Al met al heeft Arthur zich een heleboel werk op de hals gehaald en toen zijn mailtje binnenkwam waarin hij over een basprobleem sprak nam ik dat uiteraard zeer serieus. Dat lag immers niet in de lijn van redelijke verwachtingen, gezien de grondigheid waarmee we het ontwerp in overleg hebben vormgegeven. Aan het woord is Arthur, die me een idee gaf van wat er bij de bouw van zijn ruimte kwam kijken:
Nav deze feedback besloten we dat het nuttig zou zijn om met de meetspullen langs te komen voor een evaluatie ter plekke. Het is altijd een plezier om een kant-en-klaar project in werkelijkheid te kunnen zien en horen. Ik ben erg benieuwd ben naar het eindresultaat van mijn ontwerpen, en daarom zijn dit voor mij altijd erg verhelderende bezoeken. Zo ook dit bezoek…."Het heeft een hele tijd geduurd, bijna 8 maanden sinds ik van jou de definitieve uitwerkingen op papier had van de HT ruimte op zolder. Met name de bouw van de 20 diffusers was een zeer tijdrovend karwei, ik was blij toen ik ze eindelijk klaar had!!! De rest van de ruimte heb ik in delen afgewerkt, te beginnen met de basstraps, toen een algehele schilderbeurt en daarna de plaatsing en het schilderen van de diffusers. Daar achteraan nog de wandpanelen, die ik in gedeelten heb bevestigd om maar niet te snel te veel demping in de ruimte te krijgen.
Het einde van het verhaal is dat ik toch alles hebt aangebracht waar jij in de uitgangssituatie van bent uitgegaan. Tot slot heb ik veel aandacht besteedt aan de afwerking, ook mbt het realiseren van schuivende constructies voor het dakraam en de entree van de ruimte waar een hoge diffuser gepland stond, het zal voor jou niet zo makkelijk zijn het hele project nog voor de geest te halen gezien de lange tijd dat ik niets van me heb laten horen. Maar het resultaat mag zeker gezien worden en mijn vrouw en ik zijn er apetrots op.
De kleine 1000 uur die in het hele project zitten inclusief de bouw van de speakers hebben er toe geleid dat ik eerst een lange vakantie heb genoten. Tot slot nog de vloer eruit gehaald en vervangen door laminaat met tegeldecor.
Een klein minpuntje is dat er nog wel een resonantie in de bas zit, welliswaar een heel stuk minder dan voor de bastraps. In de toekomst wil ik hier nog wel eens naar kijken, misschien dat varieren met de openingen tussen de latten van de bastraps hier een oplossing voor bieden."
Luister en huiver.
En zo toog ik op een zaterdag naar Arthur thuis om op zolder naar muziek te gaan luisteren en te gaan meten. Bij voorkeur eerst luisteren en dan pas meten. Een meting kan wel een luistersessie kleuren, maar een luistersessie kan nooit een meting kleuren…..
Het komt nu ook weer niet zo heel vaak voor dat ik getrakteerd wordt op een muziekbelevenis die echt compleet is en waar je voor thuisblijft. Arthur’s hardware is het bewijs dat er geen astronomische bedragen hoeven te worden neergeteld om grootse resultaten te behalen, alhoewel 1000 werkuren voor ruimte en speakers natuurlijk ook niet niks is.
De ruimtelijke afbeelding die wordt neergezet is prachtig scherp en ademt in drie dimensies. Breed, maar niet plat; diep, maar niet smal. In het afgelopen jaar kon ik een aantal ruimtes waarin ruimschoots diffusie is toegepast mogen beluisteren en steeds valt dezelfde ruimtelijke grootsheid op. Er is de schijnbare afwezigheid van de fysieke muren. Dat is voor mijn gevoel een van de "final frontiers" van thuisaudio – eentje die zelden doorbroken wordt bovendien, omdat de prijsklasse van de hardware hier slechts ten dele invloed op uitoefent.
Het klankbeeld is simpelweg evenwichtig en dringt nergens op. Kritische stemmen blijven mooi schoon en dat is weer wel een even groot compliment voor de hardware als voor de juistheid van de nagalmtijd zelf. De ruimte verwerkt moeiteloos de erin opgewekte akoestische energie en laat zich niet verzadigen, ook niet op hoog volume.
Ik bemerk in elk geval dat ik al heel snel niet meer met een analyse bezig ben maar met muziek luisteren. Ik weet nu al wat ik tegen Arthur ga zeggen straks, zelfs nog voordat ik ga meten. Ik wil graag naar andere "probleemopnames" luisteren, maar weet al genoeg en kan het probleem reeds benoemen. Daar veranderen andere ‘probleemopnames’ niets meer aan….. Daar waar de zwakheden van een set verdwijnen in diens sterke punten, daar is aandacht voor de muziek. Daar waar de zwakheden van een set afsteken, daar is aandacht voor geluid. Ik laat me trakteren op meer muziek en merk dat ik nog niet wil gaan meten.
"En doe ook maar een mooie meerkanaals sacd, Arthur", vraag ik op een gegeven moment. Pink Floyd, dark side of the moon. De meerkanaals-remix van "Money" maakt dat je datgene zou horen wat de drummer vanachter zijn drumstel hoort temidden van de andere muzikanten. Dat gevoel van volkomen eenheid van voor-, achter- en zij-ambiance is iets dat zowel bij meerkanaals- als bij tweekanaalsopnames voor een grote mate van realisme zorgt. De impact van akoestische optimalisatie is in audiofiele kringen anno 2005 zodanig zeldzaam, dat veel luisteraars wellicht niet precies weten wat ze missen totdat ze het eens hebben gehoord.
Die zaterdagmiddag bij Arthur heb ik geleerd dat een tamelijk bescheiden hardware ontzettend realistisch en betrokken kan klinken, simpelweg door de afwezigheid van een aantal zaken die blijkbaar onbewust dat realisme elders verstoren. De schijnbare ruimte uit de muziek is, afhankelijk van de opname, groter of kleiner dan de fysieke ruimte zelf. Als hij een meter of anderhalf meer ruimte had om de luidsprekers van de luisterplaats weg te zetten zou het helemaal de hemel op aarde zijn.
