SAMENVATTING

Het in Canada gevestigde Classé Audio bestaat circa vijftig jaar en is vooral bekend om zijn relatief zwaar uitgevoerde versterkers. Classé Audio is ongeveer twee jaar geleden in handen gekomen van Sound United, een moedermaatschappij die meer bekende audiomerken in zijn portfolio heeft. Classé heeft op dit moment de volledige focus op één enkele productlijn van drie versterkers, de Delta productlijn, die bestaat uit een voorversterker genaamd Delta Pre en een tweetal modellen eindversterker genaamd Delta Stereo en Delta Mono. Sound United heeft ons de Delta Pre en de Delta Stereo toegezonden. Levert de scherpe focus van Classé ook onderscheidende apparaten op? Dat gaan we onderzoeken.

Classé Audio: korte geschiedenis

Het in Canada gevestigde audiobedrijf Classé Audio bestaat sinds 1979. De drijvende krachten achter Classé waren Mike Viglas, een Griekse immigrant die in eerste instantie zijn fortuin maakte als dealer van Ford trucks, en David Reich, een talentvolle jonge technicus. De eerste versterker, de DR-2, werd gelanceerd in 1980. De DR-2 was een tweekanaals eindversterker die 25 Watt per kanaal in klasse A kon leveren. Dit vormde een inspiratie voor de naam van het nieuwe bedrijf. Er volgden nog andere modellen en Classé bouwde in korte tijd een reputatie op dankzij de betrouwbaarheid en het open en natuurlijke geluid.

David Reich heeft Classé begin jaren negentig verlaten, naar verluidt na onenigheid met Viglas. Na de eeuwwisseling kwam Classé in handen van Bowers & Wilkins, de van oorsprong Engelse luidsprekerfabrikant. Begin 2018 werd Classé Audio overgedaan aan Sound United, de moedermaatschappij van onder andere de merken Denon, Marantz, Polk Audio, Definitive Technology en Boston Acoustics. Classé vulde daarmee de bovenkant van het portfolio van Sound United aan. Classé gaat zogezegd verder waar Denon en Marantz stoppen. Overigens volgde Bowers & Wilkins in het laatste kwartaal van 2020 het spoor van Classé en is nu ook onderdeel van Sound United. Binnen de holdingstructuur van Sound United gaat ieder merk min of meer zijn eigen weg, maar is er ook samenwerking en uitwisseling van ervaring.

Mike Viglas is halverwege 2018 overleden, maar zijn Griekse achtergrond is gedurende een lange tijd en nu nog steeds terug te vinden in de productnamen van Classé: Omega, Sigma en Delta zijn namen van Griekse letters. Veertig jaar na lancering van het eerste product is Classé nog steeds een bedrijf met een groot internationaal bereik. Het ontwerpteam van Classé in Montréal is diverser dan ooit. De productie van de apparaten van Classé vindt plaats in de Shirakawa Audio Works fabriek in het noorden van Japan. Classé is op die wijze in staat om de prestaties en betrouwbaarheid te leveren waar Mike Viglas altijd naar streefde, aldus Classé Audio.

Classé Audio: portfolio

Classé’s eerste product was een klasse A eindversterker. Classé heeft in zijn geschiedenis ook surroundprocessoren gebouwd, maar tweekanaals versterkers, zowel voor- als eindversterkers en geïntegreerde modellen, zijn altijd de kern geweest van het portfolio van Classé. Min of meer kenmerkend zijn de relatief zwaar uitgevoerde voedingen van met name de eindversterkers. Ook de hoge dempingfactor onderscheidt zich van veel concurrenten.

Op dit moment heeft Classé een hoogwaardig maar in aantal zeer beperkt aantal producten in zijn portfolio. De enige productlijn is de drieledige Delta-productlijn die ongeveer twee jaar geleden is aangekondigd. Alle concentratie en focus ligt dus op deze drie producten. De Delta-productlijn bestaat uit een voorversterker genaamd Delta Pre, die voorzien is van analoge en digitale ingangen, en een tweetal eindversterkers genaamd Delta Stereo en Delta Mono.

Sound United heeft ons voor deze recensie de Delta Pre en de Delta Stereo toegezonden. Beide toestellen zijn tweekanaals producten (de Delta Mono is een mono eindversterker, zoals ondubbelzinnig uit de naam blijkt). We gaan de Delta Pre en de Delta Stereo van dichtbij bekijken, waarna we uiteraard muziek gaan luisteren.

Wie meer wil weten over Classé Audio als bedrijf of meer wil weten over de producten van Classé Audio, kan daarvoor natuurlijk terecht op de website van Classé Audio. De website kan in een aantal talen worden gelezen. Hoewel Nederlands een relatief klein taalgebied is, heeft Classé Audio de moeite genomen om zijn hele website in de Nederlandse taal beschikbaar te maken.

Classé Audio Delta Pre: zwaar, veelzijdig en verregaand instelbaar

De Delta Pre is de enige voorversterker in het huidige portfolio van Classé Audio. Hij meet 444 x 449 x 121 millimeter inclusief voeten en aansluitingen. Het gewicht is met 13,5 kilogram aan de hoge kant voor een voorversterker, maar dit gewicht is verklaarbaar: de Delta Pre is gebouwd als een tank. Maar het is wel een elegante tank die met zijn vorm en overwegend matte donkere kleurstelling geen aandacht lijkt te willen trekken. De Delta Pre heeft geen versieringselementen of al dan niet fraaie tierelantijntjes.

Op het achterpaneel is een grote hoeveelheid analoge en digitale ingangen te vinden. Alle metalen aansluitingen zijn rhodium-plated aansluitingen van Furutech en deze aansluitingen behoren bij de beste aansluitingen die momenteel in de markt zijn te krijgen. De gebruiker heeft twee paar XLR- en twee paar cinch-ingangen op lijnniveau ter beschikking. Dan is er ook nog een cinch-ingang voor een draaitafel en desgewenst kan XLR2 als draaitafelingang worden geconfigureerd. Ook aan digitale ingangen geen gebrek. De Delta Pre heeft drie optische ingangen, drie cinch-ingangen, een AES/EBU aansluiting, een USB- B ingang en een LAN-aansluiting (RJ45). Afhankelijk van welke digitale ingang wordt gebruikt wordt digitaal signaal tot een resolutie van 384 kHz voor PCM ondersteund en voor DSD is dat DSD256.

De Delta Pre heeft geen draadloze verbindingsmogelijkheden, ergo geen wifi en ook geen bluetooth. Wifi kunnen we missen want we sturen liever muziek over een LAN-kabel. Dat bluetooth ontbreekt is jammer maar geen ramp. De kosten van een goede bluetooth-ontvanger liggen grofweg tussen 75 en 200 euro en de Delta Pre heeft voldoende digitale aansluitmogelijkheden om een bluetooth-ontvanger naar keuze te kunnen aansluiten.

Voorts heeft de Delta Pre geen HDMI-aansluitingen. Deze kunnen worden toegevoegd door aanschaf en plaatsing van een optionele HDMI-module. De optionele module heeft vier ingangen, één uitgang en ondersteunt 4K. Ons testexemplaar heeft geen HDMI-module aan boord.

Dan is er op het achterpaneel ook nog een diversiteit aan besturingspoorten geplaatst, t.w. een IR-ingang en IR-uitgang, een tweetal trigger-uitgangen, een RS-232 poort en een CAN-Bus ingang en uitgang (CAN = Controller Area Network). De CAN-bus aansluitingen zijn RJ45-aansluitingen, maar ze zijn niet bedoeld voor aansluiting op een netwerk, maar voor aansluiting op een ander apparaat (met een gewone UTP-kabel) dat ook een CAN-bus aansluiting heeft, bijvoorbeeld de Delta Stereo eindversterker.

De Delta Pre is ook ruimschoots voorzien van analoge uitgangen, t.w. twee paar XLR-uitgangen, twee paar cinch-uitgangen en twee subwoofer-uitgangen (1 x XLR en 1 x cinch). Eventueel kan het tweede paar XLR- of cinchuitgangen worden geconfigureerd om extra subwoofers aan te sturen. De Delta Pre heeft geen digitale uitgangen.

Het frontpaneel oogt uiterst opgeruimd. Er zijn slechts twee drukknopjes geplaatst, aan weerszijden van het scherm, en een grote volumeknop aan de rechterkant. De USB-aansluiting op het front is voor het aansluiten van apparaten van Apple zoals een iPad, iPod en iPhone en voor het laden van eventuele firmware updates. Ten slotte is er ook een 6,35 millimeter hoofdtelefoonaansluiting te vinden, links van de volumeknop. De hoofdtelefoonaansluiting is meer dan een toegift. De gebruiker kan onder andere crossfeed instellen voor een meer natuurlijk geluid.

De volumeregeling van de Delta Pre werkt bijna traploos. Het regelbereik loopt van -93,00 dB tot +14,00 dB in stapjes van 0,25 dB.

De strakke en bescheiden vormgeving zet de argeloze gebruiker die de Delta Pre voor het eerst ziet volledig op het verkeerde been. Het scherm is een aanraakscherm en wie daarop drukt komt in een schier oneindig woud aan mogelijkheden en instellingen terecht. De Delta Pre kan overigens ook met een app worden ingesteld. De app biedt dezelfde functies als het aanraakscherm op het frontpaneel. Classé heeft zijn best gedaan om het allemaal overzichtelijk te houden en ervoor te zorgen dat de gebruiker niet verdwaalt in zijn voorversterker. De prettig leesbare handleiding van de Delta Pre beslaat meer dan vijftig pagina’s en heeft een duidelijke indeling. Bovendien, de gebruiker hoeft niet alles te weten. Wie geen draaitafel of subwoofer aansluit hoeft zich niet druk te maken over de juiste instellingen voor de draaitafel of subwoofer. Wie de besturingspoorten op het achterpaneel niet gebruikt, kan deze passages in de handleiding overslaan.

We gaan niet alle functies beschrijven, maar kort samengevat biedt de Delta Pre de volgende mogelijkheden.

Classé Audio Delta Pre: instellen van bronnen en configuraties

Via het aanraakscherm (of de app) kunnen bronnen c.q. aansluitingen op de achterzijde worden ingeschakeld of uitgeschakeld. Alleen ingeschakelde bronnen zijn zichtbaar in het lijstje van bronnen. Wie bijvoorbeeld slechts twee bronnen zou gebruiken en inschakelen, krijgt een kort en overzichtelijk lijstje gepresenteerd.

Elke bronknop kan aan elke aansluiting op de achterzijde worden gekoppeld. Meerdere bronknoppen (er zijn achttien bronknoppen beschikbaar) kunnen aan dezelfde aansluiting worden gekoppeld. Dit lijkt niet logisch, maar dat is het wel. De gebruiker zou bijvoorbeeld een blu-ray speler analoog of digitaal kunnen aansluiten en verschillende bronknoppen kunnen configureren voor het afspelen van films of cd’s. Iedere bronknop kan zijn eigen toonregeling en bassmanagement krijgen en de gebruiker kan ook de te gebruiken uitgang toewijzen.

Voorbeeld in geval van een multifunctionele optische schijfjesspeler: voor het afspelen van een cd wordt geen toonregeling gebruikt en wordt het signaal via uitgang 1 gestuurd. Voor het kijken van een film wordt uitgang 2 gebruikt (ergo, een andere eindversterker) en wordt ook een subwooferuitgang gebruikt, die uiteraard instelbaar is. De gebruiker kan zelf een naam van maximaal zestien karakters verzinnen voor een ingeschakelde bron. Voor elke bron kan het volume maximaal 10 dB lager of hoger worden gezet. Volumeregeling kan ook per bron worden uitgeschakeld (pass-thru) als de Delta Pre onderdeel zou zijn van een meerkanaals thuisbioscoopsysteem. Het komt erop neer dat de Delta Pre opgenomen kan worden in een meerkanaals systeem maar ook los van dat systeem kan worden gebruikt zonder stekkers om te hoeven steken. Heel flexibel dus.

De draaitafelingang is geschikt voor zowel mc-elementen als mm-elementen. Alle gangbare elementen vallen binnen het regelbereik van de Delta Pre: mm van 50 pF tot 450 pF en mc van 7,5 Ohm tot 1 kOhm.

De gebruiker kan het volume van de Delta Pre begrenzen. Via het submenu “Volume Setup” kan het maximale volume en het volume na het aanzetten van de Delta Pre worden bepaald. Ook kan de gebruiker bepalen wat er gebeurt als de mute-knop op de IR-afstandbediening wordt ingedrukt.

De gebruiker heeft vijf zelf te configureren uitgangsconfiguraties tot zijn beschikking. De zeer uitgebreide toonregeling, waaronder een vijfbands parametrische toonregeling en uitgebreid bassmanagement voor twee subwoofers, werkt in het digitale domein. Desgewenst kan alle toonregeling via de functie Digital Bypass worden uitgeschakeld. Dit is de zesde configuratie. Het signaal blijft dan analoog van ingang tot uitgang. Zoals gezegd, de toonregelingsmogelijkheden en het bassmanagement zijn zeer uitgebreid en het gaat hier te ver om alle mogelijkheden te beschrijven.

Een fraaie en zwaar uitgevoerde metalen IR-afstandbediening maakt het leveringspakket van de Delta Pre compleet. Alle basisfuncties van de Delta Pre kunnen met de IR-afstandbediening worden bediend en er zijn ook acht zelf te programmeren knoppen geplaatst. De IR-afstandbediening is voorzien van toetsverlichting. Heel mooi.

Classé Audio Delta Pre: geen streamingfuncties aan boord

De Delta Pre heeft een LAN-aansluiting voor aansluiting op een netwerk. Via de LAN-aansluiting kan gebruik gemaakt worden van Apple’s AirPlay en van DLNA. De Delta Pre is zichtbaar in Windows netwerkomgeving en met een computer (bijvoorbeeld een laptop op de salontafel) kan muzieksignaal naar de Delta Pre worden gezonden.

De Delta Pre heeft geen andere streamingfuncties aan boord. Dat zien we als een voordeel en niet als een nadeel. Streamers en alle softwareperikelen die bij het gebruik van streamingfuncties komen kijken zijn een aparte tak van sport. Streamers zijn in het audiolandschap de snelst verouderende apparaten. Veel streamers hebben last van een ziekte die we updateritis noemen. Software moet regelmatig en in veel gevallen steeds vaker worden bijgewerkt. Bovendien, de fabrikant kan de ondersteuning al vrij kort na aanschaf staken en zelfs het apparaat van een afstand definitief uitschakelen “want het is nu tijd voor iets nieuws”. De gebruiker van een streamer moet allerlei voorwaarden accepteren en toelaten dat de streamer loert naar alles wat de gebruiker op zijn netwerk doet. Een fabrikant van een versterker die streamingfuncties in de versterker weglaat, maakt zijn versterker veel toekomstvaster. De bouwkwaliteit van de Delta Pre geeft de indruk dat de levensduur reikt tot ergens in de tweede helft van deze eeuw. Dat gaat een streamer niet halen, ook de dure modellen niet, in elk geval niet zonder functies te verliezen, net zomin als een computer.

Natuurlijk zijn streamers niet meer weg te denken uit het huidige audiolandschap. Een streamer biedt toegang tot een goedgevulde jukebox, zijnde een NAS op het thuisnetwerk, of een welhaast eindeloze gevulde jukebox ergens op internet, zijnde een streamingdienst, en dat allemaal vanuit de luie stoel. Het gebruiksgemak is enorm en onderhoud en reinigingsmiddelen zijn niet nodig. Nou ja, onderhoud in de vorm van software-updates natuurlijk wel. Waar het om gaat is dat de versterker niet wordt geraakt als de streamer niet meer werkt of moet worden vervangen. Streamers komen en gaan, de versterker kan blijven staan. Dat heeft Classé heel goed begrepen.

De flexibiliteit en instelmogelijkheden van de Delta Pre is enorm. De bouwkwaliteit geeft een zeer degelijke indruk. Best kans dat de Delta Pre nog met veel plezier gebruikt gaat worden door de erfgenamen van de koper.

Classé Audio Delta Pre: technische gegevens

Ten slotte nog een paar cijfers m.b.t. de Delta Pre, zoals opgegeven door de fabrikant. Als puur analoge voorversterker heeft de Delta Pre een frequentiebereik van 1 Hz tot 2 MHz. Dat is dus als alle digitale functies, toonregeling en DSP zijn uitgeschakeld en als een analoge ingang wordt gebruikt. Vervormingcijfers staan op nul tot het derde of vierde cijfer achter de komma. De A-gewogen S/R-verhouding is 133 dB. De kanaalscheiding is minimaal 124 dB of beter, afhankelijk van de testfrequentie.

Als DA-converter maar met DSP uitgeschakeld (geen toonregeling, geen bassmanagement) loopt het frequentiebereik van 5 Hz tot 90 kHz. Dat is nog altijd ruimschoots meer dan het bereik van het menselijk oor en de meeste bronnen. Classé geeft een S/R/verhouding op van 125 dB en een jitter die lager ligt dan 40 ps.

Als digitale functies zijn ingeschakeld, maar niet worden gebruikt (dus alles recht en vlak of op nul) is het opgegeven frequentiebereik nog altijd 10 Hz tot 84,5 kHz en de A-gewogen S/R-verhouding 108 dB.

Cijfers zeggen niet per definitie iets over klank, maar feit is dat de cijfers die Classé Audio opgeeft aangeven dat ruis en vervorming buiten voor mensen waarneembare grenzen liggen. Bovendien, geen enkele bron heeft het ruis en vervormingsniveau van de Delta Pre. Volgens de cijfers hoort de Delta Pre tot de beste voorversterkers in de huidige markt.

Tijd om de Delta Stereo eindversterker van dichtbij te bekijken. Daarna gaan we muziek luisteren.