‘De CD is terug van weggeweest!’ Verander ‘cd’ in ‘vinyl’ en je hebt een veelvoorkomende kop te pakken. Als we praten over muziekbeleving, hebben we het namelijk graag over de tweede jeugd van vinyl, de voorloper van de cd. In januari publiceerden we nog een artikel over de huidige status van de lp. Maar hoe staat het eigenlijk met de cd? Is de compact disc door de opmars van streaming aan het bezwijken, of is er in muziekland nog volop ruimte voor het digitale schijfje?
Old school
Dat een nieuwe technologie op een grotere populariteit mag rekenen dan zijn voorganger, wil niet zeggen dat die daarom ook meteen superieur is. De compact disc is voor hele generaties evenwel een ouderwets medium (geworden). Het schijfje draait dan ook al 35 jaar mee en is op sommige vlakken inderdaad voorbijgestreefd door nieuwere media (lees: streaming). Maar vergis je niet, de cd is nog altijd een van de meest verspreide en best verkrijgbare muziekmedia ter wereld. Dat met de hete adem van de downloadmarkt in de nek bovendien de prijzen stelselmatig ziet dalen. Daarnaast zijn er natuurlijk hele generaties met een serieuze muziekcollectie op het door Philips en Sony/CBS bedachte medium, dat in 1982 voor het eerst - door Polygram - gefabriceerd werd.
Status in hifi-landen
Om nog even aan te haken op het voorgaande stuk over ontwikkelingen in vinyl: qua verkoopcijfers zijn er nog volop landen waar juist de cd de indrukwekkende statistieken laat zien. In Duitsland, één van de grotere muziekmarkten, wordt nog altijd meer dan de helft van de verkoop behaald door fysieke media, met een overmacht voor cd ten opzichte van vinyl. In Japan ligt dat zelfs op 75 procent, terwijl er ook nog altijd zo’n 2400 mediatheken zijn die cd’s verhuren. Markten die bovendien een aardige rol spelen in de ontwikkeling en productie van apparatuur om het schijfje mee af te spelen, en nieuwe modellen blijven introduceren.
Kwaliteit van spelers
Collega Werner Ero heeft er op zijn beurt nooit een geheim van gemaakt groot voorstander te zijn van het medium. “Streaming komt nog altijd niet in de buurt van de kwaliteit van een goede cd-speler, laat staan vinyl.” Misschien goed om hem dus even aan het woord te laten. Want: “Vergelijk een streamer gehoormatig maar eens met een echt goede cd-speler (en dat kan ook een Marantz CD6006 van € 445,- zijn!), en je hoort meteen dat cd beter de natuurlijke timbres en rijkdom van klanken kan weergeven. Er zit als het ware meer ziel in de muziek en het klinkt vloeiender, meer 3D ook en vooral minder naar hifi en reproductie.”
“Voor mij is de cd dan ook nog steeds de beste bron die we op dit moment hebben. Want je hebt wel de aanraking met een fysiek medium, hoeft er maar één keer de kosten voor te maken, cd geeft rust en eenvoud, én een afwezigheid van slijtage en andere storende invloeden waar vinyl alleen maar van kan dromen.”
Beleving
“Op het eerste zicht lijkt het erop dat de gebruiker van een streaming audio systeem – die bijvoorbeeld een iPad inzet als bedieningsinstrument – zijn hele muziekcollectie binnen handbereik heeft. Toch is een cd-verzameling uiteindelijk veel overzichtelijker,” stelt Werner. “Deze kan bijvoorbeeld worden ondergebracht in een wandmeubel, waarbij de cd’s kunnen worden gerangschikt per sfeer en/of op artiest. De gebruiker kan dan in één oogopslag zijn hele muziekverzameling zien.”
“De cd is daarmee de eenvoud zelve, nog meer dan de lp. Daardoor kun je je focussen op de muziek en ben je niet de hele tijd bezig met techniek. De accu van je tablet is bijna leeg, je moet steeds weer een beeldscherm raadplegen en de playlist aanvullen om de ‘honger' van de streamer te voeden, de netwerkverbinding is ineens weer weg, de harde schijf is te klein of crasht, je hebt te maken met geldverslindende abonnementen, de specifieke software die je graag wilt horen is helemaal niet beschikbaar bij de streamingdiensten, et cetera.”
“Cd’s afspelen is in staat een vorm van de rust aan het muziekbeleven te geven wat je met streaming nooit zal kunnen ervaren. Muziek is ook helemaal niet bedoeld om de hele dag om je heen te horen. Tegenwoordig schijnen we overal maar muziek te willen horen. In de auto, badkamer, keuken, woonkamer, slaapkamer, winkelcentrum, restaurant, het houdt gewoon niet op. Het is net alsof je de hele dag wijn drinkt; je raakt er aan gewend en het wordt dan muzikaal behang. Tegen stilte kunnen mensen dan niet meer. Maar juist door periodes geen muziek te luisteren, geniet je extra als je het dan wel doet. Op de bank of luisterstoel in de huiskamer of luisterruimte.”
Nieuwe hardware
Zoals aangegeven wordt er in bepalende hifi-landen nog altijd aan de ontwikkeling van de cd-speler gewerkt. Het feit dat het Schotse Linn, toch een expert in hoogwaardige cd-spelers, een aantal jaar geleden besloot volledig over te stappen op digitale weergave, mag dan tekenend zijn voor de opmars van streaming audio. Toch was dat niet de harde omslag die velen misschien verwacht hadden.
Natuurlijk stapten steeds meer hifi-fabrikanten in de wereld van streaming audio, maar er zijn genoeg high-end namen die daarnaast met nieuwe cd-spelers blijven komen. Denk aan merken als Cyrus, Roksan en Marantz voor apparatuur in beide categorieën. Maar vooral ook aan Accuphase en Spectral , die nog altijd een volledige focus leggen op de vervaardiging van high-end cd-spelers. Dat laatste is een opvallende trend: het (nog altijd) uitkomen van cd-spelers die alleen maar cd’s afspelen. Werner: “Vaak nog zonder oversampling ook, en zonder digitale ingangen aan boord. De Hegel Mohican is daar een mooi voorbeeld van.”
Slotwoord
Heel plechtig, nu de status van het schijfje anno nu toch een soort interview geworden is: een slotwoordje van Werner ter meerdere eer en glorie van de Compact Disc. “Muziek is emotie en een goed audiosysteem dient vooral dat mooie en meest essentiële aspect van onze hobby op te kunnen roepen. Helaas heb ik de laatste jaren in toenemende mate de indruk dat de werkelijke geluidskwaliteit steeds meer wordt opgeofferd ten gunste van veel te complexe en vaak ook nog eens instabiele technische oplossingen. Naast deze nadrukkelijk aanwezige computerinvloeden, mist bijvoorbeeld streaming audio gehoormatig doorgaans vooral de diepere muzikale boodschap en levensechtheid van het fysieke CD medium. Voor al diegenen die hun kostbare tijd liever met muziek luisteren op een eenvoudig, beproefd betrouwbaar en nog steeds bijzonder hoogwaardig medium willen afluisteren, zou ik ook voor dit moment nog steeds voor de volle honderd procent voor cd gaan.”
