Linn vernieuwt de Majik DSM, waardoor deze alles-in-één-versterker nog aantrekkelijker en veelzijdiger is geworden. Met alle mogelijke streamingopties en vier HDMI-ingangen/één HDMI-uitgang is de Majik DSM een wel heel intrigerend antwoord op de eeuwige vraag: “Hoe krijg ik een goede geluidskwaliteit zonder mijn woonkamer vol toestellen te proppen?”
Telkens als we denken dat we nu toch écht het toppunt van alles-in-één-versterkers hebben gezien, duikt er een toestel op dat de lat qua mogelijkheden net weer wat hoger legt. Vandaag is het de beurt aan de Majik DSM, een instapversterker van Linn dat waanzinnig veel rollen kan opnemen. Nu ja, ‘instap’ betekent bij Linn wel iets anders dan bij een mainstream-merk... Het is meteen duidelijk, dit is geen budgetapparaat.
De Majik DSM is geen ondermaatse miniversterker, maar een zeer volledig apparaat met een 2 x 100 Watt klasse D-versterkingsluik dat ook een eindpunt kan zijn qua hifi-aankopen. Muziek afspelen van je favoriete muziekdienst of vanaf vinyl op een aangesloten draaitafel? Het geluid van je tv in hoge kwaliteit door een set stereospeakers jagen? En – onverwacht bij een hifi-apparaat – de hub zijn voor je spelconsoles en digitale tv-decoder? Dankzij de uitgebreide streamingopties, phono-ingang, nog wat digitale inputs, vier HMDI-poorten/één HDMI-ARC-uitgang, en 2 x 100 Watt versterking kan de Majik DSM van 3.570 euro het allemaal. Ook Linns eigen kamercorrectiefunctie is weer van de partij.
Linn, die het altijd echt op zijn manier aanpakt, ziet deze versterker potentieel ook als het fundament voor een volledig Linn-systeem. Daarom bestaan er ook pakketten waarbij de Majik DSM gecombineerd wordt met een LP12-draaitafel en de 109 of 140 speakers van het Schotse merk. Speciale plinten en coatings voor die luidsprekers zijn mogelijk, zoals je zou verwachten van een merk die customisation altijd hoog in het vaandel droeg. De Majik DSM is natuurlijk ook gewoon te gebruiken met je eigen luidsprekers, en het is ook op die manier dat we het toestel getest hebben.
Strak en modern
Keken wij even op toen we de stekker van de kersverse Majik DSM in het stopcontact staken. Het was echt een fonkelnieuw toestel, net geleverd vanuit Glasgow en meteen door Linn-specialist Alex van Concerto Audio in Amsterdam aan ons uitgeleend. In de testruimte werden we vanwege die ongebruikte status vergast op een soort mini-lichtshow in allerlei felle kleuren, naar beneden geprojecteerd door een reeks led’s die subtiel achter een randje onder het scherm verstopt zijn. Het is nu ook niet dat de kamer gevuld werd met een enorme discoshow, maar het verraste even door zijn frivoliteit. We moesten spontaan denken aan onze ingebouwde vaatwasser, die op gelijkaardige wijze met een lichteffect op de vloer laat weten dat het weer tijd is om binnen het gezin een discussie te starten over wie het ding mag uitladen. Audioreviewers, zo wijst de praktijk uit, delven hierbij vaak het onderspit. De lichtshow van de Linn is echter iets eenmalig om aan te geven dat het apparaat voor het eerst ingesteld wordt. Eens geconfigureerd zal het toestel een dun streepje gekleurd licht projecteren om aan te geven dat het aanstaat. Standaard is dit streepje blauw, maar via de app kun je ook een andere kleur kiezen. Magenta, groen, wit of helemaal niets (betere in verduisterde tv-ruimtes), wat je wil.
Uiteraard is dit een detail, maar het geeft wel iets aan. Namelijk, dat Linn op koers blijft om zijn aanbod helemaal te moderniseren. Iets dat je ook merkt aan de nieuwe app – maar daarover zo dadelijk meer. Maar laten we het eerst over dat uiterlijk hebben. Vergeleken met de voorgaande Majik oogt de nieuwe editie heel wat moderner. Dat is een nieuwe designrichting bij de Schotten, want de nieuwe generatie Linn-toestellen zijn allemaal een stukje geraffineerder en luxueuzer dan hun voorgangers. Dat ontdekte we al eerder bij de test van de duurdere Selekt, een modulaire machine die je kunt gebruiken als pure netwerkspeler of als een alles-in-één-versterker. Bij de Majik heb je die upgrade-opties niet. Wat je koopt is wat je krijgt.
Roots
Het is een beetje moeilijk om in te schatten, maar mogelijk waren de Schotten van Linn wel de eersten om een echte streamer op de markt te brengen. Dat was verrassend omdat het bedrijf zoveel jaren geleden toch vooral bekend was vanwege zijn Sondek LP12-platenspeler – maar ook weer géén verrassing omdat Linn nu eenmaal altijd enorm veel belang hechtte aan de plaats van de bron in een audioverhaal. Dat heeft te maken met de roots van het bedrijf, waar we alles over ontdekten tijdens een fabrieksbezoek vorig jaar.
Naarmate meer en meer mensen naar muziekbestanden en streams luisterden, vond het bedrijf het tijd om een digitaal bronapparaat aan te bieden naast de iconische Sondek en de toen nog populaire cd-spelers van Linn. Die allereerste speler was de Klimax DS, even later gevolgd door de eerste Majik - de voorvader van het apparaat dat we hier bekijken. Dit toestel was revolutionair omdat het streaming combineerde met een voorversterker, en ook een aangesloten bron (een draaitafel, iemand?) over het netwerk kon streamen. Omdat Linn heel trouw blijft aan een bepaalde modelnaam, bleef de naam ook voor nieuwe iteraties van het apparaat behouden. Zo komen we vandaag aan de Majik DSM 2020, een speler die even veelzijdig is als voorheen – wat zeggen we: veelzijdiger – en verpakt is in een behuizing die in designtermen aanleunt bij de fraaie Selekt DSM die we eerder getest hebben. De pracht van die kostbaardere speler, die grotendeels uit glas en aluminium is opgetrokken en komt met een machtige volumeknop/controller, valt moeilijk te evenaren aan een veel lager prijspunt. Maar het moet gezegd worden: Linn heeft zijn best gedaan.
Als je de Majik DSM ziet, denk je niet dat er enorm beknibbeld is op materialen. Door slim gebruik van een mooie kunststof is de gevel van de speler sober maar toch blikvangend. Als je naar muziek zit te luisteren, presenteert de hele voorkant zich als een zwart spiegelend vlak. Geen naden, geen knoppen, enkel een hoofdtelefoonaansluiting in één hoek en een merknaam in heel kleine letters in de andere hoek.
Er zijn wel toetsen op het toestel, maar die zijn aangebracht in een afgeschuind randje. En ja, ook hier gaat Linn opnieuw volop voor het minimalisme. Op de knopjes staan geen functienamen, ze presenteren zich helemaal unaniem. Je leert snel dat zes van de zeven ‘pins’ zijn, Linns naam voor presetknoppen die je kunt koppelen aan een bepaalde muziekbron. Een internetradiostation bijvoorbeeld, of een playlist bij een streamingdienst. De laatste knop is een volumeregelaar. Het glimmende voorpaneel loopt nog door op de zij- en bovenkanten, om over te gaan in een poedergelakte metalen behuizing.
Het apparaat oogt dus heel duister en mysterieus – tot je op een knop drukt of een liedje streamt. Dan licht een wit op zwarte-display achter het voorpaneel op, en krijg je wat informatie over de track of wordt het volumeniveau getoond. Beperkt dus, maar je kunt ook zeggen: net genoeg informatie. En wel met letters die je op vier meter afstand nog gemakkelijk kunt lezen.
Finetunen
Overigens kun je via de instellingen alles met betrekking tot het display en de led-indicator instellen. Je doet dat niet via een app of via het schermpje op de Majik DSM, maar via de browser. Neen, je moet niet beginnen goochelen met IP-adressen of iets dergelijks, maar gewoon inloggen via de Linn-website. Je vindt hier veel opties om het apparaat te finetunen naar jouw gebruik. Je kunt bijvoorbeeld bronnen die je niet nodig hebt uitschakelen, zodat je bij het veranderen van de ingang niet door een lange lijst onnuttige opties scrollt. Er zijn nog heel wat handige zaken, zoals het opstartvolume of welke bron de Majik DSM eerst zal kiezen. Ook voor het tweaken van tv-geluid is er nodige voorzien en je kunt een aantal knoppen op de meegeleverde remote koppelen aan een bron naar keuze. Dat vinden we wel handig, want zo kun je met een druk op een knop meteen de Xbox selecteren.
Over instelbaarheid gesproken: iets dat we heel handig vinden bij Linn-toestellen zijn net die ‘pins’ of presets. Je bedient ze via de knoppen op het toestel zelf, de afstandsbediening of via de Linn-app. Eén optie is een aantal presets koppelen aan specifieke bronnen (zoals de tv of de draaitafel), maar het is ook interessant om bijvoorbeeld een favoriet radiostation een eigen pin te geven.
Ga voor de iPad
De beste partner voor een Majik DSM (of een hoger model, zoals de Selekt) is een iPad. Op een iPad of iPhone kun je de nieuwe Linn-app gebruiken die qua looks en gebruiksgemak zeer hoog scoort. Gewoon, het is helder en bevat net de functies die je nodig hebt, met de mogelijkheid om overbodige bronnen uit te schakelen zodat de gebruikservaring nog strakker wordt. Via deze app kies je muziek op een NAS of via een streamingdienst (Qobuz en Tidal worden in de app ondersteund), met een handige zoekfunctie om naar muziek te zoeken over alle streamingbronnen heen. We merkten bij het testen dat het zoeken op zich prima werkt, maar in het geval van DLNA-shares moet de server het wel ondersteunen. We konden zo wel zoeken op een Minimserver-share, maar niet in een folder gedeelde via de DLNA-server ingebakken in een Synology-server.
De Linn-app (of de oudere, nog beschikbare Kazoo-app) bevat ook multiroom-mogelijkheden. Als je nog andere Linn-toestellen in huis hebt, zoals bijvoorbeeld de Series 3-speakers, dan kun je ze allemaal via de app bedienen en desgewenst koppelen.
Omdat Linn de nodige flexibiliteit inbouwt, zijn er vele andere manieren om muziek uit de Majik DSM te krijgen. Als het over streaming gaat kun je de speler bedienen vanuit Spotify, via een UPnP/DLNA-speler-app, of via AirPlay. Ook Bluetooth is er. Linn krijgt van ons ook een schouderklopje omdat ze meteen zorgen voor volledige Roon-certificatie, incluis aangepast icoontje van de speler in het programma. Een complimentje is op zijn plaats, want heel wat fabrikanten slagen daar niet in. Daarnaast is er een lijningang die je kunt instellen als een reguliere line-in of een phono-ingang (MM).
Een klein kritiekpuntje op hoe Linn de zaken aanpakt betreft de apps en webinterfaces. Het is duidelijk dat het bedrijf mensen die een bepaalde manier van werken gewend zijn niet in de kou wil laten staan. Als er dan een nieuwe app verschijnt, dan wordt de vorige niet geschrapt maar ook behouden. Op zich is dat nobel, want waarom zou jij als muziekliefhebber opeens je werkwijze moeten aanpassen omdat een fabrikant zin heeft in een andere app-layout? Maar je moet wel even opletten dat je wel de beste en mooiste manier van instellen en bedienen gebruikt. Wij zouden aanraden om Space Optimisation via de webinterface en niet via de oudere Konfig-app in te stellen.
Stereo voor je tv
Op een vlak onderscheidt deze Linn zich van nagenoeg alle vergelijkbare alles-in-één-apparaten: het heeft ook HDMI-ingangen. Je komt nog wel interieurvriendelijke toestellen tegen met een enkele HDMI-aansluiting, denk bijvoorbeeld aan de NAD M10 of Lyngdorf TDAI-1120. Hiermee kun je het audiotoestel verbinden met een tv en het tv-geluid door je speakers sturen. De Majik DSM doet er een heel schepje bovenop door naast die ene HDMI-ARC-poort vier HDMI-ingangen te bieden die je kunt gebruiken om pakweg consoles of een blu-rayspeler aan te sluiten. Het videogedeelte kan via HDMI 2.0 4K aan, wat anno 2020 natuurlijk een must is. Best interessant, want dankzij dit kun je alle apparaten netjes in een meubel wegwerken en loopt er slechts één kabel naar televisie aan de muur. De Majik DSM lijkt dus qua functionaliteit op een AV-receiver, maar is wel volledig gericht op stereoweergave. Wie een surroundervaring zoekt, moet dus elders kijken, maar dat is niet waar het bij deze Linn om draait.
Er is niets moeilijk aan het verbinden van de Linn-speler met je tv. Op enkele seconden hadden we de kabel gelegd tussen het apparaat en de HDMI-ARC-ingang van een Sony KD-65AF9. Het enige wat we dan nog moesten doen, was in de instellingen duiken van de tv om de audio-output naar ‘PCM’ te schakelen. De Majik DSM kan immers zoals de meeste stereo-oplossingen geen Dolby Digital of ander surroundsignaal verwerken. Gegeven dat het einddoel stereo is, is dat geen ramp. Dankzij HDMI-ARC wordt het volume regelen wel heel makkelijk. Je gebruikt gewoon de remote van je televisie of de afstandsbediening van de Linn. Ook de Linn-app kun je voor deze taak gebruiken
Twijfel je tussen een stereo-oplossing zoals deze of een surroundopstelling geleverd via een soundbar? De keuze zal uiteindelijk afhangen van wat je het belangrijkste vindt. Een groot voordeel bij iets als de Majik DSM is dat je muziek correct en in echte stereo wordt weergeven door een paar speakers. Het is zeker voor muziek een superieure ervaring. Bij films en tv-series heb je misschien niet het omhullende geluid dat een (dure) soundbar je kan bieden, maar krijg je wel een volle en dynamische ervaring in stereo die stukken beter is dan wat je tv biedt. Naargelang de speakers die je kiest, ga je zelfs misschien verrast zijn door hoe ruimtelijk en groots een filmsoundtrack kan worden neergezet door een stereo-oplossing zoals dit. Een goede plaatsing van de speakers speelt daarbij wel een sleutelrol.
Aangepast aan je kamer
Als speakers bij je thuis niet klinken zoals in de winkel, is de kans groot dat het ligt aan je kamer. De vorm en afmetingen, hoe de ruimte is ingekleed en waar je de speakers plaatst kunnen een dramatische impact op de geluidsweergave hebben. Aangezien je woonkamer helemaal omgooien meestal niet kan of mag, moet je dit probleem anders aanpakken: via een kamercorrectiefunctie. Software in de versterker past dan een filter toe die compenseert voor de akoestische fouten in jouw kamer. Als een bepaalde bastoon versterkt wordt in jouw woonkamer, bijvoorbeeld omdat een speaker dicht bij een hoek staat, dan zal die filter net die frequentie een beetje zachter laten spelen, om maar iets te zeggen. Dergelijke functies vind je veel op surroundtoestellen en steeds vaker op stereotoestellen.
Aangezien Linn nogal graag Zijn Eigen Ding Doet – dat had je wellicht al begrepen – pakt het Schotse bedrijf het net weer anders aan dan rivaliserende fabrikanten. Waar de meeste kamercorrectiesoftware vertrekt vanaf een of meerdere metingen met een microfoon in je kamer, werkt Linns Space Optimisation met een model van je ruimte die je zelf invoert. Via de Konfig-app of via een gelikte webinterface voer je de dimensies in van je kamer, waarbij je ook fijnmazig zaken als ramen, schouwen en deuren kunt toevoegen. Ook de bouwmaterialen van muren en vloeren kun je aangeven. Een ander belangrijk element om in te geven is waar je speakers staan en waar jij naar muziek luistert. Je hoort het: een lasermeter is op dit punt toch wel heel praktisch.
Via een grafisch menu geef je optioneel aan welke speakers je gaat gebruiken. Je kunt hier niet enkel Linn-speakers selecteren, want de lijst is immens groot en omvat de meeste bekende (en een aantal minder bekende) luidsprekerbouwers. Een heel aantal is door Linn in hun labo gemeten, waardoor Space Optimisation accurater kan werken. Een lijst van de ondersteunde speakers vind je via deze link.
Op basis van al die gegevens zal Space Optimisation een filter berekenen. Misschien vind je het resultaat meteen goed, maar desgewenst kun je daarna nog de filter aanpassen via de webinterface, bijvoorbeeld als je vindt dat er net te weinig bassen uit de weergave verdwenen zijn. Experimenteren mag en is ook part of the fun. Er zijn natuurlijk ook dealers die dit voor je kunnen doen.
Laten we het gezellig maken
‘Bass Drum Concerto III’, waarbij Branford Marsalis met het filharmonisch orkest van de Ural een compositie van Prokofiev opvoert, is iets heel bijzonder om te beluisteren. Het werk voor saxofoon en drumbass is wat nerveus van aard, maar het is vooral hoe er gespeeld wordt met het geluidsniveau doorheen het vier minuten durende stuk dat fascinerend blijft. Percussionist Joby Burgess speelt een prominente rol in dit muzikale verhaal, een bron van allerlei ritmische klankjes die soms heel present, soms heel subtiel doorheen het werk gewoven zijn. Het is met andere woorden een atypisch klassieke compositie die op een draadloze speaker alle impact verliest en op een degelijke stereo-opstelling openbloeit. Dit is waarom je voor betere hifi gaat. We noteren bij de Majik DSM dat die dynamische sprongen genomen worden zonder dat er stress te horen is, ook als we de volumeknop doordraaien naar een hoge stand. We zijn op de DALI Rubicon 2’s toch wat van de Linn-motor aan het vragen, maar op zich dat is geen probleem. Het blijft allemaal heel stressloos en gemoedelijk klinken.
Ook de veel moeilijker aan te sturen Bowers & Wilkins 705 Signature-standmounts zijn taai maar haalbaar voor de klasse D-versterker van Linn. Meer zelfs, klankmatig vonden we die match echt wel goed werken. Het frisse, veel blootleggende karakter van de Britse speakers past goed bij het muzikale en warme van de Schotten, voor wat ons betreft een heel aangenaam luisterresultaat. Zet ‘Lilies’ van Melanie De Biasio op en je bent vertrokken voor een geweldige luistersessie.
We namen tijdens de testperiode altijd de moeite om Space Optimisation in te stellen, want we wisten reeds van de Selekt-review dat de functie echt iets toevoegt. Al is ‘wegnemen’ misschien in dit geval een betere woordkeuze; het is resolutie en strakheid dat er bij komt. We stelden Space Optimisation ook in als we onze grote Focal Sopra N°2’s naar de luisterposities rolden. Speakers die qua formaat (en kostprijs) afsteken tegenover de Majik DSM, maar alweer: het gaat. Af en toe hingen we ook een SVS SB-2000Pro-subwoofer mee aan de Majik DSM. Niet omdat het écht nodig was; wel omdat zelfs machtige speakers zoals de Focals nog beter kunnen worden met extra subbas. Nou ja, dat vinden wij toch. Het hogere doel is echter te ervaren of Space Optimisation even goed werkt met een 2.0- als een 2.1-configuratie. Twee speakers en een subwoofer zijn immers een interessante optie als je een interieurvriendelijk paar kleine boekenplankspeakers wil inzetten, en daarbij toch wel nog van het nodige laag wil genieten. Qua je voor kleine speakers en wil je de Majik DSM als tv-oplossing gebruiken, dan is het nog meer een aanrader. Het antwoord op de 2.1-vraag is in elk geval wel ‘ja’.
Conclusie
De Majik DSM is in zijn nieuwe uitvoering getransformeerd naar een waanzinnig veelzijdig toestel dat een prima geluidskwaliteit combineert met ongeveer elke streamingfunctie die je maar kunt wensen. Het mooie minimalistische design laat zich subtiel opgaan in de meeste interieurs, terwijl je wel in hoge kwaliteit naar muziek en tv-geluid kunt luisteren. Je hoeft werkelijk enkel luidsprekers toe te voegen om het te gebruiken.
Het concept van een interieurvriendelijke versterker die alles doet is niet uniek voor Linn, natuurlijk. De Majik DSM heeft wel eigen sterke troeven, zoals Space Optimisation, de vier HDMI-inputs en de multiroom-functies. Linn heeft ook de reputatie om heel lang ondersteuning te bieden voor zijn producten, wat de Majik DSM 2020 een solide futureproof-aura geeft.
Linn Majik DSM 2020
3.570 euro | www.linn.co.uk
Beoordeling 4,5 op 5
