Mijn historie met Ayon buizenversterkers gaat terug tot 2005/2006, de jaren waarin ik kennis mocht maken met de producten en de fabriek in Oostenrijk kon bezoeken. Het resulteerde in de aanschaf van een Ayon 300B, met twee enorme AA 300B-S eindbuizen voor 2 x 18 Watt. De single ended triode moest het veld ruimen na de aanschaf van luidsprekers met een laag rendement en grillig impedantieverloop. In de volgende jaren kwam nog wel eens een Spirit of Spark voorbij in mijn huis, ook een streamer en een set luidsprekers. Recent kon ik uitgebreid kennis maken op locatie met een Spirit SE en een Spirit V geïntegreerde versterker en het beluisteren daarvan heeft geresulteerd in het aanvragen van een Ayon Spirit V voor langere tijd thuis. De Spirit V is duidelijk anders dan de vroegere Ayon 300B; voor de behuizing maakte staal plaats voor aluminium, de single ended 300B is in een gebalanceerde KT150 uitgang veranderd, en de opzet van deze versterker is een stuk moderner met allerlei slimme schakelingen zoals een “fixed auto bias”. Gebleven is de uitstraling, het chroom en de betrouwbaarheid van het merk Ayon. Aan de slag!
Ayon Spirit V buizenversterker
De Ayon Spirit V is een gebalanceerde buizenversterker met als eindbuis per kanaal een paartje Tung-Sol KT150, door Ayon geselecteerd, gemeten en gematcht. Een soft-start regeling voor de buizen geschiedt automatisch voor elke luistersessie. Ayon adviseert om eens per maand een knopje in te drukken om de bias in enkele seconden te optimaliseren. Worden de buizen vervangen, dan is er een eveneens volledig automatische setup nodig die een paar minuten in beslag neemt. De gebruiker hoeft nooit te frummelen met universeel meters en een schroevendraaier. Toch valt de bias regeling eerder onder de noemer vast dan onder automatisch. Vast is bijna altijd beter voor de geluidskwaliteit, het automatische zit in de schakeling voor de instelling, die instelt op een vaste waarde. Telkens als na het spelen de Spirit uitgeschakeld wordt meet het “auto bias” circuit de optimale instelling (geldt ook voor andere moderne Ayon’s) en past die ook weer toe als de versterker een volgende keer aangezet wordt. Dat verklaart de 1 à 2 minuten die Ayon nodig heeft bij het uit- en aanzetten.
De Ayon Spirit V maakt verder gebruik van twee Tung-Sol 12AX7/ECC83 buisjes voor de versterking en twee Russische 6H8C/6SN7 buizen uit een fabriek in Novosibirsk als drivers voor de KT150. Grappig detail, de 6H8C verscheen voor het eerst in 1941 in een catalogus en de techniek is dus nu exact 80 jaar oud. Alle buizen zijn gemerkt en hebben hun specifieke plaats, niet omdat andere buizen niet zouden kunnen, maar omdat de Spirit in de fabriek heeft proefgedraaid en daar de bias op is ingesteld. De Ayon Spirit V schakeling kent nul decibel feedback. De Spirit is zowel in triode klasse A als in pentode klasse AB te schakelen.
Aan de voeding besteedt Ayon terecht erg veel aandacht. Denk aan de twee geïsoleerde voedingstransformatoren met een lage eigen ruis, gedempt en afgeschermd tegen RFI en EMI. Choke spoelen zijn standaard. Per versterkersectie is de voeding in de Ayon gescheiden gehouden. De uitgangstransformatoren zijn breedbandig, ingegoten in anti-resonantie compound en strak gewikkeld. Ultra korte signaalwegen, hard-wiring en het vermijden van halfgeleiders in de signaalweg zijn gebruikelijk bij Ayon. Net als het gebruik van Neutrik connectoren, WBT speaker terminals, zilver/koper bedrading en goud opgedampte PCB’s. Wat raadselachtig is een DMP schakelaar aan de achterzijde met drie standen: 1, off en 2.
Ayon laat er bij monde van de eigenaar van het bedrijf niet veel over los wat nou precies de werking is. Het idee achter DMP is voortgekomen uit onderzoek naar de invloed van een luidspreker op de versterker. Niet andersom. Ayon maakt zelf ook luidsprekers en de onderlinge wisselwerking intrigeerde de technici. DMP, dat vast staat voor “demping”, beïnvloedt de driver schakeling, de smoorspoelwerking, de versterking en de uitgangstrap. Een gemakkelijk aan te sturen luidspreker behoeft geen DMP, een lastiger type vraagt om stand 1 en een luidspreker met een grillig impedantieverloop dat zakt tot 2 à 3 Ohm vraagt om stand 2. Maar wat dat intern doet blijft een raadsel. Hoorbaar is het zeker.
Het aluminium chassis van de versterker is niet alleen fraai om te zien, maar tevens stevig en resonantie dempend. De Ayon is uitgevoerd in zwart met chroom, met zwarte knoppen op de voorzijde voor volume en ingangskeuze. De aan/uitschakelaar zit buiten het zicht onder de versterker. Rode LED’s en het rood verlichte logo geven aan dat de Ayon aan staat, aan gaat of afsluit. De drukkere achterzijde toont van rechts naar links een XLR ingang, drie lijningangen, pre-out en direct-in. De luidsprekeraansluitingen zijn er voor 4 en voor 8 Ohm.
Dan wat meer specifieke zaken, zoals de DMP switch, de triode/pentode switch, een ground terminal en een ground lift schakelaar, de 230V entrée met zekering, een kleine display en een netspanning indicator. Het kleine display toont in cijfers als er iets mis is vanuit de beveiligingscircuits met welke eindbuis. Dat kan een af te lezen indicatie zijn van een grotendeels versleten buis die zijn biaswaarde niet meer haalt, of van een defecte buis.
Een afstandsbediening voor volume en mute is standaard. Net als een zeer informatieve en uitgebreide handleiding op papier! De prijs van de Ayon Spirit V is € 5.995. De Spirit V is ook verkrijgbaar als Spirit PA (alleen eindversterker) en kost dan € 5.850.
Technische details
- Schakeling: Triode klasse A, Pentode klasse AB
- Buizen: 4 x KT150, 2 x 6SN7 en 2 x 12AX7
- Uitgang: 4 en 8 Ohm
- Bandbreedte: 10 Hz – 60 kHz binnen -3dB
- Uitgangsvermogen: 2 x 40 Watt triode, 2 x 65 Watt pentode
- Ingangsgevoeligheid: 500 mV
- Ingang impedantie: 100 k?
- Signaal/ruisverhouding: 95dB
- Feedback: 0 dB
- Ingangen: 3 x line RCA, 1 x line XLR, 1 x direct
- Uitgangen: 1 x pre-out RCA, 1 x luidsprekers 4 en 8?
- Maximale stroomafname: 175 Watt
- Afmetingen (BxDxH): 48x37x26 cm
- Gewicht: 33 kg, verpakt 42 kg
Mijn systemen
Laat ik de systemen beschrijven die ik gebruik om met de Ayon te spelen. Muziek staat digitaal opgeslagen op een Melco N10 opslag, samen met een Auralic streamer gekoppeld via een Melco S100/SBooster ethernetswitch en twee stuks Bonn N8/Forester F1 switches aan zowel een NUC voor Roon als aan een tweede Auralic Aries streamer. Een G1 in mijn kleine set, een G2.1 in de grote luisterruimte. Beide systemen maken gebruik van Metrum Acoustics D/A converters, een Adagio en een Pavane. Beide systemen krijgen hun netspanning uit AudioQuest Niagara filters, een 1200 en een 5000. Ik ga niet uitdiepen welke kabels ik allemaal gebruik, met uitzondering van Inakustik LS-2404 luidsprekerkabels aan een set Falcon LS3/5a Gold Badge monitoren en Crystal Cable Speak Reference aan Spendor Classic 2/3 luidsprekers. Zowel de Falcon als de Spendor zijn uitgebreid met Townshend Maximum supertweeters en staan op Engelse Custom Design open frame stands.
Ook wil ik toch nog even de Italiaanse Ricable Invictus AES/EBU kabel melden tussen de Aries G1 en de Adagio. Wat een fijne kabel is dat, die brengt met recht plezier in het luisteren naar muziek. Een echte geheimtip wat mij betreft. Voor de rest is het Crystal Cable, AudioQuest en Yter wat de klok aan kabels slaat.
Stralende conus
Inmiddels leef ik een week intens met de Ayon versterker in mijn kleine systeem en elke dag weer weet het apparaat mij te verbazen. Vaak, heel vaak in positieve zin. De match met mijn kleine Falcon LS3/5a luidsprekers, die met een impedantie van 15 Ohm een makkie vormen als belasting, is wonderbaarlijk geslaagd. Met de zachte stem van Susanne Abbuehl op de cd “Compass” gaan de conussen stralen van plezier. Naast haar zachte drums, waarbij ragfijn door de componenten de kleinste geluidjes worden doorgelaten. Een piano die noot voor noot lang laat uitklinken in een grote akoestiek, soms één, soms twee klarinetten zweven door de lucht. Het is muziek en een weergave om stil van te worden. Zo zuiver, zo angstig transparant en compleet, zonder een moment de muziek uit het oog te verliezen. Iets waar de Ayon tot nu toe helemaal geen last van heeft gehad. De transparantie kan ook wel eens tegen werken als een opname rommelig is, slecht in de bassen zit of erg helder is, maar bijna altijd ontstaat er een synergie die dwingt om te blijven luisteren.
Waar de Ayon Spirit V eveneens mee imponeert is het stereobeeld dat vanaf het eerste moment van spelen een ruimte herschept die niet in mijn huis hoort. Dat wil zeggen, een eigen ruimte als een bubbel creëert, ver naar achteren lopende in de diepte, breder is dan de muren dat zouden moeten toelaten en ook in hoogte weet te duiden, dat laatste alleen als de opname dat toelaat. Het gehele stereobeeld weet los te komen, doet de weergevers vergeten en hangt zo vrij dat de hersenen gefopt worden. In dat stereobeeld zit de muziek, muziek die geen last heeft van vooroordelen als warm buizengeluid, zwakke en rommelige buizen basgeluiden. Nee, eerder profiteert van de snelheid van een buis, de haalbare dynamiek, het scheppen van een holografisch beeld en het middengebied open laten bloeien. Combineer dat nu eens met een duidelijke en puntige basweergave en in plaats van artificiële warmte echte neutraliteit. Dan heeft u een beeld gekregen van de Spirit V.
DMP en triode
Natuurlijk heb ik op deze kleine luidsprekers gespeeld met diverse instellingen als DMP en triode stand. Over DMP kan ik kort zijn, de enig juiste positie aan 15 Ohm is “off”. Anders wordt de weergave somber, donker en verliest de schoonheid. De triode stand was eveneens geen succes om aan te zetten. Muziek gaat dan dynamiek verliezen en wordt veel te vriendelijk van aard. Te soft, trager, boeit minder. Ook dat is logisch te verklaren en heeft alles te maken met het minimale rendement van elke LS3/5a. 82dB is echt weinig en een triode versterker heeft dan te weinig puf. De gewone pentode schakeling met de KT150 buizen is veel frisser, sneller, pittiger. Dat gaat op voor elke soort muziek, rock, pop, jazz, klassiek tot aan barok en singer/songwriter.
Leuk dat extra knopje, maar in mijn geval heeft het geen nut. Dat is overigens niets nieuws, geen enkele buizen versterker heeft hier weten te presteren in triode stand als ook pentode mogelijk was. Heel anders kan de situatie zijn met een hoog rendement hoorn of een ander luidspreker systeem met een rendement boven de 90dB voor 1 Watt, gemeten op 1 meter afstand. Dus nutteloos is de omschakeling zeker niet, het is een kwestie van proberen wat voor soort weergave het meeste aanspreekt op het eigen systeem.
Controle-track
Vroeger, in de tijd dat ik nog muziek speelde met een platenspeler, had ik een lp van Juliette Gréco en als track één daarvan goed speelde, dan was de set in basis in orde. Voor mijn kleinere ruimte is dat een FLAC file geworden van Melody Gardot met de titel “If the stars were mine”. Een track die transparantie vereist, een speciale stem brengt die ik uit duizenden herken. Vol zit met leuke percussie, een fraaie bas en aan het einde met wat geluidjes komt die of nauwelijks herkenbaar zijn of juist heel goed laten horen wat een transparante versterker brengt. U voelt het al aankomen, de Ayon Spirit V weet de muziek met heel veel plezier te brengen, maakt bongo’s duidelijk, laat alle kleine dingen tot leven komen.
Net als op de volgende track met de titel “Who will comfort me”. Vingerknippen moet als zodanig weerklinken, drums mogen geen brei worden, stem moet duidelijk los komen van de band en hoog geplaatst zijn. Het stereobeeld breed en vrij. De Ayon tikt alle boxjes aan, doet wat extra door leven in de brouwerij te brengen, muziek tot plezier te laten worden. Saxofoon, trompet, Hammond orgel, drums, zang, niets ontbreekt om sfeer te scheppen. Wat een (h)eerlijke versterker is dit. Snelheid, openheid, neutraal, het zijn kernwoorden bij de muziek van Gardot. Een andere losse flodder is Ingram Washington met “What a difference a day makes”. Op het STS label, dus een tikkie gekleurd, aangenaam gekleurd, wel goed opgenomen. De diepe stem van Ingram omhult met warmte, dwingt het volume wat op te krikken om vooral niets te hoeven missen van de instrumenten om hem heen. Ok, geen hoogstandje waar je persé een cd van in huis moet halen, wel erg lekker.
Recent veel gebruikt voor een andere recensie is Veldhuis & Kemper met “Ik wou dat ik jou was”, dat zit goed in de oren, dus vooruit. Stemmen op een LS3/5a zijn machtig mooi als de set dat toelaat. De Ayon doet dat en zorgt er bovendien voor dat de twee stemmen los blijven van de band. Een band die bestaat uit losse personen op de achtergrond en niet verwordt tot een ongedefinieerde muur van geluid. Deze track kan een irritante rommel worden op een slecht systeem. Nu dus gelukkig niet, totaal niet. Ik bewaar klassieke muziek voor andere luidsprekers, want ik moet en zal Angelina Whismes beluisteren met “Nantes”, ooit geschreven door de Franse chansonnière Barbara. Eén meisje, één piano, één accordeon, de rillingen lopen over mijn rug. Wat gaat dit mooi, ongelofelijk hoe “echt” de weergave is, hoe intens, hoe zuiver. Voor deze muziek is de Ayon Spirit V de mooiste versterker die in deze opstelling heeft gedraaid. Veel te snel is het nummer afgelopen en zak ik peinzend achterover. Wat is mij zojuist overkomen? Tientallen keren heb ik Angelina gedraaid, het greep mij vaker, maar deze intonatie en zuiverheid maakt het nog specialer. In de dagen dat de Ayon nog in de kleine ruimte aan de Falcon’s speelt zal mij dit vaker gebeuren, de pure opwinding over de schoonheid van de weergave.
Een week later
Het is net een TV serie, wat gebeurt er een week later... Nou, de Ayon is verplaatst naar mijn grotere luisterruimte met daarin forsere luidsprekers dan de Falcon schoenendoosjes. Eerst aan de slag met de DMP switch en de triode/pentode stand om te bepalen hoe mijn Spendor Classic 2/3 het beste combineert met de Spirit V. Het is wederom de pentode welke ik prefereer. De extra drive, het pittige karakter, de expressie, het is meer aan mij besteed dan de rondere en zachtere klank van een triode schakeling. Mooi hoor triode, maar ik voel mij nog te jong voor de zachte hand. DMP is een verhaal apart, kon ik die aan de 15 Ohm Falcon luidsprekers helemaal uit zetten, de 6 tot 8 Ohm Spendor kan daar niet tegen. Of de versterker kan er niet tegen. Hoe dan ook, met de schakelaar op stand één behaal ik het maximale resultaat voor natuurlijkheid, snelheid en gedrag. Zonder DMP lijkt het of de buizen ineens microfonisch worden, wat uiteraard niet het geval is. Toch heel handig dat soort voorzieningen op een versterker. Waar anderen genoegen moeten nemen met een compromis geeft Ayon de optimale aanpassing cadeau. Met het hogere rendement van de luidsprekers en een DAC waarvan het uitgangssignaal niet instelbaar is begin ik wel een lichte hekel aan de afstandsbediening te krijgen. Het maken van heel kleine stapjes is erg lastig op deze manier, het vereist de nodige vingervaardigheid. Een wat minder enthousiast reagerende motor zou erg fijn zijn. Met die gedachte en de optimale instelling ga ik de muziek in.
Wat u vindt van Claire Martin weet ik niet, ik hou wel van haar stem en de eenvoudige begeleiding achter haar. Het album “Old boyfriends” komt bij Linn vandaan en staat met 44.1/16 WAV garant voor kwaliteit. Laat Roon er dan nog wat aan frummelen en mijn Auralic upsampled naar 176.4/24 voor het signaal de DAC en de Ayon versterker in gaat. Het resultaat is helderheid, transparantie, een heerlijk strak gehouden lage tonen weergave, power in de stem, fluisterende bekkens en het nodige koper blazen. Lekker hoe snel de hoge tonen van de piano knallen, terwijl de lage noten langzaam verdwijnen aan de einder. Aangehouden tot er niets meer is dan stilte, intense stilte.
Laat u door het uiterlijk van de Spendor Classic 2/3 niet beïnvloeden, de speaker is up-to-date en werkt met moderne conusmaterialen. De veronderstelling dat buizen alleen lekker spelen met oude modellen luidsprekers gaat zeken niet op. Dat oude waarden behouden zijn en ontwikkelingen uit het verleden niet vergeten, is een voordeel voor de muziekliefhebber. Hoe meer ik draai van Claire, des hoger gaat het volumeniveau, het is een weergave om de vingers bij af te likken. Nooit vliegt er iets uit de bocht, nergens wordt koperblazen schel of hard, evenmin slaat het dood. Een lekker ritmisch nummer als “Partners in crime” staat levendig in de ruimte, in een fraai stereobeeld dat slechts bij vlagen de aandacht naar de luidsprekers trekt. Voor de rest vrij, los en virtueel in de ruimte is geprojecteerd.
Vuur aan de schenen leggen
Laten we het de set eens lastig gaan maken met “Keys to Mozart” gespeeld door Daria van Bercken, niet gespeeld op een vleugel maar op een piano forte, opgenomen in de omvangrijke Beethovensaal in Hannover. Het dicht op het instrument plaatsen van de microfoons maakt de opname gedreven en dynamisch, het neemt niet weg dat de ruimte op de achtergrond een rol speelt en duidelijk laat waarnemen dat het geen kleine studio was waar de piano stond. Weer wordt onderstreept dat een buizenversterker niet ‘warm’ klinkt, deze Ayon is eerder een koele kikker met dit spel. Nauwkeurig, duidelijk, nergens versluierd, de weergave is ongenadig en elk foutje zou hoorbaar zijn, ware het niet dat ik geen foutjes kan ontdekken.
Hoe onaardig ik ook ben door mijn best te doen de Ayon te betrappen op uitschieters, ik krijg er geen voorgeschoteld. Je kunt van de klank houden of niet, er is niets wezenlijks mis mee. Van piano forte naar een vleugel moet duidelijk hoorbaar zijn, en dat is het geval als ik direct na Van Bercken een werk van Schumann laat passeren onder de vaardige vingers van Martha Argerich. Andere manier van spelen, ander instrument, andere akoestiek, geen twijfel mogelijk dat het tot in de diepte hoorbaar is. Geen eenheidsworst met deze opstelling, nuances worden onder een vergrootglas gelegd. Mijn oude liefde voor buizen wordt met Ayon herboren.
Buizen, monitor speakers, het recept voor jazz en daarom een opname van Oscar Peterson “A summer night in Munich”. Niet de beste opnamekwaliteit in de Peterson collectie, wel een live concert met publiek, met de nodige rommel in de opname. Aanvulling op gitaar door Ulf Wakenius die de strijd aangaat met de piano van Peterson, iets dat het aanwezige publiek zeer op prijs stelt. Bas strak, slagwerk duidelijk met knallende trom en harde bekkens. Opgenomen in 1998, toen Peterson al in de 70 was, weet de man nog net zo te knallen als op “We get requests” uit 1964. De opname neemt tijdens het applaus de luisteraar meer de zaal in, toont aan hoe groot de München Philharmonie is. Wat verlang ik ineens weer naar een concert, gewoon uitgaan en dat hele covid achter ons laten. Tot die tijd maar genieten van live opnames met een systeem als dit.
Terug naar de harde werkelijkheid met Miles Davis en “Blue in green”, meeslepend en warm in de lage tonen. Vet in de lage tonen is een beter woord voor de zware bas. Muziek die ontstaat in de huiskamer, zich weet te ontplooien, met op verrassende plaatsen ineens een sax of trompet. Zo intens en zo heerlijk zuiver als mogelijk. Het smaakt naar meer en om af te sluiten. “Something happens to me”, want dat is wel het geval met deze Ayon Spirit V. Jim Tomlinson op saxofoon, Stacey Kent zang, slagwerk en piano erbij. Het is en blijft zo fraai transparant en zuiver, dynamisch en gedreven. Mijn idee hoe een set moet spelen.
Tot de slotsom komen
Het zal u niet verbazen na het lezen van het bovenstaande verslag dat ik gecharmeerd ben geraakt van de Ayon Spirit V. Van nieuw uit de doos tot ingespeeld, twee ruimtes na elkaar vullend met muziek, was het steeds een genoegen om met deze krachtige buizenversterker te spelen.
Het karakter valt het beste te omschrijven als snel, dynamisch, ruimtelijk, transparant en strak. Verwacht van Ayon geen overmatige kleuring of warmte, evenmin een technische of klinische sound, het is zoals het is. Eerlijk en recht voor zijn raap. Dat de versterker van pentode naar triode geschakeld kan worden en die stand vasthoudt zal voor velen een punt in het voordeel zijn.
De aanpassing op de gebruikte luidspreker via 4 en 8 Ohm bussen en met de magische DMP switch vind ik zelf een pluspunt, zoals bleek met het gebruiken van verschillende luidsprekers die echt heel anders reageerden op de Ayon, of andersom zo u wilt. Het maakt dat de Ayon flexibeler inzetbaar is dan menig concurrent. Ik heb de Ayon Spirit V met veel plezier gebruikt en zie hem met lede ogen weer in de doos verdwijnen. Op weg naar een andere bestemming. Gereed voor een liefhebber die hier heel lang mee kan gaan spelen.
Ayon Spirit V
€ 5.995 | www.mafico.com
Beoordeling: 4.5 / 5
