In de luisterruimte staat Simaudio's Moon 780D converter/streamer. Een apparaat waar immens veel over te vertellen valt. In deze review daarom een selectie uit al die wetenswaardigheden. Simaudio biedt op haar website voldoende aanvullende achtergrondinformatie.
De strijd binnen de high-end speelt zich momenteel af tussen luidsprekerfabrikanten, maar ook op het gebied van dacs. Daar is de grote vooruitgang en innovatie. Die research en de trendsetting zijn vooral aanwezig bij de nog zelfstandige fabrikanten met een gevoel voor audio en weergave. Andere, ooit innovatieve, merken van naam en faam zijn opgevreten door grote investeringsmaatschappijen die uitsluitend de goede naam willen exploiteren. Gestuurd door het belang van shareholders, die alleen kijken naar rendement en niets begrijpen van muziek en de weergave daarvan. Importeurs en detaillisten die zulke merken groot hebben gemaakt zijn daardoor buitenspel gezet.
De nieuwe importeurs, die alles op alles hebben gezet om het merk bij hun dealers en klanten te krijgen, voeren een ongelijke strijd. Positief is dat de ontwikkeling van dacs, versterkers en luidsprekers in de richting gaat van een eerlijker weergave van de realiteit. Daarmee eindigt (eindelijk) het tijdperk waarin hifi-componenten kleuring hadden en een geluidsbeeld presenteerden dat een afgeleide is van het onbegrip van de ontwerper. ‘Als je alles verwijdert dat niet te maken heeft met de muziek, houd je de muziek over’, aldus een gevleugeld gezegde van een Nederlandse versterkerfabrikant.
Wie dat niet begrijpt, houdt vooral van het luisteren naar kleuring en vervorming. Computer aided design en geavanceerde kennis over materialen en technieken maken dat allemaal mogelijk en zijn een zegen voor de mensheid. Hifi wordt eindelijk volwassen. Aan de kant van converters is veel ontwikkeling. Serieuze converters, die digitaal in hoge mate beluisterbaar maken, zijn er vanaf pakweg 6000 euro. Het vakgebied van de digitale en analoge conversie heeft uiteraard veel raakvlakken met de professionele wereld van studio’s en mastering-suites. Het grensvlak tussen professioneel gebruik en de toepassing in high-end systemen is vervaagd. De ontwikkelingen binnen digitaal komen terug in de kwaliteit van moderne cd’s en downloads. Mits het materiaal goed opgenomen is, is de kwaliteit van veel digitaal materiaal de laatste tien jaar buitengewoon goed.
Moon 780D: digitale content
Hoe kom je aan eerlijke digitale content? Hoe krijg je digitale content van een dusdanig niveau dat daar een converter mee te beoordelen is? De oorsprong van digitaal materiaal dat voor de consument beschikbaar is via download- en streamingsites, op cd, sacd of anderzijds is vaak moeilijk volgbaar. Het kan afkomstig zijn van analoog materiaal. Dat is dan eerst omgezet naar mp3 of cd-resolutie. Vervolgens re-sampled iemand dat naar hi-res en verkoopt het als hi-res bestand.
Dat maakt uiteraard een groot verschil met een analoog bestand dat meteen ge-sampled is naar een hi-res formaat. Ander materiaal is direct digitaal opgenomen. In de begintijd in 16bit/44.1kHz. Digitale technieken uit de tachtiger jaren zijn minder goed dan moderne technieken. Van zo’n cd-master wordt ook ge-resampled naar hi-res, of er wordt dsd van gemaakt. Waar luister je dus naar als je een zogenaamde hi-res file hebt?
Om de Moon te beluisteren is enig ‘eerlijk’ digitaal materiaal gemaakt. In het archief staan analoge masters uit de tachtiger jaren, gemaakt voor CBS/Sony. Ander materiaal is in Dolby A of Dolby SR/A. Die masters zijn hier omgezet naar digitaal middels een onlangs gerestaureerde professionele Telefunken machine die op 15 ips draait. Vanaf de Telefunken naar een MSB Platinum ADC en vervolgens via AES/EBU naar een professionele mastering-recorder. Die schrijft dsd of hi-res pcm.
De MSB is niet bedoeld voor de consument, maar voor het productieproces in de studio. Een consument kan weinig doen met een ADC. Het materiaal is origineel geschreven op Agfa 468. Dit Duitse bedrijf claimde indertijd een houdbaarheid van minimaal 50 jaar voor op deze tape opgeslagen content. Dat blijkt ook, want het lijkt alsof deze muziek gisteren opgenomen werd en absoluut geschikt om de Moon 780D aan de tand te voelen.
