Harbeth Compact 7 ES 3

Harbeth is gesitueerd in het pittoreske plaatsje Lindfield waar men een kleine lijn van hoogwaardige luidsprekers produceert. Deze op en top Britse luidsprekerfabrikant lanceert vrij zelden nieuwe modellen en bij elk nieuw type houden de ontwerpers van Harbeth vast aan traditionele `BBC` technologie, oftewel; een Lossy Construction & Critically Damped kastconstructie en handgemaakte mid/laag units met uitgekiende kunststof conussen.

Spencer Hughes (de oprichter van Spendor) paste vroeger zijn eigen Bextrene conussen toe en Jim Rogers maakte Polypropylene units (wat Dudley Harwood, de oprichter van Harbeth in eerste instantie ook deed). Harbeth`s Alan Shaw ging in de jaren `80 nog een stap verder en ontwikkelde zijn eigen kunststof genaamd Radial.

In een eerdere HiFi.nl recensie werd door ondergetekende de Harbeth Monitor 30 besproken, een tamelijk uit de kluiten gewassen stand-monitorweergever die specifiek werd ontworpen om als `drop-in replacement` voor de legendarische BBC LS 5/9 weergever te kunnen fungeren. Het onderwerp van deze recensie is een nog groter uitgevallen Harbeth die echter een kleiner prijskaartje draagt. Het prijsverschil zit hem vooral in de kostbare SEAS hoogfrequent-units en de meer complexe constructie van de Monitor 30, met een achter de baffle gemonteerde mid/laag unit. De Monitor 30 liet met zijn coherente en vloeiende presentatie een meer dan positieve indruk achter bij deze schrijver.

Bij Harbeth had men ondertussen één van hun meest succesvolle modellen -de Compact 7 ES 2- verbeterd. De importeur was zeer te spreken over de Compact 7 ES 3 en was zelfs van mening dat op het punt van ontspannenheid (waar de Monitor 30 reeds hoog scoorde) deze nieuwe Harbeth zelfs nog verder zou gaan dan zijn professionele familielid. Dat maakte ons natuurlijk nieuwsgierig en nog geen week later stonden de twee grote Harbeth`s reeds in de woonkamer.

pardon, compact?!

Uit twee van stevige schuimranden voorziene dozen kwam een paar in prachtig eucalyptusfineer afgewerkte Harbeth monitoren tevoorschijn. de term `monitor` is op zich van toepassing op elk type Harbeth weergever maar de Compact 7 ES 3 is in eerste instantie bedoeld voor gebruik in een woonomgeving terwijl de Harberth Monitor serie bij het ontwerp specifiek is gericht op professioneel gebruik. Het mooie van alle Harbeth weergevers is dat ze aan BBC (studio) specificaties voldoen maar stuk voor stuk dankzij een vriendelijke presentatie en mooie afwerking als `Domestic Monitor` kunnen worden ingezet. De Compact 7 ES 3 is geen woudreus zoals de Monitor 40 maar ook bepaald geen kleine uk, zodat de naamgeving in eerste instantie voor opgetrokken wenkbrauwen zorgde. Eenmaal opgesteld bleken ze prettig op het oog en vooral goed geproportioneerd.

Dergelijke grote en fraai gefineerde klankasten zijn visueel prominent aanwezig zodat mijn vader opmerkte: "met zulke kasten in je huiskamer weet de visite meteen dat je een hobby hebt". De klassieke Rogers LS 5/9 standaards vormen een goede match, zowel optisch als klankmatig. Zelfs op twee Ikea tafeltjes (met Blu-Tack bevestigd) was de weergavekwaliteit uitstekend, zodat kan worden geconcludeerd dat deze weergevers niet overkritisch zijn op dat punt (bij Harbeth is men zeer te spreken over de Canadese Skylan stands). De Compact 7 ES 3 heeft een nieuwe SEAS hoogfrequent unit gekregen, die van een zeer open beschermgrille is voorzien. Aan de binnenzijde van die grille is een uit doorzichtig kunststof vervaardigde akoestische `diffuser` aangebracht (wat een positieve invloed heeft op het afstraalgedrag).

De bekende 8 Inch Harbeth mid/laag unit heeft een nieuwe rollsurround gekregen, wat voor een nog meer soepele beweging moet zorgen. De interne demping van de kastwanden is aangepast en de baspoort is opnieuw afgestemd. Harbeth heeft vooral veel tijd en aandacht besteed aan het ontwikkelen van het nieuwe scheidingsfilter. Al deze verbeteringen zorgen voor een verbeterde coherentie, detailweergave en afstraalgedrag, aldus Harbeth. De fabrikant geeft ook aan dat de Compact 7 ES 3 daardoor nu met lagere stands kan worden gebruikt, wat overeen komt met de eerder genoemde bevindingen.

De Radial mid/laag unit is bij de Compact 7 ES 3 op conventionele wijze (dus aan de voorzijde) gemonteerd, in tegenstelling tot de mid/laag unit van de eerder besproken Monitor 30 waar het aan de binnenzijde van de baffle is bevestigd. Een meer opvallend detail is dat de mid/laag unit zich praktisch in het midden van de baffle bevindt. Een dergelijke opstelling geeft een andere luchtdistributie dan met een conventionele opstelling (in de onderste of bovenste helft van de baffle). Beide units zijn keurig ingelaten in de gefineerde baffle en de klankkasten zijn bijzonder goed afgewerkt. De baffle is, net als het achterpaneel, geheel volgens de BBC wetten met schroeven bevestigd (12 stuks per paneel) wat voor een `lossy` constructie zorgt (bij een Lossy Constructed Cabinet sterven resonanties heel snel uit, zodat er een schoner en meer ontspannen weergave ontstaat).

De grote en dunwandige klankkasten maken bij bekloppen een laag, bijna `kartonnen` geluid, waaraan sommige mensen misschien even moeten wennen. Toch is dit enkel positief want een dergelijke klankkast zal hoog- en middenfrequentresonanties eerder in de kiem smoren. De vrij grote baspoort bevindt zich direct onder de mid/laag unit en rond de baffle is een smalle rand uitgefreesd waarin de Harbeth Super Grille (in feite een met doek bespannen dunne stalen band) perfect past. Aan de achterzijde bevindt zich het eerder genoemde geschroefde achterpaneel, wat van twee Single-Wire aansluitknoppen is voorzien. Gezien de meeste Harbeth`s het beste presteren met hun Bi-Wire knoppen gebrugd (zodat ze effectief in Single-Wire mode werken) heeft Alan Shaw besloten om zijn klanten een plezier te doen en deze nieuwe weergever meteen van een enkele set aansluitingen te voorzien. Dank u, Harbeth. De meegeleverde handleiding is informatief, met plaatsings- en stand richtlijnen en handige tips zoals het gebruik van Blu-Tack. De Harbeth Compact 7 ES 3 meet 52 bij 27,3 bij 31,5 centimeter (H X B X D) en weegt 13,2 kilo per stuk. De nominale impedantie is 6 Ohm en het frequentiebereik loopt van 46 Hertz tot 20 kiloHertz. De standaard fineerafwerkingen zijn Kersen, Eucalyptus en `Tiger Ebony` (gestreept ebbehout).

Luisteren naar de Harbeth Compact 7 ES 3

De Harbeth`s werden circa 60 centimeter van de achterwand en met een BBC `toe-in` (bijna recht op de luisteraar gericht) opgesteld. De CD Mojave Dust van Kevin Brown ging in de Marantz om de aangrijpende track `Into The Stone` te beluisteren. Het snarenspel kwam meteen op elastische wijze naar voren waarbij de slide`s uitermate soepel werden weergegeven. De akoestische gitaar werd met een aanstekelijke `bloom` en een lang hoorbare nagalm gepresenteerd. De hardere slagen op de snaren kwamen met opvallend moeiteloze en dynamische sprongen naar voren en Kevin Brown`s stem werd op ontspannen en natuurlijke wijze gepresenteerd, zonder enige sibillance-kleuring of teveel nadruk op de `leading-edgde` van aanzetten zoals (helaas) soms het geval is bij moderne hoogfrequent units.

De ontwerpers van deze nieuwe Harbeth`s verdienen alle lof voor de uitstekende afstemming van de hoogfrequent unit en de integratie van de twee units. Deze muziek kwam daarnaast ook nog eens met een uitstekende tonale en ruimtelijk coherentie naar voren, iets waar de eerder besproken Harbeth Monitor 30 ook zeer hoog wist te scoren. De Compact 7 ES 3 had echter nog een `trick up his sleeve`: naast die goede coherentie werkte hij met een nog meer uitgewogen transparantie. Er zijn zeker weergevers te vinden met een grotere transparantie in een specifiek gedeelte van het spectrum maar een weergever die breedbandig met praktisch één en dezelfde transparantie werkt is in de wereld van multi-driver conus weergevers tamelijk bijzonder (paneelweergevers zoals elektrostaten en magnetostaten zijn heer en meester op het gebied van uitgewogen breedbandige transparantie).

De mooie Jazz LP Two Feet In The Gutter van The Dave Bailey Quintet werd uit de platenkast gehaald om de 7`s op het punt van intertonale timing te beoordelen. De trommelvellen van de drums kwamen met een losse en volle klank naar voren terwijl de gedempte trompet op expressieve wijze wijze en met goede `bite` werd weergegeven. De piano werd met een natuurlijke tonaliteit en goede diepteafbeelding gepresenteerd. De saxofoon klonk rustig en sonoor en kwam met een ronde bekerklank maar iets te bescheiden naar voren. De bekkens werden met een mooi doorlopende metaalruis weergegeven en de bas was tonaal heel goed te volgen maar werd vooral met een aanstekelijke timing weergegeven. Deze muziek kwam als een soepel, ritmisch geheel naar voren en er was sprake van een sterk gevoel van betrokkenheid.

De zeldzaam mooie Steeple Chase LP Trouble In Mind waarop Archie Shepp (sax) En Horace Parlan (piano) verschillende bluesy duetten spelen werd op het Schotse vilt gelegd zodat de track `Goin` Down Slow` kon worden afgetast. Het pianospel van Horace Parlan werd met zeer ontspannen en rollende lage tonen en transparant klinkende rechterhand partijen weergegeven. De piano werd met een natuurlijk timbre en een overtuigend `gewicht` gepresenteerd. De intro van Shepp (met een flinke uithaal) klonk alsof hij plotseling in de kamer stond -een omschrijving die men bij deze schrijver zelden zal tegenkomen maar die in dit geval geheel van toepassing is op de verkregen weergave. De karakteristieke hese sound van zijn spel kwam goed uit de verf en ook alle aanblaasgeluiden waren met groot gemak te volgen waarbij de sputterende bekerklanken op plastische wijze werden weergegeven. De weergave was zowel tonaal als qua ruimtelijke presentatie een behoorlijk dichte benadering van een levensechte performance, zodat met de ogen dicht een optreden in een kleine Jazzclub kon worden ingebeeld.

De Harbeth`s werden gedurende de recensieperiode ook aan rock blootgesteld, waaronder de debuut-LP van Melissa Etheridge waarvan onder andere de track `Bring Me Some Water` werd beluisterd. Bij de in `strumming` stijl gespeelde intro kwam de typische zangerige en lichte klank van haar geliefde Ovation gitaar goed uit de verf. De snel gespeelde bekkens kwamen met natuurlijk klinkende droge tikken naar voren terwijl de bas grommend, sonoor en vrij stevig klonk. Haar stem kwam vrij up-close naar voren, met een duidelijke focus en werd met een goede tonaliteit en body weergegeven. De daaropvolgende losbarsting, met een tweetal drum-klappen kwam lekker solide over. De grote trommelvellen klonken droog en elastisch en de rimshots kwamen met een natuurlijke hout-op-staal klank naar voren (met, net als bij de Monitor 30, de nadruk meer op het hout). Het geheel klonk zowel levendig als stevig, met prachtig weergegeven trommelvellen (wat waarschijnlijk voort komt uit de gekozen balans tussen de Radial conus en de dunwandige klankkast). Toch werd deze stevige muziek zonder machtsvertoon gepresenteerd, waarmee wordt bedoeld dat dit geen "balls to the wall" weergevers zijn (met een hartaanval inducerende presentatie van dynamische sprongen). Deze Harbeths werken eerder met een vloeiende, tonaal rijke weergave waarbij het spannende van de muziek niet verloren gaat.

Conclusie

De Harbeth Compact 7ES 3 heeft niet alleen een dunwandige klankkast met een klassiek formaat maar volgt in meerdere opzichten in de voetsporen van enkele BBC legendes, net als de eerder besproken Monitor 30 die als opvolger van de BBC LS 5/9 kan worden gezien. Qua integratie van zijn twee units, de algehele tonale uitgewogenheid en tonale coherentie gaat deze nieuwe Harbeth echter nog verder dan zijn voorgangers en heeft hij in enkele opzichten zelfs een klein streepje voor op de meer kostbare Monitor 30. Dat bewijst dat men bij Harbeth niet probeert om bepaalde typen in een `prijscategorie hokje` te duwen, maar juist elk nieuw type zo ver mogelijk wil uitontwikkelen, zelfs als dat betekent dat het daardoor met zijn meer kostbare familieleden gaat wedijveren.

Zo zijn de nieuwe Compact 7`s minder kritisch ten opzichte van randapparatuur en kunnen ze ondanks hun grotere klankkast gemakkelijker akoestisch `verdwijnen`. De monitor 30 heeft een meer `gebald` laag en een scherpere focus in het midden waardoor hij wellicht nog meer geschikt zal zijn voor moderne muziek terwijl de 7 akoestische muziek met een uiterst ontspannen en luchtige weergave presenteert. We hebben het hier over de verschillen tussen twee zeer muzikale weergevers en de keuze zal uiteindelijk van de persoonlijke smaak (en de muziekcollectie) van de luisteraar afhangen. De Compact 7ES 3 is een waardevolle aanvulling op Harbeth`s pakket van weergevers en kan zondermeer warm worden aanbevolen.


Prijs:
paarprijs Harbeth Compact 7ES 3 in kersenhout: 2750 euro (2950 euro voor Eucalyptus en 3100 euro voor Tiger Ebony).