen, met de laptop als bron en met de PM-10 aangesloten op de gloednieuwe Q Acoustics Concept 500-speakers die door Karl-Heinz Fink werden ontworpen. Voor wie die naam bekend in de oren klinkt: Fink ontwierp samen met Ishiwata enkele jaren geleden samen luidsprekers voor Boston Acoustics, met als topper de fraaie M350.
De combinatie van deze elementen klonk bijzonder goed en zeer strak. Meeslepend allemaal! Als we dan nog bedenken welke boeiende technische vernieuwingen die ingebouwd zijn in de SA-10, dan kunnen we echt niet wachten om de nieuwe Marantz-toppers uitgebreid te beluisteren. Ook voor wie deze set budgettechnisch te hoog gegrepen is – 15.000 euro is geen kattenpis – zouden we aanraden om op zijn minst een demonstratie bij te wonen als de PM-10 en SA-10 ‘on tour’ langs de hifi-dealers gaan.
