Recensie: DALI FAZON MIKRO met SUB E-9 F surroundset

Meerkanaals geluid klinkt nog steeds het beste wanneer een volwaardige surroundset in de kijk- en luisterruimte wordt geplaatst. Dat weten fabrikanten ook. En hoewel soundbars en speakerbases eenvoudiger te plaatsen zijn, gaat er niets boven een met zorg geplaatste meerkanaals opstelling. Wanneer uiterlijk een rol speelt, kom je als consument snel uit bij een systeem met satellietspeakers, aangevuld met een subwoofer voor de laagondersteuning. DALI vulde daarom hun FAZON serie aan met de kleine MIKRO speakers.

De in 2013 geïntroduceerde DALI FAZON MIKRO satellietspeakers passen geheel in de stijl van de serie. En dat is belangrijk, want wie zoekt naar een surroundsysteem met satellietspeakers heeft vaak ook eisen aan het uiterlijk. De kleinste FAZON weergevers beantwoorden in ieder geval aan de vraag naar stijl. De speakers zijn compact, worden geleverd in hoogglans wit of zwart en bezitten chromen accenten. DALI heeft voor de FAZON MIKRO speakers compacte bijpassende stands beschikbaar. Wie de speakers wil ophangen, hoeft daar geen aparte beugels voor aan te schaffen, want in de verpakking van iedere DALI FAZON MIKRO zit alles wat nodig is voor een vrijwel naadloze aansluiting op de wand.

Signatuur
DALI heeft voor de FAZON MIKRO goed gekeken naar materialen. Wanneer ik de speakers uitpak, valt me meteen het flinke gewicht van de weergever op. Logisch, want in plaats van kunststof heeft DALI gekozen voor een aluminium behuizing voor de compacte speaker. Met een hoogte van nog geen 20 centimeter, een breedte van ruim 11 centimeter en een gewicht van 1,5 kilo duidt het kleine speakertje in ieder geval op een kwaliteitsproduct. Zo voelt de hij ook aan; de afwerking tot in de kleine details erg fraai. Iedere FAZON MIKRO heeft een afneembare grille die erg goed op de speaker aansluit (de FAZON MIKRO Vokal center speaker heeft als enige verschil de plaats van het logo van de Deense luidsprekerfabrikant). Binnenkort brengt DALI nog zeven optionele gekleurde frontjes uit, waardoor de speakers nog beter aansluiten op het interieur.

Achter die grille bevinden zich de twee drivers, die meteen het signatuur van het merk weergeven. De roodbruine 4 inch mid/bas driver is natuurlijk voorzien van het merkeigen hout met papiervezel materiaal, voor extra stijfheid met een laag gewicht. Daarboven prijkt een 20 mm soft dome tweeter, die net wat dieper in de kunststof baffle is weggewerkt voor een betere timing. Het interne filter zorgt ervoor dat de tweeter alle tonen vanaf 2560 Hz weergeven. De gesloten speaker heeft achterop twee vergulde klemaansluitingen voor speakerkabels, die eenvoudig in het gebruik zijn.

De door DALI opgegeven gevoeligheid ligt op 84 dB, de maximale geluidsdruk is 101 dB en de weerstand van de FAZON MIKRO is 6 Ohm. Dat betekent dat er wel wat kracht nodig is om de speaker goed onder controle te kunnen houden, maar gelukkig zijn de meeste home cinema receivers van tegenwoordig uitgerust met aardig wat vermogen. Het frequentiebereik van de kleine FAZON MIKRO’s loop van 95 Hz omhoog tot 25 kHz. Een goede subwoofer is dus wel nodig om het geheel niet te lichtvoetig te laten klinken. Zeker bij gebruik in een home cinema opstelling.

The missing link

Ik kreeg van de importeur niet de subwoofer uit de FAZON serie, maar de vrij nieuwe DALI SUB E-9 F. Eveneens in wit uitgevoerd (er is ook een zwarte en een walnoot finish verkrijgbaar), biedt deze subwoofer met z’n geringe afmetingen en stijlvolle uiterlijk een prima aanvulling op de FAZON MIKRO set. Deze subwoofer is afgeleid van de SUB E-12 F, maar heeft een 9 inch driver die prominent in het zicht aanwezig is. Een grille wordt niet meegeleverd, maar is wel los te bestellen. Door een kleinere driver toe te passen lukte het de ontwerpers van DALI om een flinke besparing in het formaat door te voeren, waardoor de subwoofer aantrekkelijker zou worden voor de consument.

De DALI SUB E-9 F bezit dezelfde 170 Watt klasse D versterker als zijn grotere broer, die de 9 inch uit aluminium vervaardigde driver aanstuurt. Deze driver is opgebouwd met een flinke magneet en een vierlaags lange slag spreekspoel, en dankzij de basreflexpoort aan de onderkant van de subwoofer is plaatsing eenvoudig. Achterop de subwoofer bevinden zich de aansluiting voor netspanning, LFE en gefilterd stereo signaal. Het opgegeven frequentiebereik loopt van 37 Hz omhoog naar 200 Hz en de maximale geluidsdruk is 111 dB. Onderop de subwoofer zitten vier conische rubberen voetjes.

Natuurlijk zijn volume, afkapfrequentie en fase instelbaar, allemaal via knoppen achterop de subwoofer. Indien gewenst kan de SUB E-9 F met de hand worden ingeschakeld, maar de automatische signaaldetectie werkt het meest eenvoudig. Via een mooi weggewerkte LED voorop de subwoofer weet de gebruiker of er signaal doorkomt, of dat de subwoofer in stand-by staat.

Aansluiten en opstellen
De DALI FAZON MIKRO satellietspeakers kunnen niet alleen aan de wand worden gehangen of op de kleine meegeleverde rubber voetjes geplaatst worden. DALI heeft ook bijpassende stands beschikbaar. Importeur AND Benelux leverde een set mee. De FAZON MIKRO’s kunnen eenvoudig op de stands gemonteerd worden en naar wens kan een dunnere speakerkabel door de buis van de speakerstandaard worden geleid voor een fraaier optisch resultaat.

De FAZON MIKRO Vokal is voorzien van een voetje die hem ondanks de bolle vorm van de speaker netjes naar de luisterplek richt. De SUB E-9 F verbind ik met een ProfiGold subwooferkabel met een Marantz SR5008 receiver. De luidsprekerkabels voor de surroundspeakers zijn van hetzelfde merk en de frontkanalen krijgen signaal aangeleverd via InAkustik bekabeling. De voornaamste bronnen die ik gebruikte voor deze recensie bestaan uit een Marantz UD5007 Blu-ray speler, een Denon DVD-2900 multispeler, een Samsung SMT-C7140 PVR en mijn Panasonic Plasma televisie. De rest van de gebruikte hardware staan onderaan deze recensie.

Het opstellen van alle DALI speakers is vanwege hun brede afstraalgedrag eenvoudig. DALI presteert optimaal wanneer de speakers niet ingedraaid, dus parallel aan de achterwand, zijn opgesteld. Ook de surroundspeakers werken zo het beste, bleek al snel. Het gewicht van de FAZON MIKRO’s zorgt voor een stabiele plaatsing, de stands onder de frontspeakers vergroten die beleving. Via de receiver wordt de afkapfrequentie ingesteld op 100 Hz, waardoor de rest van de aanwezige lage tonen door de subwoofer worden weergegeven.

De DALI SUB E-9 F vergt wel wat aandacht qua plaatsing en afstelling. De compacte subwoofer biedt duidelijk veel kracht, maar gaf in mijn luisterruimte net iets teveel druk vanuit de baspoort. Een subwoofer moet binnen een dergelijke opstelling aanwezig zijn, maar niet zozeer plaatsbaar of overheersend. Het kostte me een flinke week om de subwoofer zo te tweaken dat deze goed aansloot bij de FAZONs. Geen ramp, gewoon af en toe wat spelen met instellingen achterop de subwoofer en pas daarna de aanpassingen in het menu van de receiver maken.

Het resultaat

Na een flinke periode van inspelen, waarbij zoals eerder vermeld de ideale instellingen voor de DALI subwoofer werd geoptimaliseerd, werd het tijd voor de uiteindelijke luisterervaring. Meestal ga ik daar apart voor zitten, maar omdat mijn echtgenote en ik graag naar films en series kijken, heb ik ook tussendoor aantekeningen gemaakt.

Het eerste dat opvalt aan de combinatie van de DALI FAZON MIKRO speakers met de SUB E-9 F is de naadloze aansluiting van het laag op de overige tonen. Na eenmaal goed te zijn ingesteld en ingespeeld, valt de subwoofer weg uit de losse optelsom dat het totaalgeluid vormt. Veel meer dan bij andere sets die ik onlangs in huis had (zoals de Teufel Concept E-450 Digital) worden hoog, midden en laag een geheel. De serie Vikings liet horen dat de lage mannenstemmen van de hoofdrolspelers met meer overtuiging werden weergegeven dan de combinatie van een kleine centerspeaker met een subwoofer ter ondersteuning zou doen vermoeden. Vaak hebben kleinere weergevers moeite om vol te klinken, terwijl de combinatie met een subwoofer ter aanvulling van bassen niet geheel vlekkeloos verloopt. Er ontstaat dan een onnatuurlijk gat in de weergave, waarvan er bij deze DALI combinatie geheel geen sprake is.

Geluidseffecten bij actiescènes klinken eveneens natuurlijk, hoewel minder overtuigend. Niet dat de DALI FAZON MIKRO’s laid-back zijn wat betreft weergave, maar de speakers hebben af en toe de neiging om sterke dynamische klanken op een fluwelen kussen aan de luisteraar aan te bieden. Dat heeft zowel een voor- als een nadeel. Liefhebbers van actie zullen net wat meer kracht willen horen om de optimale beleving van een film of serie te kunnen ervaren. Anderzijds is de DALI FAZON MIKRO wel enorm vriendelijk om te beluisteren, ook voor een langere tijd. Dat voorkomt luistermoeheid en laat meer ruimte voor kleine details.

Diezelfde eigenschappen geeft de DALI speakerset goed weer bij de film Paranormal Activity 3, waarbij het geluid een grote rol speelt om de spannende effecten op het beeld luister bij te zetten. De directe benadering van het meeste stemgeluid in deze film is vrij vloeiend en waarheidsgetrouw (er wordt deels geschoten middels een videocamera vanuit kijkersperspectief). Echo’s van stemmen in een ruimte, fluisterende kinderstemmen, plotsklapse basgeluiden en dieptewerking zijn netjes in het geluid aanwezig. De grote actie- en schrikmomenten worden door de FAZON MIKRO’s eveneens vrij natuurlijk weergegeven, maar missen af en toe net dat beetje aan kracht om de echt verwende filmliefhebber te overtuigen. De gemiddelde kijker zal het echter niet direct opvallen zonder een directe vergelijking tussen meerdere systemen.

Die vriendelijkheid in het geluid van de DALI FAZON MIKRO’s zorgt echter wel voor een mate van verfijning, die de weergave van muziek erg prettig maakt. Onlangs bracht Katatonia het live-album Sanctitude uit, waarbij ook een stereo dvd zit met daarop het hele akoestische concert dat de band ter ere van hun tour voor het Dethroned & Uncrowned album gaf. De locatie was de Londense Union Chapel, het concert een intiem aanvoelend en muzikaal hoogstaande bron van genot. Over de DALI luidsprekers komen alle elementen van het concert mooi aan bod, de vocalen incluis. In stereo weet de set niet alleen een fraaie stage te creëren, maar ook diepte. De akoestiek van de kapel is bijna tastbaar en details klinken rijk. Fraai, zowel de muziek als de weergave.

Hetzelfde ervaar ik wanneer ik de sacd Grace van Jeff Buckley afspeel. De enorme dynamiek die het schijfje herbergt wordt weliswaar iets getemperd (de eerste harde gitaarpluk op Hallelujah klinkt normaal net wat feller), maar zelf op een hoge volume geven de FAZON MIKRO’s geen krimp. En de set blijft muzikaal, ongeacht het soort materiaal dat wordt afgespeeld. De kleine speakers zijn zelfs in staat om wat natuurlijke warmte aan het geluid mee te geven en de plaatsing is meer dan prima.

Oog- en oorstrelend: de conclusie

DALI heeft met de FAZON MIKRO speakers een waardige, compacte aanvulling op hun fraai ontworpen serie geproduceerd. De kleine weergevers ogen (vooral van dichtbij) erg luxe en zijn erg degelijk afgewerkt. Vooral de aansluitingen voor de speakerkabels en de manier waarop de grilles aan de speaker vastzitten geven blijk van een goed doordacht concept. Het design zal veel mensen aanspreken, ondanks het feit dat de speakers inclusief subwoofer toch wel in het hogere prijssegment zitten.

Klankmatig bevindt de set zich eveneens in een hoger segment, hoewel het geluid af en toe wat aan kracht en overtuiging mist tijdens actiescènes. Details worden op die manier wel prima benadrukt en een opdringerige of vermoeiende weergave zal nooit voorkomen. De FAZON MIKRO set is zacht voor het gehoor en vriendelijk voor ieder interieur. En met de meegeleverde mogelijkheden voor ophangen of neerzetten overal toepasbaar. De FAZON MIKRO vloerstandaards passen prima bij het ontwerp van de kleine speakers en zijn erg stabiel.

De DALI SUB E-9 F is een geweldige partner voor de FAZON MIKRO’s. Hoewel het juist afstellen van de subwoofer wel de nodige energie kost, is het eindresultaat een natuurlijk en nauwkeurig aansluitend geheel. Ondanks de vrij geringe afmetingen van de subwoofer weet deze ook in een wat grotere ruimte te overtuigen met fundament, controle en snelheid.

Al met al is de combinatie van meerdere DALI FAZON MIKRO speakers en de SUB E-9 F geslaagd. DALI maakt het zich met de –gezien de kwaliteit logische- prijsklasse, want er zijn veel concurrerende merken die wat betreft autoriteit in het geluid net een streepje voor hebben op deze serie. Wie houdt van lange filmavonden, een niet vermoeiende weergave en een detailrijk geluid (ook bij muziek), zou deze weergevers toch eens moeten beluisteren. Zeker wanneer het uiterlijk en de afwerking ook van belang zijn voor de keuze!

Plus- en minpunten

Gebruikte software

Gebruikte hardware