VSAC 2003
VSAC 2003
De VSAC is een initiatief van een aantal doorgewinterde buizen enthousiasten. Voor hun dagelijks brood maken zij buizenapparatuur of zijn als houtbewerker bezig met het ontwerpen van behuizingen en luidsprekers. Naast de liefde voor buizen is muziek uiteraard van groot belang. Dan – Doc Bottlehead – en zijn vrouw Eileen Schmalle, Ron Welborn en Terry Cain zijn de trekkers van de conferentie en worden door een aantal enthousiastelingen bijgestaan. Net als vele andere audioshows is ook hier weer een aantal hotelkamers omgebouwd tot luisterruimten. Dit levert nooit een ideale situatie op en daar is iedereen zich van bewust. Om toch een beetje akoestisch verantwoord te kunnen spelen, zijn hier en daar matrassen als dempingmateriaal gebruikt wat niet echt een fraai gezicht oplevert.
We hebben maar één dag om de VSAC te bezoeken en daardoor missen we het conferentie gedeelte. De praatjes tijdens de conferentie gaan over diverse ontwerp technieken en bouwwijzen. Ook moeten we de demonstraties missen van een aantal aangepaste SACD spelers waar de prestaties aanzienlijk van zijn verbeterd. Rest ons dus de show te bezoeken en te genieten.
De drukte valt mee deze zaterdag en de meeste kamers zijn goed toegankelijk. De sfeer is die van een jongensclub, maar dan op leeftijd. Hier en daar een vrouwelijke bezoeker, maar die is dan ook zeer enthousiast en one of the boys. Veel baarden, ruithemden, korte broeken en buiken die verraden dat naast de muziek en buizen ook eten en drinken belangrijk zijn. Zoals zo vaak blijven bezoekers lang in ruimtes waar muzikaliteit hoog in het vaandel staat en effecten laag. Het is daar dan ook een stuk rustiger dan bij de demonstraties met de zogenaamd audiofiele opnamen; lees Hugh, Eva, Diane en dergelijke. Bij deze laatste categorie is het voornamelijk een komen en gaan. Men blijft niet hangen voor meer. Met audiovriend Srajan van 6moons.com hebben we afgesproken een overzichtje te maken van de best klinkende – naar omstandigheden dan – opstellingen. We beginnen onze ronde op de begane grond in de zelfbouwzaal.
VSAC 2003
In de Craftsman Room zoals deze zaal voor de show is gedoopt, laten beginners, amateurs en vergevorderde amateurs hun werkstukken zien. Of het nu een bouwpakket uit de winkel – bijvoorbeeld van Doc Bottlehead – is of een gedurft ontwerp, alles is welkom en wordt, zoals het hoort onder vrienden, gewaardeerd. Natuurlijk zijn er prijzen voor het origineelste of fraaiste ontwerp. Vooral onconventionele zaken spreken tot de verbeelding. Een behuizing van koper met een soort motorkap waarin een spiegel is verwerkt? Een afgezaagd nachtkastje waar vrolijk de buizen bovenuit steken? Of een chassis van een ander apparaat dat is hergebruikt voor een versterker. Het kan en mag allemaal. Ook eigenbouw luidsprekers ontbreken niet. Kleine versies van Pipe Dreams, hoorns en transmissielijnen zijn allemaal vertegenwoordigd en worden met diverse versterkers tot leven gewekt. De bijgaande foto’s geven een beeld van de getoonde werkstukken.
Vooral de op 47 pentodes gebaseerde versterker van zelfbouwer Gary Pimm krijgt veel bekijks. Zeker in een omgeving waar triodes en single ended ontwerpen eigenlijk een ‘thuis’ hebben gevonden. Gary’s ontwerp geeft gelijkertijd aan dat de buizenbeweging niet is vastgeroest in hun ideeen.
Bij buizen en zeker als het om SET schema’s gaat zijn de luidsprekers het liefst hoorns. Een hoorn ontwerp heeft het voordeel van een hoog rendement, wat bij de soms miniscule uitgangsvermogens van SET versterkers gewoon een noodzaak is. Op de VSAC dus ook een scala aan hoorns. Orion hoorns met een dikke woofer gecombineerd, maar ook was er Bruce Edgar met een complete hoorn setup. Zijn Titan systeem bevat in het midden een enorme bashoorn.
Het bereik loopt tot 35HZ en is daarmee het tweede volledige hoornsysteem naast de Avantgarde Trio met Basshorn dat commercieel verkrijgbaar is. In de Verenigde Staten is de Seismic Sub zoals de subwoofer is genoemd al te krijgen voor $1000. Helaas zal de prijs in Europa nogal veel hoger liggen gezien het transportgewicht van 180 kilo.
VSAC 2003
De sensatie van de VSAC 2001, Josh Stippich was in twee kamers vertegenwoordigd met zijn gloednieuwe bedrijf Electron Luv. De ene kamer was die van mede organisator Terry Cain van Cain&Cain. Hij draaide met de Cain Big Ben hoornsystemen waarin een full-range Fostex luidspreker gezelschap heeft gekregen van een super-tweeter. De versterking werd verzorgt door een drietal Electron Luv versterkers. Deze ware kunstwerken op zowel visueel als geluidsgebied hadden van Terry Cain ieder een eigen voetstuk gekregen van het zelfde hout als waarvan de luidsprekers zijn vervaardigd. Naast een homage aan de ongekroonde koning van de buizenbeweging Dr. Harvey “gizmo” Rosenberg viel ook het medium op dat als geluidsbron werd gebruikt. Hier geen CD of SACD speler, maar een PC. Op VSAC is geschiedenis geschreven. Want waar zie je een samengaan van jaren-dertig buizentechniek, hoornontwerpen en PCs? De VRS Audio Server stelt de gebuiker in staat heel simpel playlists samen te stellen vanaf de grote harde schijf. De zwaar aangepaste geluidskaart levert een kwaliteit waar menige CD en SACD speler jaloers op kan zijn, en dat geheel zonder jitter verschijnselen. Dit medium is de toekomst, let maar op.
De tweede kamer waar Electron Luv zich presenteert is de meest bijzondere, lees spectaculaire, uitstalling. Josh Stippich en zijn vader hebben zich helemaal laten gaan. De beide eindversterkers maken gebruik van fraai blauw oplichtende kwikdamp gelijkrichters, TL75 stuurbuizen en geloof het of niet gigantische Russische GM 100 zendbuizen als eindbuizen.
Jim de Kort heeft in Nederland ook al eens een project rond deze enorme – 60 cm – buis opgezet. Een waarschuwingsbordje staat er niet voor niets; er staat 1900 Volt op het geheel en de buis geeft genoeg licht om er een boek bij te lezen. Het eindresultaat is een keurige 15 Watt per kanaal. De stroomvoorziening in de hotelkamer kan echter het vermogen niet leveren dat de versterkers nodig hebben. Daarom is slechts een kanaal gevoed uit de kamer en het andere kanaal vanuit de naastgelegen kamer die op een andere groep zit. Als luidsprekers heeft Electron Luv twee enorme stalen hoorns gebouwd.
Als bas driver dient een Scanspeak woofer die gekoppeld is aan een lange transmissielijn die in de hoorn uitmondt. Daarna neemt een dikke Fostex het over tot 400 Herz, een heel mooie JBL 2440 tot 2000 Herz en een ESG bandtweeter doet de rest. Het geheel zorgt ervoor dat alle bezoekers van de kamer met een enorme glimlach rondlopen.
Andere bijzondere luidsprekers waren de luidsprekers die een Furuyama vlakke FAL luidspreker gebuiken in combinatie met een band tweeter. De vlakke Furuyamas hebben een ruim frequentiebereik van 40 tot 10.000 Herz en de bijzondere tweeter sluit hier mooi op aan. Helaas werd er de verkeerde muziek gepresenteerd, maar deze luidsprekers zullen vast in meerdere ontwerpen gaan opduiken.
Dat er ook Ecologische systemen bestaan, was nieuw voor ons. Maar een van de kamers bevatte een opstelling waar de luidsprekers waren vervaardigd van bamboe.
Niet zoals te verwachten een dikke bamboe steel die een stel luidpsrekers herbergt, nee, de kast is ‘gewoon’ rechthoekig, en de bamboe is vlak gemaakt. Ook zijn er bijpassende voor- en eindversterkers die van binnen recyclebaar materiaal bevatten en van buiten weer van bamboe zijn gemaakt. Het geheel klonk veelbelovend.
VSAC 2003
Lowther luidsprekers zijn heel populair bij de micro-vermogens van SET versterkers. Ook met dit type luidsprekers zijn weer interessante ontwerpen gemaakt. Heel bijzonder was de Second Rethm.
De drukgolf aan de achterkant van de Lowther DX4 wordt gesplitst in twee delen die elk een andere afstand afleggen om uiteindelijk de kast aan de zijkant te verlaten. Het verschil in lengte van beide paden is 45 centimer en het effect is een zeer dynamisch en open geluidsbeeld.
Als best klinkende kamers komer er voor ons twee uit. De eerste heeft het mooiste geluid, de tweede is het meest muzikaal. Daar is een duidelijk onderscheid in. Het mooiste geluid kwam weer, het is al de vierde show waar we deze kwalifikatie aan een dergelijk systeem geven, van een systeem met als luidsprekers de Avalon Lotus. Het maakt bijna niet uit welke versteker er met deze luidsprekers wordt gecombineerd, het klinkt altijd.
Voor de muzikaliteit moetsen we bij een tweetal heren zijn die onder de naam Two Bald Guys een audiowinkel hebben. Dus geen importeur of zo, nee gewoon een winkel. Het opgestelde systeem bestond uit een AN CD 3.1 als bron een Sun SVC 500 voorversterker en een paar Sun SV 2A3 versterkers in push-pull mode die een paar DeVore Gibbon 8 luidprekers aansturen. We hadden al een lovende kriteik van deze luidsprekers gelezen en een Sun met zijn Tango eindtrafo’s klinkt meestal heel lekker dynamisch.
Het resultaat is dat we ruim twee uur bij de Kale Heren hebben doorgebracht en grote hoeveelheid muziek hebben gehoord. Ook Srajan had deze kamer als favoriet gekozen. Hij had een uitgebreide CD compilatie bij zich en zo werd om en om een track van hem en een met een overeenkomstige sfeer uit de collectie van een van de Bald Guys gedraaid. Dit was een ultieme muziekbeleving. Een gewoon goede installatie, een ruime keuze aan mooie muziek van diverse stijlen en goed gezelschap. Klasse.
Een kleine show organiseren zoals deze waar zo’n 500 bezoekers zijn geweest is de moeite waard. Op deze manier ontstaan muzikale vriendschappen en leert een ieder weer iets van een ander. Helaas konden we niet alles meemaken zoals de avondsessies met drankjes en sigaren op het terras aan het water. Wellicht een volgende VSAC...