Hoewel dit een feature is dat separaat aangeschaft moet worden, is de 8802 daarvoor ‘ready’. De Auro-3D codec is ontwikkeld door Wilfried van Baelen, eigenaar van Galaxy Studio’s in België. Hoewel de achterliggende technologie verschilt van Atmos, is er ook sprake van ‘hoogte-kanalen’. Daardoor ervaart de luisteraar ook een verticale dimensie in het geluid, hetgeen bijdraagt tot een 3D-geluidsbeleving. Auro-3D wordt gebruikt voor film, maar ook voor audio-only toepassingen. De onlangs in Music Emotion besproken orkestopname van Ozark Henry met het Nationaal Orkest van België, is de eerste audioproductie die gemixed werd in Auro-3D. De opname werd gemaakt door een team van Wisseloord. Interessant is dat er een ‘omgekeerde’ Decca Three werd gebruikt met de middenmicrofoon aan de achterkant. Naast andere configuraties (AB) en spotmicrofoons werd de voor Auro-3D noodzakelijke hoogteinformatie geregistreerd door een zogenaamde Hamasaki Square met een center top, bestaande uit Sonodore microfoons. Daarmee kun je de hoogte registreren, maar ook een stukje natuurlijke galm van de opnameruimte. In de huiskamer is er dan een extra ‘bovenlaag’ van luidsprekers, bestaande uit vier weergevers rondom. Er is ook nog een toplaag, met een enkele luidspreker. Dat maakt dan in principe een 10.1 systeem, maar voor audio-only wordt de toplaag niet gebruikt. Er blijft dan een 9.1 systeem over. In film wordt de toplaag gebruikt voor fly-overs en andere special effects. De genoemde square is bedacht door Kimio Hamasaki van de NHK (Japanse omroep). De configuratie van vier microfoons wordt gebruikt om het ambient en diffuse deel van een surround recording vast te leggen. De vier microfoons hebben een polaire karakteristiek die figure-eight heet. De nul wijst voor iedere microfoon op de hoeken van de square naar buiten toe. De verkregen hoogte-informatie wordt gecodeerd in de bestaande 5.1 pcm-stream. Een receiver met aan boord de Auro-codec kan de hoogte-informatie uit de stream halen. Auro-3D is backwards compatible. Een AV-receiver zonder Auro-codec kan dus gewoon de ‘normale’ 5.1 stream uit het op de Blu-ray aanwezige Auro-signaal halen.



Aansluiten en configureren
Marantz heeft een zeer grafische en fraaie set-up ontworpen. In het theater staan verschillende IPS-screens die gebruikt worden om allerlei apparatuur te configureren. Die menu’s worden hier uiteraard niet op het main projectiesysteem geschakeld. De main video vanaf de Blu-ray of uit de servers gaat natuurlijk direct naar het projectiesysteem, maar kan ook via het 8802 video-switching subsysteem in de Marantz. De toegevoegde waarde is dan dat het mogelijk is om dvd en Blu-ray content te upsamplen naar 4K. Hoewel er dan geen native 4K ontstaat, ziet het er op het scherm toch een stukje beter uit. De configuratieprocedure vraagt per kanaal of de XLR of de rca uitgang moet worden gebruikt. Uiteraard is er een keuze met betrekking tot welke luidsprekers ingezet gaan worden. Voor Auro-3D zijn er een aantal verplicht, maar de topweergever is optioneel. De 8802 geeft dan vervolgens testtonen om te checken of alle weergevers naar behoren werken. Het gemak was dat vanuit de XLR’s direct ge-routed kon worden naar de filters en eindversterkers die normaal gesproken de Atmos-configuratie aansturen. Het theater is hier gestandaardiseerd op XLR. Uiteraard is de luidsprekerconfiguratie ook bruikbaar voor Auro-3D. De 8802 hier in de ruimte is uitgevoerd met de optionele Auro-3D decoder. Die kan ingeschakeld worden met de groene knop op de remote-control. Een afstandsbediening die overigens redelijk sober en overzichtelijk gehouden is voor een apparaat met zoveel functionaliteit. Schijven met Auro-3D datastreams kunnen in principe vanaf elke Blu-ray speler aangeboden worden. De consument heeft alleen een AV-receiver nodig met een Auro-3D decoder en uiteraard de benodigde luidsprekers in de juiste opstelling. Het eindresultaat, vanaf de Blu-ray schijf met Auro-3D content klonk overtuigend. Binnen de uitstekende geluidskwaliteit van de 8802, ontstond een ruimtelijk beeld met een realistische verticale gelaagdheid. Er zijn nog diverse andere functies van de 8802 beluisterd. Op de front USB-ingang kan bijvoorbeeld een USB-drive aangesloten worden. Op het beeldscherm is dan de directory-structuur zichtbaar en kan gekozen worden uit de gepresenteerde musictracks.



Conclusie
Het streven naar een nog realistischer film- en muziekbeleving zal de komende jaren aanleiding geven tot de komst van verschillende nieuwe coderingen en technieken. Het te ontginnen terrein is daarbij de verticale dimensionering van het geluid. Iets dat met de nieuwe Atmos en Auro-3D standaarden binnen het bereik komt. Het resultaat is best fascinerend. Het geeft ook een heel nieuwe dimensie aan multichannel audio-only. Normale multichannel is uiteraard superieur aan stereo, maar met de uitbreiding in het verticale vlak wordt dat nog realistischer. De film en/of muziekbeleving vragen wel een andere mindset tegenover het aantal benodigde luidsprekers. Voor de gemiddelde consument zullen er dan ook allerlei oplossingen komen om de benodigde weergevers in de huiskamer enigszins te camoufleren. Maar wie een aparte ruimte heeft, heeft natuurlijk vrij spel. De Marantz AV8802 is een goedklinkend en begerenswaardig apparaat met alle mogelijkheden aan boord die de consument kan wensen. Over de gebruiksinterface is goed nagedacht. Alle functionaliteiten zijn eenvoudig te configureren.
Met de Polk LSiM-series kan een complete en goedklinkende Auro-3D setup worden gemaakt. Maar de enkele 705 vloerstaanders zijn ook geschikt om een topkwaliteit stereo-systeem mee te bouwen.

Prijzen
Polk Audio LSiM705 € 1.499,- per stuk www.polkaudio.com
Marantz AV8802 € 3.799,- www.marantz.nl