NAD stereoset

INTRODUCTIE

Mijn eerste ervaring met NAD gaat redelijk ver terug in de tijd. Het moet ergens in ’89 zijn geweest dat mijn vader besloot zijn gehele installatie te vervangen. De installatie bestond uit een NAD 7240 PE receiver met bijbehorende cd speler en speakers van het merk Vifa type Vivace. Dit was voor mij dan ook een gouden kans. We zijn uiteindelijk tot een zeer goede deal gekomen met als resultaat dat ik jarenlang met veel plezier van deze set gebruik heb gemaakt.

Vanwege kortsluiting op een speaker kabel heb ik de receiver per ongeluk opgeblazen. Aangezien de reparatie kosten erg hoog uitvielen en ik na een aantal jaar, toch weer toe was aan wat nieuws, heb ik besloten de receiver en cd speler te vervangen door de Arcam Delta 290 geïntegreerde versterker en de Arcam Alfa 5 plus cd-speler.

Sinds een paar jaar is deze set uiteindelijk toch weer vervangen door een voor – en eindversterker van NAD. Waar ik overigens met veel plezier mee speel. Het verwachtingspatroon van de NAD set die ik mag beluisteren, is dan ook erg hoog.
 
OPSTELLING

Vanwege tijdelijk ruimtegebrek in mijn woonkamer werd ik gedwongen de NAD/ DALI combinatie op de zolder te plaatsen. Het betreft een ruime zolder van zo’n 7 bij 4,5 meter met een parketvloer, schuine en gedeeltelijk met hout betimmerde wanden en een houten plafond. Het grote raam is voorzien van lamellen. Ik had in eerste instantie dan ook geen twijfels over de positieve uitwerking van de akoestiek.

Na de NAD geïntegreerde versterker model C320BEE, de cd-speler type C521i (C voor de Classical serie = Classic) en de DALI Suite 1.7 luidsprekers netjes te hebben aangesloten druk ik met hoge mate van nieuwsgierigheid op de bekende ronde groene knoppen. De power LED van de versterker verandert van oranje (stand-by), naar rood (start-up) en gaat met een nette relais tik over in groen (power on). Het systeem is klaar voor gebruik.

HET EERSTE UITERLIJKE CONTACT

De DALI Suite 1.7

De eerste indrukken waren goed. De luidsprekers zien er fraai gevormd uit, zijn mooi slank, hebben mooie WBT-achtige bi-wiring aansluitingen en de zijpanelen lopen rond af en naar achter smal toe. De luidsprekerbezetting bestaat uit 3 luidsprekers. Twee identieke 5” midden/ laag units en een 1” soft dome tweeter. De chassis van de mid/ laag units zijn van kunstof. Inmiddels heeft Canton al bewezen dat dit toch zeer goede resultaten kan opleveren, dus ik heb hierover geen vooroordeel meer. Tezamen heeft dit alles, per speaker, een gewicht van zo’n nette 14 kg.

De NAD C320BEE

De NAD C320BEE, internationaal alom geprezen, ziet er natuurlijk NAD-isch uit. De plaatsing van de toonregelaars valt bij mij niet in de smaak en het geheel heeft een nogal speelse, plastiek, look. Tja, ik had natuurlijk liever een aluminium front en aluminium draaiknoppen gezien, maar dat zal vanwege de zeer scherpe kostprijsbepaling wel achterwege zijn gelaten. Is de gedachte trouwens zo gek, om als optie een los aluminium frontje en knoppen in het leveringsprogramma te doen? Of drijf ik nu toch wat door... ?

De binnenzijde maakt veel meer indruk dan de buitenzijde. Al zonder het deksel te verwijderen, is duidelijk te zien dat het hier gaat om een geordend apparaat. Links achter bevind zich een goed geproportioneerde ringkern trafo, geplaatst in een metalen bakje, dat negatieve invloeden van het magnetische veld voorkomt. Daarachter bevinden zich de witte gebrandlabelde NAD condensatoren, in het midden over de gehele diepte het koelelement en rechts de helderblauwe print plaat. Rechts aan de voorzijde bevindt zich de motorgestuurde potmeter van het fabrikaat Alps dat staat voor jarenlang storingsvrij gebruik.

Ik zie dat het geheel bijzonder fraai gebouwd is. Geen losse kabeltjes, maar directe korte lijnen en alle componentjes zijn met zorg op de printplaat gesoldeerd. De verbindingen van de luidspreker terminals met de printplaat wordt verzorgd door mooie koperen strips... klasse! Mijn eerste gedachte bij het zien van het binnenwerk, gaat dan ook uit naar de Arcam Delta 290 versterker, waar ik jarenlang met zeer veel plezier naar geluisterd heb.

Voor de afstandsbesturing van de versterker is een geweldige RC meegeleverd, die, mooi van formaat, lekker in de hand ligt en grote fluoriscerende toetsen bevat, wat een erg sfeervol effect geeft in een verduisterde ruimte (en dan hebben we het nog niet over het extra gebruiksgemak wat hierdoor ontstaat).

De NAD C521i

Over de C521i Cd speler valt, als het om de eerste indruk gaat, niet zo veel te vertellen. De speler is een NAD-speler, met een degelijk gewicht. Misschien iets blauwgrijzer van kleur en nu met ronde vormen, maar voor de rest net zo eenvoudig en “saai” als de NAD spelers van 15 jaar geleden.

NAD stereoset

LUISTEREN

Na de installatie een aantal dagen ingespeeld te hebben, plaats ik me voor het eerst op veilige afstand midden voor de speakers. Tijdens het inspelen viel me al wel op dat het geluid erg direct was. Was ik hierdoor al bevooroordeeld?

Jeugdsentiment

De eerste CD die ik  beluister is Salty Heaven van Luka Bloom. Salty Heaven heb ik altijd ervaren als een album met een zeer warme klank. De warme klank wordt nu overstemd door en wat overheersend middengebied. De snaren klinken strak en helder maar Luka’s stem klinkt wat kil. Ook na het beluisteren van o.a. Tori Amos, Ben Harper, Dave Matthews Band etc... ervaar ik de klank als zuiver, maar te direct en te hard in het middengebied. Wat is hier aan de hand, vroeg ik mezelf dan ook direct af. Eigenlijk had ik de conclusie al vrij snel getrokken. De NAD hardware zou de oorzaak niet kunnen zijn. Dan bleven er nog twee mogelijke “kink in de kabels” over. Of, de akoestiek blijkt toch niet goed of de luidsprekers doen het anders dan gehoopt. Nou had ik tijdens het openen van de verpakking met gemengde gevoelens al het woordje “Surround” zien staan. Diep in mijn achterhoofd trek ik, wellicht ietwat te snel, de conclusie dat de speakers dan misschien toch niet zo geschikt zijn voor specifieke stereo weergave...

Er stiekem toch op hopende dat het tegenvallende geluid hoofdzakelijk wordt bepaald door de akoestiek, besluit ik na een aantal weken de set toch naar de woonkamer te verhuizen, waarvan ik weet dat de akoestiek goed is. Het is een rechthoekige kamer van zo’n 8 bij 4,5 meter, voorzien van vloerbedekking en gordijnen. De kamer is sober ingericht, dus veel verstoring door inboedel is niet mogelijk.

Ik laat de apparatuur weer tot leven komen en kies er voor om de luistersessie voort te zetten met Suzanne Vega’s gelijknamige debuut album. Wat heb ik indertijd met veel plezier naar dit album geluisterd. Een album voorzien van sobere, maar toch ook zeer verfijnde luisterliedjes. Hm... ok, het geluid klinkt al wel wat voller, maar nog steeds erg kil. Het zou wel erg toevallig zijn dat nu pas blijkt dat de opname, die stamt uit het begin van het digitale tijdperk, erg vlak en koud blijkt te zijn...
 
Om het zekere voor het onzekere te nemen, is de tweede cd die ik in de lade plaats 2000 More Miles van de Cowboy Junkies. Gelukkig, is het eerste wat ik denk, bij het inzetten van Blue Moon Revisited. Het dunne ijslaagje wat ontstaan was door Suzanne Vega smelt langzaam weg en het wordt al wat behaaglijker in de kamer. Margo Timmens zet haar vocalen heel relaxed in.

Het dikke laag is erg live aanwezig, maar blijft beheerst en wordt niet vervelend. De drums zijn wat dieper op het podium geplaatst, wat goed bijdraagt aan het 3D effect.

Ik besluit vervolgens om vervolgens voornamelijk cd’s uit de kast te trekken, die ik toch al weer een aantal jaren heb laten verstoffen. O.a. 20 jaar Herman van Veen: zijn mooiste liedjes. Zijn gevoelige Een Vriend Zien Huilen maakt gelijk weer veel los. Zijn stem klinkt natuurlijk, zeer duidelijk en ik waan me in het theater. De ademhaling is luchtig aanwezig en alle instrumenten zijn duidelijk geplaatst. Ietwat sentimenteel skip ik door naar het prachtige Als Het Net Even Anders Was Gegaan. De brushes geven het nummer duidelijk diepgang en de contrabas klinkt diep en gecontroleerd. Op Voor Een Verre Prinses klinkt Herman gemeend weemoedig en de piano klanken klinken ver door. Erg mooi en voor velen vast herkenbaar.

Het theater van Herman van Veen deed mij waarschijnlijk onbewust naar het album Ting van de Nits grijpen, dat opent met Cars & Cars. De zweverige piano en het zeer diepgaande laag nemen je ver mee op reis. Het geheel zeer fijntjes aangekleed met subtiele hoogdetails, die ook bij een lager geluidsniveau duidelijk en sprankelend neergezet worden.  Fire In My Head is mijn tweede favoriete nummer op dit album. De stem van Henk Hofstede klinkt wat meer op de achtergrond. Dit wordt veroorzaakt door het typische stemgeluid van de zanger. S.L.A. is erg dynamisch met een mooi gedetailleerd strak hoog. Iets wat zeer herkenbaar is aan dit album is de veelheid aan “lucht” en “glas”. De melodieën en arrangementen zijn fantastisch, ik heb altijd alleen een beetje rare bijsmaak aan de zangkwaliteiten van de zanger, die volgens mij meer wordt veroorzaakt door zijn matige engelse uitspraak dan door zijn stem. Hierbij sluit ik mijn eerste luisteravond af. De eerste algemene indruk is lang niet slecht. Tot nu te ervaar ik de set als erg direct, eerlijk en is tevens voorzien van voldoende detail.

NAD stereoset

De tweede avond

De tweede luisteravond, laat ik van start gaan met Luka Bloom’s eerste officiële live registratie Amsterdam. Exploring The Blue opent met zijn typische strakke gitaargeluid en al helemaal beluisterd met de installatie die hier voor me staat. Dit geluid bevalt me erg goed. Ik denk zelfs even te horen dat Mr. Moore (zijn echte naam, broer van de beroemde Ierse folksinger Christie Moore) extra zijn best doet vanwege de live registratie die plaatsvindt.

Bij het beluisteren van You bekruipt mij sterk het gevoel dat er wat aan spontaniteit ontbreekt. Ik zou toch zweren dat ik dat bij voorgaande optredens mooier heb ervaren. Ok, de performance is goed maar er mist toch wat diepgang.

Make You Feel My Love grijpt me vast en laat me niet meer los. Wat een heerlijk nummer. Dit nummer is hij duidelijk nog niet beu gespeeld en dat is te horen, want hij brengt het met zeer veel gevoel en emotie. De gitaar klinkt donker en dik en de pracht van de eenvoud overheerst. Fertile Rock behoort waarschijnlijk tot zijn meest populaire live songs aangezien het publiek wordt toegelaten uit het spreekwoordelijke dak te gaan. Automatisch draai ik de volume knop verder open en de kamer wordt gevuld met de scherpe snaren en de felle zang, dit overigens volledig met elkaar in evenwicht.
De diepe slag van de lage snaren is lekker voelbaar en de goede kastconstructie van de speaker voorkomt vervelende resonanties.

Samenvattend kan ik stellen dat het hier gaat om een zeer (soms te) gecontroleerde live registratie. Het publiek is naar mijn idee ook wat te ver naar de achtergrond verschoven, waardoor je soms bijna lijkt te vergeten dat het om een live album gaat en dit is niet bedoeld als compliment.

Tori Amos zit plotseling in de huiskamer bij het inzetten van haar vocalen op A Sorta Fairytale en het ritme van de drums neemt me mee op reis. Na ongeveer 2 minuten neemt de song een melodieuze wending en gaat langzaam richting de subtiele climax om daarna fijntjes af te bouwen. Het is inmiddels half twaalf en de buren zijn vermoedelijk even niet blij met mij.
Ik sluit deze dag dan ook maar af met het sentimentele You Cloud. “… if the rain has to separate from itself does it say pick out your cloud… ?”

Een kortere luister avond

Geopend met Ben Harpers When She Believes. De trekharmonica klinkt mooi helder gedetailleerd en de plaatsing is duidelijk, evenals de subtiele strijkers en de brushes. Ben’s stem is direct en naar mijn idee wat te dun weergegeven. Ook op Amen Omen is er absoluut geen gebrek aan detail en goede plaatsing, alleen de stem klinkt ook hier weer wat te hard.

De black princes Lauren Hill weet mijn emotionele snaar weer te raken wanneer ze een gemeend lief liedje inzet, speciaal geschreven voor haar zoontje Zion. Je hoort een zachte brom van Carlos Santanas gitaarversterker en... one day ya understand .... Zion. De diepe lage klappen gaan ver door en ook op luider niveau blijven de lage tonen erg bevredigend. Dit is erg mooi.

Het laatste avondmaal

Het Come Find Yourself album van the Fun Lovin Criminals is inmiddels een klassieker en the smooth version van I Can’t Get With That heeft een prachtige stage. Het geheel is duidelijk in evenwicht. Bij het vallen van het muntje is de weergave mooi diep en het laag is heerlijk strak en vet, om maar een paar jeugdige termen te gebruiken. Elk instrument heeft zijn plaats en kun je zo vastpakken, waarbij de trompet zorgt voor de diepte in het nummer. Scooby Snacks is nog steeds zeer geliefd bij de actieve concertbezoekers en natuurlijk niet onterecht.
Voor iedereen die Pulp Fiction heeft gezien zijn de samples een goede reden tot uitbundig vermaak. De samples klinken ‘filmisch’... are you cool? .... I am cool…

En weer Tori Amos die ik in de speler plaats. Deze keer betreft het de cd Boys For Pele. Op Horses klinkt Tori’s stem loepzuiver. Echter, het geheel blijft ook wat dun terwijl de piano mooi doorklinkt zonder vervelende resonanties ... and threads that are golden don’t break easily ... Op Mr. Zebra valt voornamelijk op hoe mooi het koper klinkt en ook zeer dynamisch wordt weergegeven. Caught a light sneeze is echt een nummer wat je vanwege het vette laag hard wil draaien. Dit pakt erg goed uit. Het laag loopt niet door tot de allerdiepste regionen, maar blijft vooral wel erg strak. Little Amsterdam laat horen hoe mooi de details zijn maar helaas ook de wat te harde stem van onze roodharige zangeres. Dit is helaas met de toonregeling niet te corrigeren, want dan vallen de details te veel weg.

Not the red baron doet mij toch verbazen. Het sterke midden van de Dali’s laat namelijk onze Nederlandse piloot soms erg duidelijk horen en toont hoe ver de set kan gaan in detail en de plaatsing ervan.

NAD stereoset

Conclusie

De C320BEE en de C521i vormen een prachtig paar dat mooi op elkaar is afgestemd. Ik kan dan ook niet anders dan mijn internationale collega recensenten hierin te volgen. Het betreft hier een set met innerlijke schoonheid, want de plastieken frontjes en knoppen doen mij wat te speels aan. De Suite 1.7 speakers is een ander verhaal. Qua bouw en afwerking scoren ze bij mij heel hoog. Klankmatig scoren ze goed als het om detail weergave gaat en het mooie strakke laag. Over het middengebied ben ik wat minder te spreken. Het mid is mij wat dun en iets te hard. Wellicht heeft dit er alles mee te maken dat de speaker ontworpen is voor Surround toepassing, waarbij een wat directere geluidsweergave noodzakelijk is.

Daarom stel ook voor, wanneer u toch erg nieuwsgierig geworden bent naar de NAD set, om deze ook eens te beluisteren met een set DALI Royal Menuet luidsprekers. Het laag moet qua volume misschien wat inleveren en de kastjes zijn niet zo indrukwekkend, maar de warmte en detail zal ruimschoots zegevieren. Voor de beginnende purist echt een aanrader dus!

Als afsluiting wil ik, misschien ten overvloede, benadrukken dat akoestiek een zeer belangrijke rol speelt in de geluidsweergave van een Hi-Fi systeem. Daarom raad ik ook sterk aan, om na een eerste selectie gemaakt te maken in u Hi-Fi speciaalzaak, deze set(s) ook grondig thuis te beluisteren. Bij twijfel gewoon terug en iets anders proberen. Op deze manier komt u later niet voor vervelende verrassingen te staan.