(Gezien op internet)
Hoewel stereo binnen de hifi nog steeds als maatstaf dient voor realiteitsweergave is de manier waarop wij horen veel geavanceerder dan het geprojecteerde `venster op de realiteit` van stereo-weergave kan bieden. Zo nemen wij ook geluid waar dat achter of boven ons is. Wij horen dus als het ware holografisch.
Al sinds men begon met het maken van geluidsopnamen is dit probleem onderkend, en altijd waren er mensen bezig met onderzoek naar nieuwe manieren van opnemen. Een zeer bekende variant daarvan is de kunsthoofdopname, waarbij twee microfoons worden ingebouwd in een replica van een menselijk hoofd.
Probleem met bijna alle `holografische` opnames is echter dat ze alleen goed uit de verf komen bij beluistering met een hoofdtelefoon. En hoewel er voldoende spectaculaire voorbeelden bekend zijn blijft het daardoor wel een individuele belevenis.
Zo niet met het BILAS systeem, een Nederlandse vinding die naast gepatenteerde kunst-oren ook gebruik maakt van een speciaal opnameprocedé. Hiermee zijn holografische opnames te maken die juist het beste klinken bij weergave op een stereo luidsprekerpaar.
Het BILAS systeem is inmiddels door de uitvinder ervan (J.C.M. Van den Berg) uitgebreid en verbeterd, en heet nu JOS (Just Original Sound). Er is een website waar verschillende voorbeelden te beluisteren zijn van BILAS en JOS opnames. De site geeft ook enige (Engelstalige) uitleg over de opnametechniek en is beslist de moeite van een bezoekje waard.
Ons advies: luister niet online, maar download de bestanden (rechts klikken en `opslaan als` kiezen) en brand ze op een cdr, want de voorbeelden zijn - gelukkig! - alleen in ongecomprimeerde WAV kwaliteit beschikbaar, waardoor streamen van deze opnames bij lagere downloadsnelheden voor een onderbroken weergave kan zorgen.
Nog een tip: beluister de opnames met gesloten ogen. Het rondom-effect is werkelijk verbluffend, maar visuele informatie kan de waarneming beïnvloeden.
