Met de introductie van de nieuwe Reference-lijn verfijnt Klipsch zijn betaalbare lijn van luidsprekers nog verder. Het recept verandert niet echt, de Amerikanen zweren nog altijd bij hoorntweeters en grote woofers zoals je ook kunt vinden bij gigantische iconen als de Klipschorn of La Scala. Maar muziek grootschalig presenteren, lukt dat ook als het prijskaartje veel zachter is?
Klipsch Reference
Met de vernieuwing van de Reference-familie zorgt Klipsch voor een lading luidsprekers die niet al te veel kosten maar toch veel bieden. Er druppelt aardig wat neer van de duurdere Reference Premiere-lijn die vorig jaar vernieuwd werd. Met name voor de woofers die in deze goedkopere modellen zitten werd er inspiratie geput bij de duurdere Klipsch-modellen. Het gaat hier trouwens om – als we juist tellen – de zevende generatie van de Reference-familie. Over een erfgoedverleden gesproken.
Fans van het merk moeten niet al te veel vrezen: de speakers uit deze geüpdatete Reference-lijn blijven onmiddellijk herkenbaar als Klipsch-producten. De hoorntweeter waar het bedrijf om bekendstaat en de koperkleurige conussen van de woofers zeggen al genoeg. We verwachten zeker niet dat het Amerikaanse merk opeens zijn voorkeur voor dynamische prestaties en een machtige presentatie zal loslaten – stel je voor.
Toch is het design bij deze nieuwe Reference-modellen met de zachte hand bijgeschaafd, waardoor ze net wat moderner en minder ‘Amerikaans-nostalgisch’ overkomen. De matte waveguide slash hoorn en de naadloze integratie van de woofers in de baffle zorgen voor een moderne, gestroomlijnde uitstraling. Mooi zo. De designupdate laat gelukkig ook niet de zaken los die een Klipsch een Klipsch maken. Zonder een hoorntweeter, dat zou echt niet kunnen, maar ook de behuizing met een duidelijker houtstructuur kon niet ontbreken.
In deze test bekijken we twee modellen uit de nieuwe Reference-lijn: de R-50M van 349 euro per paar en de R-800F. De '50' is de tweede, iets grotere boekenplankspeaker in de Reference-lijn die welllicht het best past in kleinere ruimtes (of als achterste speakers in een surroundopstelling).
De R-800F is dan weer de grootste vloerstaander in de familie die voor 649 euro per stuk in de winkels ligt. Hier verwachten we zeker die Klipschiaanse dynamische prestaties terug te vinden
Volbloed Klipsch
De R-800F is echt een luidspreker die er staat. Je kijkt echt niet naast deze 24,5 kg wegende, bijna 110 cm hoge speaker. Tja, het is niets voor niets het topmodel in de opgefriste Reference-lijn. Het zit hem vooral in de diepte, die wat forser is dan bij de meeste rivalen, en toch ook hoe de voorkant zich presenteert. Tenminste, als je het meegeleverde rooster verwijdert, want mét zijn de Klipsch-torens een stukje anoniemer.
Wat je ziet wanneer je de magnetisch opgehangen roosters wegneemt kun je best omschrijven als een ‘eyecatcher’, met name hoe de tweeter diep verzonken wordt in een hoornconstructie die bijna een kwart van de baffle in beslag neemt. Net zoals bij JBL, die een gelijkaardige hoornaanpak huldigt, heeft Klipsch onderzoek gedaan om de juiste hoornvorm te ontwikkelen. Het resultaat noemt het merk Tractrix. Die naam duikt ook op aan de achterkant, want ook de daar aanwezige baspoort heeft een heel specifieke vorm die ongewenste bijgeluiden moet voorkomen als er zware bassen uit de speaker rollen.
De twee 8-inch woofers met hun knappe, bijna oranje-achtige kleur die nauwelijks minder breed zijn dan de kast, trekken ook enorm de aandacht. Kortom, een paar R-800F’en in de kamer schept wel wat verwachtingen. De volumeknop mag al eens wat verder opengedraaid worden, dat geven deze kloeke Amerikanen meteen aan. En dan word je ook beloond, want vanaf een iets hoger volumeniveau komen de Klipsch-speakers echt tot leven. Het is niet loeihard, dat niet, wel net iets hoger dan achtergrondniveau.
De R-50M is dan weer heel wat compacter. Deze boekenplankspeaker is niet het kleinste model in de familie – er is ook de R-40M – maar mag toch gerust heel bescheiden van omvang worden genoemd. Net als de R-800F komen ze met het nieuwe Tractrix-hoornontwerp die bijna tot aan de buitenrand van de speaker loopt. De hoorn met de 1-inch aluminium tweeter is wel wat kleiner bij de boekenplankspeaker, net als de 5,25-inch woofer. Ook hier mag je gerust de luidsprekerrooster verwijderen om die authentieke smoel te bewonderen.
Atmos-klaar
Aan de achterzijde van de grote vloerstaander zien we niet één, maar twee paar luidsprekerterminals. Nu denk je misschien meteen aan bi-wiring/bi-amping-mogelijkheden, zoals je bij vele andere speakers vindt. Hier zit het toch anders. Slechts één paar aansluitingen dient voor de R-800F, de andere biedt een elegante oplossing voor als je de vloerstaander aanvult met de R-40SA Dolby-speaker. Die plaats je bovenop de Klipsch-toren om zo een hoogtekanaal in een Dolby Atmos-surroundopstelling weer te geven.
Die optie vind je bij andere merken ook, maar je zit dan vaak met een luidsprekerkabel die langs de achterkant tot boven loopt. Bij deze Klipsch is dat niet. Je steekt de kabel van de Dolby-speaker onderaan in, intern wordt de kabel doorgelust naar een paar discrete aansluitingen bovenaan. Zo hoef je enkel een onopvallend kabeltje te leggen naar de Dolby-speaker. Slim gevonden.
Deze tweak verrast niet echt, aangezien Klipsch als een merk altijd veel aandacht heeft voor thuisbioscopen. Dat is iets dat we heel Amerikaans vinden. Ook de Reference-familie omvat het nodige om een surroundopstelling te bouwen, incluis twee centerspeakers.
En zo moeten we toch dat topmodel-etiket nuanceren dat we aan de R-800F hebben gehangen. Er is namelijk een nog duurder model in het assortiment, de Reference R-605FA van 799 euro per stuk. Waarom het hogere prijskaartje? Dat komt omdat dit een vloerstaander is met bovenaan een ingebouwde Dolby Atmos-speaker. Een stukje strakker dan een R-800F met aparte R-40SA ongetwijfeld, want het is één net geheel en er je zit niet met kabelbruggen. Langs de andere kant is het vloerstaandergedeelte van de R-605FA net iets minder prestatiegericht dan bij de R-800F. De kast is wat slanker en er zijn twee 6,5-inch woofers in plaats van 8-inch exemplaren gemonteerd.
Je kunt echter niet zomaar stellen dat het ene beter is dan het andere, want het hangt van jouw opstelling af. Wel fijn in elk geval dat die R-605FA-optie er is, want het is een zeldzaam handig alternatief voor wie een thuisbios bouwt.
Kleine, spannende pleziermakers
We hebben de twee Klipsch-speakers met een aantal versterkers uitgeprobeerd, waaronder de krachtige Denon PMA-1700NE, de veelzijdige NAD C399 en de zeer compacte Pro-Ject MaiA S3. De eerste twee zijn al wat duurdere machines met aardig wat vermogen, iets dat je niet per se nodig hebt voor deze Amerikaanse weergevers. Een eigenschap van Klipsch is nu eenmaal dat ze zich heel makkelijk laten aansturen. De compacte maar toch potente MaiA S3 kun je op de kop tikken voor circa 550-600 euro, wat meer in verhouding staat met deze luidsprekers.
Een ding waar die hoorntweeter zelfs bij de goedkope R-50M prima in slaagt, is midhoog en heel wat detail ruim de kamer in smeren. Bij ‘Death is not the End’ met Nick Cave en een buslading bekende namen – een nummer op ‘Murder Ballads’ – heb je meteen het gevoel dat je mee in de studio staat met Blixa Bargeld, PJ Harvey, Kylie Minogue en co. Even traag en ingetogen is ‘Moonlight Sonata’, met Avishai Cohen op een heel authentieke en volle trompet. Echt een mooi resultaat voor een speaker die slechts 175 euro per stuk kost. Deze muziek is dan ook echt spek voor de bek van deze Klipsch-luidsprekers, net als het betere gitaarwerk.
De R-50M maken ook iets heel moois van ‘Now Is’ van Rival Consoles. De toepasselijke genaamde openingstrack ‘Beginnings’ vertoont een spectaculair spatiaal karakter op de kleine Amerikanen. De hoge synthtonen zitten overal in de luisterruimte, dat is zeer knap. Waar lopen ze tegen hun limieten? Het laag. De basprestaties zijn goed voor dit formaat, maar technofans of bij een stereo-opstelling bij de tv moeten toch eens nadenken over het toevoegen van een subwoofer.
We vonden de R-50M’s met de Pro-Ject MaiA S3 goed in staat om de dialogen en effecten van een aflevering van het tweede seizoen van Shadow and Bone weer te geven, bij actiescènes mocht het net een beetje meer zijn. Dat is een stukje smaak, uiteraard. Klipsch heeft toevallig recent nieuwe subs gelanceerd die passen bij deze Reference-lijn. Heb je dan echt iets extra nodig? Zoals gezegd: niet per se. Onze testruimte is wat groter, en ook daar komen de beats bij ‘Scheef’ van Eefje de Visser bij de aanvang van het nummer best krachtig binnen. Zeker gegeven het formaat van deze Klipsch-boekenplankspeakers.
We spelen vanaf cd op een Denon DCD-1700 naar de Pro-Ject-miniversterker, en dat klinkt uitstekend. Maar eens de zangeres begint te zingen – en dat wordt heel fraai en ijl neergezet – mocht het in deze grotere ruimte net iets meer zijn. Die opmerking maken we natuurlijk altijd bij kleinere boekenplankspeakers.
Een muur van geluid
Opmerkingen over basextensie hoeven we niet maken bij de grote broer van de Klipsch R-50M. Qua afmetingen is deze vloerstaander dan ook een paar maten groter, met de woofers en het kastvolume om te zorgen dat er een heel vol geluid kan geproduceerd worden.
Gary Clarke’s Live-album uit 2014 is een uitstekend beginpunt voor een sessie met de Klipsch-speakers. De pure bluesenergie in tracks als ‘Travis County’ en ‘Don’t Owe You a Thang’ wordt heel goed overgebracht, net als het virtuoze gitaarspel van de Texaan. Hij schuwt he distortion-pedaal niet, een sound die de R-800F groezelig en vol neerzet. Er zit heel wat vaart in de meeste van de nummers op het album, wat de Klipschen fijn overbrengen, vaak met aanstekelijk gejuich van het publiek in de achtergrond om het nog meeslepender te maken.
Klipsch legt een nadruk op totaalbeleving, wat niet enkel bij bluesrock aangenaam is. ‘Manitoumani’ van Franse popgod M bijvoorbeeld, wordt door met de R-800F als een grote muur van geluid neergezet, met een vette, impactvolle basbeat die alles voortstuwt. Nog indrukwekkender is de dikke laag muziek in de kamer als we ‘FAST LAND (The Bug’s G36 Remix)’ op het remixalbum van Moderats ‘EVEN MORE D4TA’ spelen. Het nodig echt uit om luider te spelen, om zo die totale immersie te ervaren.
Een goede keuze voor rauwe gitaarmuziek en techno dan? ‘Symphony No.1 in D minor, Op.13’ van Rachmaninov gespeeld door het LSO en gestreamd in DSD64-formaat via een iFi Audio NEO Stream die aan de Denon-versterker hangt, blijkt ook goed bij deze speakers te passen als je wil proeven van de totale orkestrale beleving met veel dynamiek. Muziek waarbij je wil rechtstaan om zelf te dirigeren, dat bedoelen we. Als de pauken weerklinken bij ‘I.Grave – Allegro non troppo’ spring je bijna uit de stoel, zo goed slagen deze betaalbare speakers er in om die energie over te brengen. Dat kom je op dit prijspunt niet altijd tegen.
Je kunt een paar R-800F’s ook gerust als een alternatief voor een soundbar overwegen. We keken zo naar enkele afleveringen van het tweede seizoen van ‘Carnival Row’ en ‘Everything Everywhere All at Once’ op Amazon Video, met de Denon PMA-1700NE als motor voor de twee Klipschen. Dat leverde nog wel een fraaie cinematische ervaring op. Opnieuw met dank aan de bredere uitstraling van de hoorntweeter, waardoor de actie grootschalig rond het scherm plaatsvond, fijn bij de soms absurde gevechten bij de grote Oscarwinnaar dit jaar.
We experimenteren tussendoor wel wat met het indraaien; een tikje naar binnen hielp om dialogen te centreren op het scherm. De goede dynamische prestaties helpen bovendien om actie knallend en indrukwekkend neer te zetten, niet alleen qua explosies en dergelijke, maar ook door orkestrale soundtracks machtig te presenteren.
Conclusie
De Klipsch Reference R-50M is een compacte en heel betaalbare luidspreker die veel plezier in de aanbieding heeft. De hoge gevoeligheid is een troef, want daardoor zijn ze heel geschikt om te combineren met compactere versterkers, genre de Sonos Amp of de Pro-Ject MaiA S3 die we tijdens onze testing gebruikten. In een grotere kamer ga je misschien wensen voor een subwoofer, maar vergeleken met andere kleinere boekenplankspeakers presenteren deze Klipschen ook dat vlak prima.
Een paar R-800F-luidsprekers staat garant voor een meeslepende luisterervaring. In het bijzonder als je playlist bestaat uit grootse, dynamische muziekstukken of elektronische tracks die je graag omhullend wil beleven, niet op afstand wil aanhoren. Subtiliteit is niet altijd helemaal hun ding, maar plezier maken wél.
Vogel's consumer Benelux is de Nederlandse distributeur voor Klipsch en heeft ons de reviews samples ter beschikking gesteld.
Klipsch Reference R-50M
349 euro/paar | www.klipsch.com
Beoordeling 4,5 op 5
Klipsch Reference R-800F
649 euro/stuk | www.klipsch.com
Beoordeling 4,5 op 5
