Bowers & Wilkins 804 D3
Van de ‘boekenplank’ 805 naar de grotere vloerstaande 804 lijkt misschien een enorme stap, maar dat blijkt in de praktijk toch reuze mee te vallen. Natuurlijk is deze 3-weg basreflex luidspreker alleen al door zijn afmetingen van 102 cm hoogte, 23,8 cm breedte, 34,5 cm diepte en een gewicht van 33 kilo, een stuk zwaarder en vooral hoger dan de meer compact gestileerde 805. Maar ook hier zijn dezelfde technieken gebruikt en is weer dezelfde fanatieke aandacht voor details en constructie te vinden.
Naast de grotere afmetingen komt het leeuwendeel van de verschillen door de heel andere luidsprekerbezetting. Want in plaats van het complete midden en laaggebied te moeten verwerken, wordt bij de 804 D3 het nieuwe conusmateriaal Continuum vooral gebruikt voor de in dit geval 13 cm grote FST (Fixed Suspension Transducer) middenunit. Het laag wordt bij dit model weergegeven door een tweetal 16,5 cm basluidsprekers met Aerofoil conussen. Waar het voorheen gebruikte Rohacel vooral een extreem sterk, licht en stijf materiaal is, gaat Aerofoil nog een flinke stap verder. Net als Rohacel is ook dit gebruikte materiaal extreem sterk en stijf, maar voor maximale eigenschappen bij zware belasting is de dikte van de conus variabel gemaakt. Bij een dwarsdoorsnede is bij het nieuwe ontwerp dan ook heel duidelijk zichtbaar dat de conusopbouw aan de uiterste binnen- en buitenzijde veel dunner is dan in het midden.
Net als bij Continuum is ook bij de Aerofoil connussen veel gebruik gemaakt van multi-physics ontwerp software en uitgebreide laser interferometer metingen. Zelfs bij de meest extreme belastingen blijft deze constructie hierdoor nog steeds als een (bijna) volmaakte zuiger werkzaam en weet de ultieme voordelen zoals een hoge stijfheid en een laag gewicht, dichter te benaderen dan ooit! Door het vloerstaande principe en de volwassen afmetingen komen bij de 804 uiteraard de optionele standaards te vervallen en kan naar keuze voor de bijgeleverde inschroefbare witte rubbervoetjes of spikes worden gekozen.
Indrukwekkende specificaties
Zoals eigenlijk min of meer verwacht bezitten beide modellen uitstekende technische specificaties. Het rendement van 88 dB voor de 805 en 89 dB voor de 804 zijn in eerste instantie nog moeilijk schokkend of bijzonder te noemen, maar het opgegeven frequentiebereik van 42 Hz tot 28 kHz bij 3 dB voor de relatief kleine 805 is dat al wat meer. Uiteindelijk ronduit spectaculair is het bereik wat de 804 kan laten zien en wat reikt van 24 Hz tot 28 kHz (wederom bij 3 dB)! Uiteraard heb je niets aan dit soort opgaven als het om half verzonnen marketingkreten zou gaan. Maar aan zo’n soort onwerkelijk rookgordijn heeft Bowers & Wilkins zich bij mijn weten nog nooit schuldig gemaakt.
Wanneer ik vervolgens in de ‘white papers’ lees dat beide modellen gebruik maken van 6 dB/octaaf filtering en topkwaliteit componenten, word ik steeds nieuwsgieriger. Dit soort flauwe filtering is namelijk alleen maar een goede keuze indien de units er daadwerkelijk geschikt voor (en vooral tegen bestand) zijn! Bij een eerste orde filter is namelijk niet alleen de overlap per unit groter, maar bestrijkt iedere eenheid ook een veel groter bereik dan bijvoorbeeld bij een tweede orde (12 dB/octaaf) opzet. Als je dan niet oplet krijg je al snel fors hogere vervormingswaarden en een lagere belastbaarheid op de oren. Uiteraard is hier bij Bowers & Wilkins geen sprake van en is iedere unit specifiek ontworpen voor het specifieke werkgebied.
Kritisch samenstellen
Net als bij mijn uitvoerige test van de D2 generatie, is het ook voor deze nieuwe D3 incarnatie eerst weer zaak om af te tasten waar de aandachtspunten liggen. Wat al tijdens de introductie in Engeland en de daaropvolgende winkel- en showdemo’s heel duidelijk naar voren komt, is de compleet andere klankmatige inslag. Waar de D2 modellen nog de typisch kenmerkende warme Bowers & Wilkins gloed en een soort van prettig gevulde klankbalans bezaten, is de nieuwe generatie duidelijk neutraler, preciezer en meer accuraat afgestemd. Direct overschakelen van een gelijknamig D2 naar D3 model, geeft dan ook een fors klankmatig verschil dat je niet kunt negeren. Directe consequentie is dan ook meteen dat de best mogelijk bijpassende versterkers van de vorige generatie, niet automatisch met de nieuwe modellen wederom de beste match zullen vormen.
Toch zijn er twee enorm positieve aspecten waar ik meteen al ontzettend blij mee ben. Want in tegenstelling tot hun voorgangers, blijkt de nieuwe generatie veel gemakkelijker aan te sturen. Dermate gemakkelijk zelfs, dat indien gewenst nu wel van goede en kwalitatief hoogwaardige buizenversterkers of mooie maar minder krachtige transistor versterkers gebruik kan worden gemaakt. Uiteraard is dit geen vrijbrief om maar iedere willekeurige versterker te gebruiken, maar het geeft wel aan dat hier goede en positieve stappen zijn gezet. Toch is er nog wel één heel belangrijk punt: terwijl de aanstuurbaarheid enorm is verbeterd, zijn de modellen wel een stuk kritischer om een juiste tonale match te bereiken. Onder een juiste tonale match versta ik een weergave die in geen enkel bereik of muzikaal aspect te veel (valse) nadruk legt en vooral raakvlakken heeft met de klank van echte muziekinstrumenten.
De nieuwe 800 D3 generatie heeft dit in basis beslist in zich. Maar in een tijdspanne waar veel audiocomponenten aspecten als helderheid, detaillering en bovenharmonischen te veel benadrukken, kan zoiets ook snel verkeerd gaan. Het is dus zaak om op zoek te gaan naar elektronicamerken en componenten die in basis liefst wat zacht en vloeiend qua omlijning klinken, maar dat ook weten te combineren met een ietwat rijkere en volle klankbalans en een stabiele voeding. In het ‘gebruikte componenten’ overzicht kunt u een aantal versterkermerken vinden die optimaal met deze 800 D3 modellen samengaan. Maar het is gezien het enorme marktaanbod natuurlijk geen complete lijst en zelfs dan blijven er ook nog steeds persoonlijke voorkeuren bestaan. Toch geeft het wel een goede indicatie voor een mooie en goed passende match die in basis gewoon goed klopt.
