Marantz annonceerde kort geleden een tweetal nieuwe topmodellen: de SA-10 sacd-speler en de PM-10 geïntegreerde versterker. De SA-10 is daarbij ook geschikt om hi-res content af te spelen en als dac te functioneren. Als vervolg op de door collega Biesemans uitstekend geschreven introductie staan deze Marantz-apparaten nu eindelijk in de luisterruimte.
Met betrekking tot media-standaarden leven we momenteel in een pluriforme wereld. Vanaf de dertiger tot de zeventiger jaren was de wereld van standaarden overzichtelijk. Er was vinyl en open reel. Liefhebbers draaiden ook nog shellac en fonograaf cylinders. Daarna kwam het cassettedeck, de Elcaset, de cd-speler, de DAT, mp3-portables, CD-R machines, CD-i, Eight-track, de sacd en veel apparatuur die op harde schijven en allerlei formaten memorycards werkt. Onze generatie maakte vervolgens kennis met streaming en het downloaden van bestanden.
Elk van de genoemde media mag innovatief genoemd worden. Maar, vervolgens moeten die producten verkocht worden. De veel toegepaste marketingtruc is dan om het voorgaande product als ‘ouderwets’ neer te zetten, de ‘veel betere’ prestaties van het nieuwe product te benoemen en vooral te sturen op ‘gebruiksgemak’. Streaming is natuurlijk erg makkelijk, maar dan vergeet je even de hoeveelheid netwerkkennis die daarvoor nodig is. Het cassettedeck was ook veel eenvoudiger. Maar alleen als je voorbijgaat aan de vele verschillende typen cassettebandjes en hun instellingen. In ieder geval gaat de gemiddelde consument braaf en gehoorzaam mee en doet afstand van de ‘verouderde’ apparatuur en contentdragers.
Momenteel herhaalt de geschiedenis zich ten aanzien van de compact disc. Maar, er is eerder sprake van een shift en niet zozeer van het verdwijnen van een medium. Een grote groep van consumenten bestaat uit minder bevlogen muziekliefhebbers. Niet het type consument dat rond rommelt met kegeltjes, spikes en kabels en bewust gaat zitten om naar muziek te luisteren. Ze zijn wél gevoelig voor het ‘gebruiksgemak’, willen vaak showen met de ‘nieuwste’ technologie en gaan blindelings mee in de beloofde ‘betere’ geluidskwaliteit. De cd’s die zij de deur uit gooien, worden vervolgens meteen opgepakt door méér bevlogen muziekliefhebbers. Precies dezelfde ontwikkeling als in de tachtiger jaren, toen grammofoonplaten een shift maakten uit het grote publieke domein naar een groep méér gemotiveerde muziekliefhebbers. Al die platen en cd’s verdwijnen dus niet, maar komen gewoon op een andere en wellicht méér liefdevolle plaats terecht.
Enorme uitdagingen
Enig idee hoeveel platen, cd’s en cassettebandjes er nog zijn in deze wereld? Die voorraad is zo immens groot dat je die niet even wegpoetst, zoals bashende marketeers dat binnen hun beperkte leefwereld denken. Allemaal materiaal dat ook nog vraagt om geschikte hardware. In het digitale domein is dat een probleem. Er zijn diverse digitale formaten die momenteel, vanwege gebrek aan nog functionerende afspeelapparatuur, met uitsterven worden bedreigd. Denk even aan het PCM-1630 Umatic format, aan DAT en aan machines die multitrack DASH-tapes af kunnen spelen. Maar ook aan de kant van de cd zijn er minder fabrikanten die cd-spelers bouwen. Esoteric is enkele jaren geleden gestopt met het bouwen van de top-loopwerken voor sacd-machines. Veel oudere cd-spelers zijn niet meer te repareren vanwege een gebrek aan bepaalde integrated circuits, lasers en andere onderdelen. Vrijwel elke klassieke platenspeler kan gerestaureerd worden. Dat is doorgaans een kwestie van mechanics en relatief simpele elektronica. Maar een cd-speler is een gecompliceerd apparaat met soms enorme uitdagingen.
Daarom is het erg waardevol dat er nog fabrikanten zijn die inzetten op cd, sacd, dvd en Blu-ray machines. Dat heeft uiteraard een commerciële achtergrond. Maar gezien de enorme hoeveelheid schijven in de wereld vormt de productie van digitale spelers een te verdedigen businesscase. Voor de consumenten met waardevolle collecties cd’s en sacd’s betekent het kopen van een nieuwe speler dat er minstens voor twintig jaar weer geluisterd kan worden. Contentdragers verdwijnen dus niet, maar er is sprake van een herverdeling. De groep waar die cd’s en platen dan terecht komt is wel kleiner. De vraag naar afspeelapparatuur zal dan logischerwijs ook kleiner zijn. De collectie cd’s van ‘Henk & Ingrid’, die vaak niet groter was dan 25 exemplaren, gaat nu op in een grotere verzameling van vijfduizend-plus bij een echte muziekvriend.
Het is best bijzonder dat D+M een volledig nieuw high-quality loopwerk heeft ontwikkeld voor de eigen producten. Het lijkt ook logisch dat D+M dit loopwerk op OEM-basis aan zal bieden aan andere fabrikanten, die eveneens schijfspelers van een zeer hoge kwaliteit willen blijven produceren en de sublieme loopwerken van Esoteric node missen. Aan de andere kant is het een signaal dat die grote markt van consumenten met fysieke media nog steeds bestaat en de moeite waard is om in te investeren. Cd/sacd is dus gewoon viable. D+M is gewoon een commercieel bedrijf. Die doen echt niet iets uit naastenliefde. Ook is het de mening van velen dat cd’s en sacd’s beter klinken dan streaming. Dat is niet verbazingwekkend. Streaming vindt plaats via asynchroon functionerende netwerken (Ethernet). U heeft thuis waarschijnlijk nog geen SyncE. Die asynchrone protocollen zijn ontworpen en (vaak) toereikend voor computer-communicatie, maar zeker niet voor audio. Er is dus eerder kans dat streaming via de huidige netwerken terechtkomt in het ‘Museum of Obsolete Media’, dan dat de cd of vinyl daar te vinden zullen zijn.
