Auralic is een gerenommeerde fabrikant van alles wat met het streamen van muziek te maken heeft. Het meest bekend is de Gx.x serie, bestaande uit de Aries streaming transports zoals dat zo mooi heet, de Altair netwerkspelers en de Vega dac’s. Auralic heeft een nieuwe weg ingeslagen met de S1 serie, tot nu toe bestaande uit een Aries S1 transport processor, een Vega S1 streaming dac en een S1 power supply.
Staat de G bij Auralic voor functionaliteit, de S staat voor sound. Nu klinkt het gek in mijn oren, want hebben andere Auralic modellen dan geen goed geluid? Nee, dat is zeker niet het geval. De S1 serie geeft echter prioriteit aan geluidskwaliteit tegen een concurrerende prijs, waar andere fabrikanten dan Auralic soms meer focussen op alles ondersteunen en zo de weergave kwaliteit uit het oog verliezen. Of de gehoormatige prestaties veel anders zijn tussen Auralic G1 en S1, dat ga ik snel ondervinden.
Streaming processor
Streaming transport, streaming processor, what’s in a name. Belangrijk is dat de Aries S1 een apparaat is zonder ingebouwde d/a converter. Signaal komt binnen via ethernet en gaat er als een DSD- of PCM-stream weer uit naar een externe dac, al dan niet ingebouwd in een versterker zoals tegenwoordig heel normaal geworden is. Of je koopt er een losse dac bij, een uitstekende optie naar mijn idee. De Aries S1 maakt gebruik van een door Auralic zelf ontwikkelde app, onder de naam Lightning DS, welke toegang geeft tot een eigen muziekcollectie, tot Amazon Music Unlimited, KKBox, Tidal en Qobuz. En eveneens tot internetradio via vTuner.
De app laat je je eigen playlists maken, geeft gapless playback en zorgt voor multiroom faciliteiten. Kent mogelijkheden voor re-sampling, laat de keuze uit vier digitale filters, heeft een parametrische equalizer aan boord, kan loudness regeling toepassen en kan rekening houden met een ongelijke opstelling van luidsprekers. Op een heel logische en toegankelijke manier. In het Engels, dat dan weer wel. De uitleg van alle opties vindt u terug in de app zelf, aan handleidingen doet Auralic helaas niet. De Aries S1 heeft geen Wi-Fi meer aan boord, alles gaat via vast ethernet. Nou ja, alles? Apple AirPlay 2 uiteraard niet. OpenHome, Bubble UPnP, Linn Kazoo en Roon zijn zonder meer mogelijk. Roon heeft nog geen officieel certificaat afgegeven ten tijde van het schrijven van deze tekst.
De Aries S1 heeft veel overgenomen van de Aries G2.2, welke gebaseerd is op het Tesla G3 platform met een 64-bit architectuur. Een doorontwikkeling van Auralic op eerdere, functioneel uitermate goed bewezen Tesla platformen.
Voor zover u techniek wilt doorgronden, Tesla G3 staat DMA direct memory access toe en kent Direct Data Recording. DMA tot het 2 GB intern geheugen vermindert jitter in belangrijke mate.
Belangrijk is ook dat Tesla G3 galvanische isolatie kent tussen de diverse circuits in de Aries S1, wat storing over aardeverbindingen elimineert en diverse soorten jitter zal verminderen. G3 is 8x sneller dan G2 en dat is te merken aan de reactiesnelheid van de speler. Vandaar dat Auralic de titel streaming transport van de G1, G1.1 en G2.1 heeft veranderd in streaming processor.
Ook nieuw zijn de digitale ingangen op de S1 ten opzichte van een G1 of G1.1. Optisch tweemaal, coax via RCA en USB. Verder natuurlijk de R/J45 poort voor ethernet en USB voor een opslagmedium. De S1 kan met een USB-drive werken als speler, tegelijk als ripper zo u dat wenst. Nieuw is een HDMI-poort, maar die is gereserveerd als aansluiting voor de externe voeding en daarop kan geen video worden aangesloten.
Qua uitgangen was Auralic altijd al gul met opties. AES/EBU via XLR, coax via RCA, Toslink en USB. De eerste drie uitgangen zijn gezamenlijk actief, bij omschakeling naar de USB-uitgang waar 384kHz sample rate of DSD256 uit kan komen, worden de andere uitgangen afgesloten. De achterzijde heeft verder een 230V aansluiting met aan/uit schakelaar.
Het display zal velen bekend voorkomen, al is de vormgeving wat anders. Waar de oude serie een display kent met druktoetsen ernaast, heeft de S1 een smal front dat over de volle breedte een display lijkt te zijn, maar uiteindelijk hetzelfde rechthoekige display heeft als andere Auralic’s. De druktoetsen zijn verhuisd naar de bovenzijde van de S1. Aan/sleep/standby, pauze, skip, menu en up/down in het menu.
Bij het afspelen laat de display zien wat u speelt en geeft in kleur het artwork weer. Je kunt de S1 ook commando’s van een infrarood afstandsbediening leren. Al is dat vanwege de fraaie Lightning DS App nauwelijks aan de orde. Niet alleen het formaat van de S1 speler is anders, ook het stroomverbruik. Het formaat is 20.7cm x 29cm x 8.5cm. Bij normaal spelen is het verbruik maximaal 25 Watt, in Sleep mode 10 Watt en in Standby minder dan 3 Watt. Een verbetering ten opzichte van de G1 die altijd minimaal 10 Watt opslokt als hij uitgezet is.
Voor wie graag het naadje van de kous wil weten over welke file formaten ondersteund worden, de volgende lijst:
Lossless: AIFF, ALAC, APE, DIFF, DSF, FLAC, OGG, WAV en WV
Lossy: AAC, MP3 en WMA
PCM: 44.1KHz tot 384KHz in 32Bit
DSD: DSD64, DSD128, DSD256 en DSD512
PSU
Auralic heeft denk ik te lijden gehad onder het aanbod van derden voor een betere voeding in de G serie. Mogelijk is er daarom als optie een losse voeding uitgekomen die zonder veel moeite de interne voeding van de S1 uitschakelt. Het is geen én én, maar of of. Een PSU in een even grote behuizing als de streamer zelf. Te koppelen met een HDMI-kabel die meegeleverd wordt.
Twee opmerkingen daarbij. Ten eerste mag de HDMI-kabel tussen voeding en S1 nooit ingeprikt of verwijderd worden als één van de twee of beide apparaten actief zijn. Verder is het raadzaam de stroomkabel uit de S1 te halen als de PSU erbij komt. Die kabel is dan toch nutteloos. In de PSU vinden we uiteindelijk twee gescheiden voedingen, één voor de logica en display, een voor de digitale circuits. Het fijne van de optionele voeding is dat hij niet verplicht is. Je kunt hem met de S1 aanschaffen of in en later stadium toevoegen als upgrade. Terwijl de prijs van beide units samen ongeveer gelijk is aan de laatste bekende prijs van de Aries G1.1.
Zo dat was een hele lap tekst, gelukkig kon ik naast vertellen over de Aries S1 er ook heel veel naar luisteren. Met en zonder losse PSU. Eerst maar eens zonder. Dan geeft de Aries S1 een in positieve zin bedoeld lief geluid, zeer aangenaam van toon. De afbeelding blijft vooralsnog compact met een niet al te breed of diep stereobeeld. De weergave is zeker niet opdringend, eerder op een prettige manier wat afstandelijk indien de RCA-uitgang wordt gebruikt. De Aries S1 is erg geschikt voor een systeem dat tot de middenklasse behoort of waaraan geen extreme eisen worden gesteld. Het is een speler die lang luisteren toestaat zonder dat er luistermoeheid op gaat treden. De volle functionaliteit staat ter beschikking zonder de PSU, daar hoeft u geen vrees voor te hebben.
Samenspel
Wie meer wil raad ik de PSU aan. Dat zet de weergave op een hogere trede. Luistert u veel en kritisch, dan is dit een prima combinatie die gebruikt mag worden in een kostbaarder systeem. Want de PSU zorgt onder meer voor een stereobeeld dat naar alle kanten groeit. Muziek is meer aanwezig en zet meer druk. Mede daardoor winnen stemmen aan definitie. Details tekenen zich scherper af, verkrijgt de dynamiek een boost en verdwijnt een ‘lieve rem’ waarvoor openheid in de plaats komt. Lage tonen zullen nadrukkelijker aanwezig zijn. Komen intenser op de luisteraar af. Muziek gaat nog verder loskomen van de weergevers zodat verstaanbaarheid wint. Omdat het stereobeeld groeit ontstaat een afstand tussen de instrumenten. Ook lijkt de PSU voor de Aries S1 bij te dragen aan een stillere achtergrond, wat opnieuw de definitie en aftekening per instrument of stem ten goede komt. Hoogte afbeelding van het stereobeeld is met PSU nog wat beter en de weergave is meer precies. Openheid en spreiding gaan erop vooruit. Muziek vloeit de ruimte in zonder te dichtbij te komen.
Toch kun je prima starten zonder de PSU en die pas later erbij kopen als dat financieel beter uitkomt. Het is zeker een waardevolle upgrade waarvoor geen andere handeling nodig is dan netsnoer verwisselen en de HDMI-kabel inprikken. Ok, het wordt of in hoogte of in breedte een groter apparaat, dat vraagt om een extra plekje. De PSU met Aries S1 past dan qua formaat beter bij de 43cm standaard. Voor een systeem dat een paar stappen hoger gaat dan een systeem waarin de PSU zich minder gemakkelijk laat herkennen als verbetering.
XLR, RCA, Toslink of USB uit
De diverse uitgangen zijn allemaal geprobeerd. De XLR-uitgang, volgens AES/EBU norm, geeft wat meer druk in de lage tonen, is wat donkerder qua weergave. XLR heeft zoals gewoonlijk bij mij een lichte voorkeur, geen schokkend verschil ten opzichte van S/PDIF over RCA. XLR is verder gepolijst zonder dat er nadelen aan kleven. RCA is met zijn lichtere klank passend voor systemen die qua helderheid een lichte boost kunnen gebruiken.
Waarmee RCA zeker niet als scherp gekwalificeerd mag worden. XLR is wat meer volwassen, RCA de jeugdige variant. RCA is frisser van aard. Levendiger als je dat zo mag noemen. Mannenstemmen krijgen een extra hoeveelheid lucht met XLR, rollen dieper in de borstkas. Lastig om een voorkeur uit te spreken, beide uitgangen bezitten zowel een plus als een min. De uiteindelijke keuze zal mede afhangen van de gebruikte kabels en de dac bij de luisteraar thuis. Heel fijn dat alle mogelijkheden aanwezig zijn.
Daarnaast uiteraard USB en Toslink, waarmee mijn dac niet het meest optimale uit het systeem weet te halen. Na langer luisteren prefereer ik AES/EBU en de PSU, waar de rest van de tijd naar is geluisterd.
Kabels om te testen waren Ricable Invictus, zelfde fabricaat en type voor XLR en Coax. Toslink en USB waren AudioQuest Carbon USB en optisch. Muziek kwam van Alex Roth, Inger Marie Gundersen en Caecilie Norby. Wat keer op keer in een cyclus speelde.
Aries S1, PSU en AES/EBU
Khatia Buniatishvili brengt mij het album ‘Labyrinth’. Haar pianospel komt met lang aangehouden noten in de eerste track. Heel langzaam wegzakkend geluid in de verte, met af en toe stevige dynamiek tegenover een doodstille achtergrond. Het instrument zelf wordt groot afgebeeld, doorlopend tot voorbij de opstelling van mijn luidsprekers. Op een afstand gehouden van de luisteraar waarmee de illusie ontstaat dat je wat verder weg zit van het instrument, daardoor veel meekrijgt van de akoestiek van de opnameruimte. In de tweede track, met een werk van Satie, is die illusie nog wat groter, omdat de wat harder gespeelde noten vanuit de linkerkant een natuurlijke boost krijgen. Het kan mijn ruimte zijn (maar dat herken ik niet van andere muziek) of de technicus heeft die extra energie toegelaten in de opname, zodat de weergave heel natuurlijk en oorspronkelijk overkomt. Prachtig traag gespeeld, Khatia weet het tempo zo laag te houden als mogelijk, waarmee elke gespeelde noot spannend overkomt. Dat doet ze ook met een prelude van Chopin. Van haar wordt gezegd dat zij in de ziel van Chopin kan kruipen en zo haar spel aanpast aan de tijdgeest van Chopin. Hoe dan ook, de Aries S1 met PSU stelt geen moment teleur met deze lastige muziek.
Muziek van een heerlijk album stroomt als PCM stream mijn Metrum Adagio dac in, om zijn weg analoog te vervolgen naar een EAR/Yoshino 8L6 buizenversterker. Het zijn Stacey Kent en haar man Jim Tomlinson die ‘The lyric’ hebben opgenomen. Zij zingt, hij speelt saxofoon. Easy listening jazz en klassiekers uit het Great American Songbook. Albums vaak gekocht op cd en zelf geript tot FLAC-files. Ik laat de standaard resolutie van 44.1 kHz upsamplen naar 176.4 kHz omdat de dac dan net een tikketje meer lineair de data verwerkt.
Het eindresultaat is een strakke en stevige bas, licht slagwerk dat nergens de leiding neemt maar steeds volgt. De saxofoon levendig en vol klank. Met Stacey’s stem strak in het midden, helder en met de voor haar zo kenmerkende zangkwaliteit. Muziek wordt gebracht op een vloeiende en meeslepende manier, heel gemakkelijk, rustig en vrij van artefacten. In een stereobeeld dat overkomt alsof dit niet gespeeld wordt in een studio, maar in een sessie waar de muzikanten zijn samengekomen. Gewoon heel erg lekker en zuiver. Tussen de tracks, als de laatste noot verdwenen is in de verte, een diepe stilte die zich door geen enkel elektronisch onderdeel laat verstoren. Je kunt het slechter treffen dan met een Auralic Aries S1 en S1 PSU.
Vioolklanken
Om mijn Falcon LS3/5A luidsprekers te verwennen zoek ik naar een album van violiste Julia Fischer dat zij heeft opgenomen samen met The Academy of St. Martin-in-the-Fields, gevuld met werken van Johan Sebastiaan Bach. Een album opgenomen in 2009 door Decca en dat alle pracht van The Academy bundelt met de heldere viool van Fischer.
De Aries weet de muziek netjes uit elkaar te rafelen, het te mengen en zo het orkest neer te zetten in een setting die als een halve boog voor mijn neus wordt gepresenteerd. Met Fischer en een tweede solist op viool netjes links en rechts van het midden geplaatst. Onderdeel van het orkest, maar wel met een eigen identiteit zodat ze als solist onderscheidbaar zijn en telkens blijven. Het is een aangenaam samenzijn met een toen nog redelijk jonge Fischer. Het is mooi hoe subtiele klanken uit de viool zich manifesteren, teder als een zomerbriesje. Helder zonder scherpte, waar snaar en klankkast elkaar vinden. Het samenspel van de twee solisten als in een liefdesdans van zwanen. Sierlijk, aanvullend, uitdagend, zonder van plaats te veranderen. Het mogen dan door ‘de analogen’ vervloekte enen en nullen zijn waar het mee begint, de Auralic Aries S1 heeft het vermogen om die heel netjes en met een lage jitterwaarde over te brengen naar de dac. Het is muziek gebracht op een wijze waar mijn luidsprekers weg mee weten en mij kunnen laten smullen van het spel.
Er zit vioolspel in, maar dan heel anders dan met Fischer, we gaan over naar Alison Krauss en haar band Union Station. Papieren vliegtuigjes vouwen als eerste track. Vanaf de intro noten weet de muziek te grijpen, getokkel en heel zacht de viool met de stem van Krauss. Mooie mondgeluiden, een natuurlijke slis en dan na een minuut gaat Krauss los en zet haar stem een paar tandjes harder. Banjo gaat zich naar voren dringen, de band komt los in een country ritme. Je kunt zeuren en spijkers op laag water zoeken, niet doen, genieten van de muziek. Laat het op je afkomen. Neem als het ware een duik naar het virtuele podium waar de artieste hun best staan te doen.
‘Dimming the day’ is een klassieker van Jackson Brown, deze uitvoering van Krauss moet hem gestreeld hebben, heel mooi en gevoelig gebracht. Ik zal Krauss niet scharen onder de grote zangeressen met een enorm vocaal bereik, maar het mens heeft wel een pakkende manier van zingen. Vooral als ze zo natuurlijk mag overkomen als in samenspel van een Aries S1 met alle andere apparaten en kabels die verantwoordelijk zijn voor het eindresultaat. Voor de uitsmijter van de dag is lef nodig, niemand durft Ulla Meinecke nog te draaien nadat ‘Die Tänzerin’ ongeveer door iedere standhouder op elke audioshow tot in den treuren is gespeeld.
Lekker blijft het wel hoor, dynamisch, Hammond-orgel nadrukkelijk aanwezig met zijn specifieke klank. Gewoon gaaf hoe standvastig Ulla is in het midden en de orgel klanken breed door de ruimte spreiden. Een man praat/zingt heel zacht op de achtergrond, diep naar achteren in het stereobeeld. Muziek waarmee zelfs een kleine LS3/5A groot kan worden als de aansturing juist is.
Ik stream, jij streamt, wij streamen
Auralic heeft met de komst van de Aries S1 de instap in high end streaming behoorlijk in prijs weten te verlagen. Door bestaande techniek en bestaande ontwikkelingen door te voeren in een nieuw concept en dat te stoppen in een bescheidener jasje. Het uitbrengen van een streamer in deze prijsklasse met de techniek van een Tesla G3 platform is te prijzen en maakt het correct streamen van muziek bereikbaar voor een groter koperspubliek.
Auralic brengt met de Aries S1 een doordacht stuk software mee in de vorm van de Lightning DS App voor iOS, niet voor Android omdat Auralic zich niet wil branden aan de vele verschillende Android-versies. Liever op één platform uitgebreid en foutloos, dan op meerdere platformen beperkt in mogelijkheden en rammelend. Met de App bedien je alle opties van de Aries S1, van het opbouwen van een muziekbibliotheek, via streamingdiensten tot upsamplen en een parametric equaliser.
Wie nog een stap verder wil gaan met de kwaliteit van de stream uit de Aries S1 kan ervoor kiezen een losse voeding aan te schaffen van Auralic: de PSU S1. Simpel aan te sluiten en in staat de interne voeding van de Aries S1 volledig over te nemen. Het resultaat laat zich horen op elk audiosysteem dat in staat is het onderscheid duidelijk te maken. De positieve invloed van de PSU maakt het onmogelijk om die te negeren.
Wie zich moet beperken tot de Aries S1 heeft het vooruitzicht dat de PSU altijd later aangeschaft kan worden.
Auralic laat zijn series lang doorlopen, het zijn geen eendagsvliegen. Dat geldt nog meer voor de Lightning software, sinds jaar en dag worden alle apparaten ondersteund. Auralic is geen merk dat met alle winden meewaait en alles wat met streamen te maken heeft in één doos wil proppen. Dat bewijzen zij opnieuw met de S1 series, waarin de S staat voor Sound en kwaliteit, niet voor kwantiteit en/of half werk. Ik geniet daarvan, iets goed doen en zorgen dat een product pas op de markt komt als het af is. De Aries S1 met of zonder PSU is af. Werkte hier uren, dagen, weken en bracht me mijn muziek met plezier.
Auralic Aries S1
2.099 euro | www.auralic.com
Auralic S1 PSU
999 euro | Dynaudio Benelux
