47 Laboratory is door mij voor het eerst gesignaleerd op de high end show in Frankfurt in 2002. De kleine kastjes met weinig opsmuk verbaasden de toehoorders vanwege de onverwachte kwaliteit. Heel even dachten we met een soort prototypes te maken te hebben, maar als ik de foto’s terug kijk is er niets veranderd. 47 Laboratory heeft zeker voor een merk met deze uitstraling veel aandacht gekregen in de internationale pers.

In het bijzonder Stereophile in de USA en HiFi+ in Engeland publiceerden over de producten die afwijken van het gangbare. In Nederland is er een kring van fanatieke aanhangers van 47 Laboratory die mij met regelmaat naar Audio-Cube in Utrecht wezen, de vertegenwoordiger in Nederland. Toen ook nog een vriend opbelde en vol verbazing sprak over de Shigaraki werd het tijd er één in huis te halen. Nieuwsgierig als ik ben.

4717 Shigaraki

De twee kleine kastjes staan allebei op een keramiek voet en stralen weinig uit. 2000 Euro lijkt heel veel geld voor de glad stalen behuizing met nauwelijks knopjes. De voeding is het zwaarste en bezit twee aansluitingen. Een euro connector voor 230 volt en één voor een kabeltje dat naar het andere deel van de versterker loopt. Op dat andere deel een schuifpotentiometer als volume regelaar. En drie tuimelschakelaars. Met de onderste activeer je de luidsprekers, met de bovenste twee kies je uit de drie ingangen. De achterzijde van dit deel toont de inputs, een line out, de speaker aansluitingen en de kabel voor de voeding. Het is even wennen om de ingangen te kiezen omdat de tuimelschakelaars samen werken. Als je het systeem door hebt blijkt het erg handig te zijn.

De producten van 47 Laboratory zijn van de hand van Junji Kimura. Een ontwerper die bij veel Japanse fabrikanten zijn sporen verdiende maar uiteindelijk zijn eigen pad koos uit ontevredenheid met het aanbod in high end. De onderhanden versterker is een afgeleide van de Gaincard van 47 Laboratory. Er wordt gebruik gemaakt van een op-amp wat het aantal componenten minimaal kan houden. Volgens Kimura is niet alleen de op-amp van belang maar zeker ook elk component daaromheen. Inclusief de opstelling van de componenten, de kast, de voet en de bedrading. Groot voordeel van en op-amp is de ultra korte signaalweg, snelle stijgtijden zijn mogelijk en de bouw blijft compact. Kimura hangt meer theorieen aan, zoals het toepassen van kleine condensatoren in de voeding om de snelheid in de versterker te houden. Er zijn niet veel kleintjes gebruikt, maar slechts een paar met juist genoeg filtercapaciteit. Er is geen groot stroomreservoir dat continue bijgeladen moet worden, maar de energie wordt als het ware direct uit het net afgetapt, waardoor de snelheid behouden blijft. Vandaar ook het afwijzen van netfilters, serie filters zijn remmers. Wat Kimura muzikaal nastreeft met zijn schakelingen is te vangen in het woord realisme.

Ik ben nu welgeteld 38 jaar bezig met audio en toch kunnen mensen mij nog altijd verbazen. Zo ook Junji Kimura. Ik heb de twee kastjes opengemaakt en eens gekeken wat er in zit. In het meest vierkante kastje huist een flinke transformator, een paar diodes op een printje, een weerstand en een LED. Het andere hogere kastje is nog het meest verbazingwekkend. Op twee mini printjes elk een tweetal elco’s, een enkele op-amp, een paar kleine condensatoren en weerstanden. Flinterdun draad verbindt in- en uitgangen met de print en de schakelaars. Toen ik het kastje opende vroeg ik mij af waar de versterker nu eigenlijk zit! Laten we het zo stellen, als ik eerst de kast had geopend en toen pas zes weken was gaan luisteren, dan had ik ongetwijfeld last gehad van een vooroordeel. Hoe deze schakeling 2 x 20 watt kan leveren en zoveel geluid kan produceren uit normale luidsprekers is mij een volslagen raadsel. Hier is niet alleen goed over nagedacht, dit is min of meer revolutionair. Ik kijk ineens ook heel anders aan tegen de keramiek voet die beide kastjes hebben en de RVS behuizing. Het kan haast niet anders dan dat ook die onderdelen invloed hebben op het eindresultaat en met veel zorg zijn gekozen. Mooi of niet mooi, het is allemaal wonderlijk. De importeur spreekt van minimalistische en pure ontwerpen. Nou dat statement doet Kimura eer aan.

Opstelling

Zo minimalistisch als de Shigaraki is de randapparatuur om de versterker niet. Te beginnen bij de bronnen komen we achtereenvolgens een draaitafel tegen, een cd speler en een Magnum Dynalab MD-90 tuner. Inzoomend op de platenspeler staat er een Garrard 301 loopwerk met Pro-ject 9 carbon arm en Benz Micro Glider L2 element op een Target wandbeugel. Een Siltech MXT New York vormt de verbinding naar een Linn Linto phono versterker. Vanaf de Linto gaat er een Crystal Cable interconnect naar de Shigaraki. De tweede bron is een Teac VRDS T-1 loopwerk met Tentlabs klok en power supply die een Monarchy Audio DIP Upsampler van signaal voorziet. Het inmiddels naar 24 bit 96 kHz getransformeerde signaal loopt via een Assemblage D2D-1 jitter reductie naar een Apogee Mini-Dac. Alle digitale verbindingen zijn Wyde-Eye van Apogee. Wederom met een Crystal Cable interconnect is de verbinding gemaakt naar de Shigaraki. Aan de uitgang van de versterker hangen via Crystal Cable Reference luidspreker kabels mijn paar Focal/JMlab Electra 926 luidsprekers. Geen subwoofer want er is geen pre-out op de Shigaraki (de line-out kan hiervoor worden omgezet door Audio-Cube). De apparatuur staat op een Spectral meubel en voor de ontkoppeling is veel gebruik gemaakt van Acoustic Analysing TVA dempers. In de stroomvoorziening een Kemp Powersource netfilter, Crystal Cable Reference power kabels, naast snoeren van Lapp en Kemp.

Voordat mijn huiskamer op zijn kop werd gezet voor een breedbeeld TV is er naar de 4717 geluisterd met andere kabels, allemaal uit de Classic serie van Siltech en bestaande uit de LS-110 luidspreker kabels, de SPX-30 netsnoeren en de SQ-88 interconnects. Toen draaide de Shigaraki zonder netfilter en rechtstreeks op het stopcontact. In de laatste en definitieve luistersessies werd alle voeding gehaald via het Kemp filter al is de importeur hier geen voorstander van. Mijn persoonlijke indruk is dat de Shigaraki geen enkele hinder van het filter ondervindt en dat in positieve zin wordt bijgedragen aan de rust in de installatie. De verschillen met de toegepaste kabels zijn significant maar veranderen het karakter of de kwaliteit van de versterker niet zodanig dat hier speciale aandacht aan is gegeven in de recensie. In de laatste opzet, dus met netfilter en alleen Crystal Cable profileerde de 4717 zich naar mijn smaak het beste. Waarbij ik de kanttekening maak dat de Siltech SQ-88 Classic te prefereren was boven de Crystal Connect als ik met een mix van kabels speelde.